VEI M3 6.5 Aanpassingen bij dieren (en 6.6 Aanpassingen bij planten)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Ecologie

6.1 Eten en gegeten worden 

6.2 Piramiden 

6.3 De koolstofkringloop  en 

        stikstofkringloop 

6.4 Biologisch evenwicht

6.5 Aanpassingen bij dieren 

6.6 Aanpassingen bij planten

Ecologie

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

Bekijk de video als uitleg voor de aanpassingen bij dieren.

Leerdoel bij 6.5 Aanpassingen bij dieren

Je kunt uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan hun leefomgeving

Begrippen bij 6.4 Aanpassingen bij dieren

gestroomlijnd           Lichaamsvorm met weinig uitsteeksels om de weerstand (van water of lucht)
                                        zo klein mogelijk te maken.

haaksnavel                Korte, kromme snavel om een prooi in stukken te scheuren.

hoefgangers             Organismen die op de toppen van hun tenen lopen.

kegelsnavel               Korte snavel om zaden te kraken.

pincetsnavel             Rechte, spitse snavel om insecten te vangen.

priemsnavel              Lange, dunne snavel om voedsel te vangen in ondiep water of in een
                                        zanderige bodem.

schutkleur                 Kleur die overeenkomt met de omgeving, waardoor een dier niet of minder
                                        opvalt.

teengangers             Organismen die op hun tenen lopen.

zeefsnavel                Brede snavel om voedsel uit het water te zeven.

zoolgangers            Organismen die op de hele voetzool lopen waardoor het steunoppervlak groot is.

35. tarweplant, vos, buizerd, hermelijn

36. tarweplant --> korenwolf --> vos

37.  A

38. Knipkiezen, het is een vleeseter, de knipkiezen scheuren het vlees.

Vis

Vogel

Zoogdier

dolfijn

haai

pinguïn

Leg uit wat het voordeel is van de licht gekleurde buik en donker gekleurde rug bij waterdieren.

Hoefganger

Teenganger

Zoolganger

beer

kat

paard

Bizons krijgen in het najaar een wintervacht en in het voorjaar een zomervacht. Op die manier kunnen ze beter tegen de temperatuur.

Wilde konijnen krijgen in het najaar een wintervacht en in het voorjaar een zomervacht. Op die manier kunnen ze beter tegen de temperatuur.

In gebieden waar sneeuw valt, veranderd ook de kleur van de vacht. Wit in de winter en bruin in de zomer.

Konijnen graven holen en hebben op die manier invloed om hun omgeving. Er komt meer lucht ondergronds en andere dieren kunnen ook gebruik maken van deze holen. 

Hierboven een aantal aanpassingen 

van dieren aan hun omgeving. 

Welke aanpassingen zie je?

Klik op de zwarte rondjes voor meer informatie.

Welke aanpassing heeft
de woestijnvos om zijn warmte
kwijt te raken in de woestijn?

Welke aanpassing heeft de poolvos om tegen de koude temperaturen in het poolgebied te kunnen?

Poten die een tak stevig vast kunnen pakken

Poten met scherpe klauwen

Poten met zwemvliezen

Poten voor ondiep water

Zangvogel

Watervogel

Steltloper

Roofvogel

vogel met klauwen 

aan de poten

vogel met lange 

poten die voedsel 

zoekt in ondiep water

vogel met poten die zich 

goed kunnen vastklem-

men aan een tak

vogel met waterafstotende veren en zwemvliezen

Watervogel

Roofvogel

Steltloper

Zangvogel

Rechte, spitse snavel om insecten te vangen

Lange, dunne snavel om voedsel te vangen in ondiep water of in een zanderige bodem

Pincetsnavel

Priemsnavel

Brede snavel om voedsel uit het water te zeven

Korte snavel om zaden te kraken

Korte, kromme snavel om een prooi in stukken te scheuren

Haaksnavel

Kegelsnavel

Zeefsnavel

Priemsnavel

Pincetsnavel

Zeefsnavel

Haaksnavel

Kegelsnavel

Leg uit waarom een mol een gestroomlijnd lichaam nodig heeft.

Voortbeweging door het water is                             dan door de lucht. Dit komt doordat de weerstand van water                                is. Waterdieren zijn zo aangepast dat ze toch snel kunnen zwemmen. Hun lichaam is                              gestroomlijnd dan het lichaam van de meeste landdier-en. Veel vissen hebben een                              huid doordat de huid be-dekt is met                              en                              . Bovendien heeft het lichaam                             uitsteeksels. De voortbeweging komt tot stand door beweging van de                              . Door de                                blijft de vis rechtop in het water.

weinig

slijm

overige vinnen

groter

gladde

moeilijker

schubben

staartvin

beter

Welke dieren lopen de kleinste kans om snel weg te zakken in een
drassige bodem? Leg je antwoord uit.

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren. Roofvogels jagen vooral overdag, uilen vooral in de schemering en 's nachts. Welke 2 beweringen over staafjes en kegeltjes zijn juist?

1. Kegeltjes zijn geschikt om contrasten waar te nemen.
2. Kegeltjes zijn geschikt om kleuren en details waar te nemen.
3. Staafjes zijn geschikt om contrasten waar te nemen.
4. Staafjes zijn geschikt om kleuren en details waar te nemen.

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren. Roofvogels jagen vooral overdag, uilen vooral in de schemering en 's nachts. Hebben roofvogels vooral staafjes of vooral kegeltjes? Leg je antwoord uit.

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren. Roofvogels jagen vooral overdag, uilen vooral in de schemering en 's nachts. Welk ander zintuig (naast het zicht) moet bij uilen zeer goed ontwikkeld zijn om een prooi te kunnen waarnemen?

1. De reukzin
2. De tastzin
3. Het gehoor

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren. Roofvogels jagen vooral overdag, uilen vooral in de schemering en 's nachts. Heeft dit andere zintuig een lagere of een hogere drempelwaarde dan hetzelfde zintuig bij mensen?

1. Hogere drempelwaarde
2. Lagere drempelwaarde

Thema 6 Ecologie

6.1 Eten en gegeten worden

6.2 Piramiden

6.3 De koolstofkringloop en

        stikstofkringloop

6.4 Biologisch evenwicht

6.5 Aanpassingen bij dieren

6.6 Aanpassingen bij planten

Bekijk de video als uitleg voor de aanpassingen bij planten.

behaarde bladeren

verzonken huidmondjes

dik

waslaagje

behaarde bladeren

verzonken huidmondjes

dik waslaagje

behaarde bladeren

Waterlelies hebben holle stengels.

Leg uit waarom de stengels van water-en moerasplanten hol zijn van binnen.

Voorjaar in het bos

Leg uit waarom schaduwplanten vooral in het voorjaar bloeien.

Klimplanten klimmen omhoog naar het licht. 

Daarom groeien ze snel omhoog via muren, andere planten, e.d.

Wortelrozet van weegbree en paardenbloem.

plant die voorkomt op een plek waar veel schaduw is

plant die voorkomt op een plek waar veel zonlicht is

plant met hechtwortels of ranken om zich vast te houden aan muren en andere planten

Klimplant

Schaduwplant

Zonplant

krans van bladeren die vlak boven de grond op hetzelfde punt aan de plant zitten

laagje op de bladeren van planten dat verdamping tegengaat

schaduwplant

Voorjaarsbloeier

Waslaagje

Wortelrozet

Landplanten in een:	vochtig milieu	droog milieu
Aantal huidmondjes
Afmeting bladeren
Bladoppervlak
Ligging huidmondje	aan het oppervlak	diep verzonken
Waslaag
Wortelstelsel	… ontwikkeld	… ontwikkeld

veel

weinig

groot en plat

klein en dik

kaal

behaard

dun

dik

zwak

goed

De bladeren van een naaldboom hebben de vorm van naalden. Hebben deze bladeren veel of weinig huidmondjes. Leg uit of door deze vorm veel of weinig water verdampt.

De meeste planten hebben huidmondjes aan de onderkant van de bladeren, maar water-
lelies niet. Leg uit waarom niet.

Bij waterlelies steken de bloemen
boven het water uit.
Leg uit waarom.

Bij veel landplanten is de opperhuid van de bladeren bedekt met een waslaagje.
Wat is de functie van dit waslaagje?

Tweejarige en meerjarige planten kunnen wortelrozetten maken om de winter te overleven. In het voorjaar kan de plant snel groeien doordat de plant meer licht kan opvangen en meer water en voedingsstoffen kan opnemen dan planten die in de buurt groeien van de rozetvormende plant. De rozetvormende plant heeft dus een concurrentievoordeel. Leg dit uit.