3K Thema 2 Ecologie bs 5 en 6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom klas 3 KBL

Ben jij klaar voor deze les?

- jas uit, tas op de grond...

- telefoon + oordoppen in je tas...

- aantekeningenschrift, boek en laptop op tafel...

- kauwgom/snoep in de prullenbak...

MOOI, dan kunnen wij beginnen!

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 3 Thema 6

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 4 Thema 2

Bekijk het filmpje 

Welke aanpassingen bij dieren worden er in het filmpje te zien?

Noem er 3

Ecologie

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

Bekijk de video als uitleg voor de aanpassingen bij dieren.

Welke aanpassingen bij dieren
worden er in het filmpje besproken?

Vis

Vogel

Zoogdier

dolfijn

haai

pinguïn

Leg uit wat het voordeel is van de licht gekleurde buik en donker gekleurde rug bij waterdieren.

Poten

Je kunt aan de poten vaak een aantal dingen zien;

• Is het dier een prooi/roofdier?
• Op wat voor ondergrond leeft het dier?

Hoefganger

Teenganger

Zoolganger

beer

kat

paard

Bizons krijgen in het najaar een wintervacht en in het voorjaar een zomervacht. Op die manier kunnen ze beter tegen de temperatuur.

Wilde konijnen krijgen in het najaar een wintervacht en in het voorjaar een zomervacht. Op die manier kunnen ze beter tegen de temperatuur.

In gebieden waar sneeuw valt, veranderd ook de kleur van de vacht. Wit in de winter en bruin in de zomer.

Konijnen graven holen en hebben op die manier invloed om hun omgeving. Er komt meer lucht ondergronds en andere dieren kunnen ook gebruik maken van deze holen. 

Hierboven een aantal aanpassingen 

van dieren aan hun omgeving. 

Klik op de zwarte rondjes voor meer informatie.

Welke aanpassing heeft
de woestijnvos om zijn warmte
kwijt te raken in de woestijn?

Welke aanpassing heeft de poolvos
om tegen de koude temperaturen
in het poolgebied te kunnen?

Welke speciale poten hebben vogels?

Steltpoten     Klimpoten     Zwempoten             Grijppoten

Vogels (Poten) functie

Poten aangepast aan functie

Poten die een tak stevig vast kunnen pakken

Poten met scherpe klauwen

Poten met zwemvliezen

Poten voor ondiep water

Zangvogel

Watervogel

Steltloper

Roofvogel

vogel met klauwen 

aan de poten

vogel met lange 

poten die voedsel 

zoekt in ondiep water

vogel met poten die zich 

goed kunnen vastklem-

men aan een tak

vogel met waterafstotende veren en zwemvliezen

Watervogel

Roofvogel

Steltloper

Zangvogel

Aanpassingen vogels

Snavels:

• Priemsnavel
• Haaksnavel
• Kegelsnavel
• Pincetsnavel
• Zeefsnavel

Functie v.d. snavel

1. een snavel voor zaden/nootjes
2. een snavel voor insecten
3. een snavel voor vlees
4. een snavel voor bodemdieren
5. een snavel voor waterbeestjes

zoals je ziet is er veel aangepast aan de snavel

rechte, spitse snavel om insecten te vangen

lange, dunne snavel om voedsel te vangen in ondiep water of in een zanderige bodem

Pincetsnavel

Priemsnavel

brede snavel om voedsel uit het water te zeven

korte snavel om zaden te kraken

korte, kromme snavel om een prooi in stukken te scheuren

Haaksnavel

Kegelsnavel

Zeefsnavel

Priemsnavel

Pincetsnavel

Zeefsnavel

Haaksnavel

Kegelsnavel

Leg uit waarom een mol een
gestroomlijnd lichaam nodig heeft.

Voortbeweging door het water is                             dan door de lucht. Dit komt doordat de weerstand van water                                is. Waterdieren zijn zo aangepast dat ze toch snel kunnen zwemmen. Hun lichaam is                              gestroomlijnd dan het lichaam van de meeste landdier-en. Veel vissen hebben een                              huid doordat de huid be-dekt is met                              en                              . Bovendien heeft het lichaam                             uitsteeksels. De voortbeweging komt tot stand door beweging van de                              . Door de                                blijft de vis rechtop in het water.

weinig

slijm

overige vinnen

groter

gladde

moeilijker

schubben

staartvin

beter

Welke dieren lopen de kleinste kans
om snel weg te zakken in een
drassige bodem?
Leg je antwoord uit.

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren.
Roofvogels jagen vooral overdag, uilen
vooral in de schemering en 's nachts.
Hebben roofvogels vooral staafjes of vooral kegeltjes?
Leg je antwoord uit.

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren. Roofvogels jagen vooral overdag, uilen vooral in de schemering en 's nachts. Welk ander zintuig (naast het zicht) moet bij uilen zeer goed ontwikkeld zijn om een prooi te kunnen waarnemen?

1. De reukzin
2. De tastzin
3. Het gehoor

Roofvogels en uilen jagen op prooidieren. Roofvogels jagen vooral overdag, uilen vooral in de schemering en 's nachts. Heeft dit andere zintuig een lagere of een hogere drempelwaarde dan hetzelfde zintuig bij mensen?

1. Hogere drempelwaarde
2. Lagere drempelwaarde

Ecologie

Bs 1 Eten en gegeten worden 

Bs 2 Piramiden 

Bs 3 De koolstofkringloop 

Bs 4 Populaties 

Bs 5 Aanpassingen bij dieren 

BS 6 Aanpassingen bij planten

Klas 3 Thema 6

Doelen van deze les

Je kan aanpassingen van planten noemen aan vochtige of droge omgevingen

Je kan aanpassingen van planten noemen aan de hoeveelheid licht

Aanpassingen bij planten

Bekijk het filmpje.

Probeer antwoord te vinden op de vragen:

- Hoe passen planting zich aan bij hete temperatuur en weinig water?

En hoe aan gebieden waar het zeer vochtig (nat) is?

Bekijk de video als uitleg voor de aanpassingen bij planten.

Aanpassingen van planten 

aan de droogte

Plant in droog milieu:

• Weinig huidmondjes
• Dikke waslaag
• Klein bladoppervlak

Plant in vochtig milieu:

• Veel huidmondjes
• Dunne bladeren
• Grote bladeren

Wat zijn huidmondjes?

• Huidmondjes zitten aan de onderkant van bladeren.
• Via de huidmondjes stromen stoffen de plant in en uit.
• Koolstofdioxide gaat via de huidmondjes naar binnen en zuurstof en water gaan via de huidmondjes  naar buiten

Water- en oeverplanten

• Bij drijvende planten zitten huidmondjes boven op het blad
• Bladeren onder water hebben geen huidmondjes
• Korte wortels

planten die zich aanpassen

<-voorjaarsbloeiers: vroeg

klimplanten, hoogte in->

<-wortelrozet: ruimte

woestijnplanten, water->

behaarde bladeren

verzonken huidmondjes

dik

waslaagje

behaarde bladeren

verzonken huidmondjes

dik waslaagje

behaarde bladeren

Waterlelies hebben holle stengels.

Voorjaar in het bos

Leg uit waarom schaduwplanten vooral in het voorjaar bloeien.

Klimplanten klimmen omhoog naar het licht. 

Daarom groeien ze snel omhoog via muren, andere planten, e.d.

Wortelrozet van weegbree en paardenbloem.

plant die voorkomt op een plek waar veel schaduw is

plant die voorkomt op een plek waar veel zonlicht is

plant met hechtwortels of ranken om zich vast te houden aan muren en andere planten

Klimplant

Schaduwplant

Zonplant

krans van bladeren die vlak boven de grond op hetzelfde punt aan de plant zitten

laagje op de bladeren van planten dat verdamping tegengaat

schaduwplant

Voorjaarsbloeier

Waslaagje

Wortelrozet

De bladeren van een naaldboom hebben de vorm van naalden. Hebben deze bladeren veel of weinig huidmondjes. Leg uit of door deze vorm veel of weinig water verdampt.

De meeste planten hebben huidmondjes aan de onderkant van de bladeren, maar water-
lelies niet. Leg uit waarom niet.

Landplanten in een:	vochtig milieu	droog milieu
Aantal huidmondjes
Afmeting bladeren
Bladoppervlak
Ligging huidmondje	aan het oppervlak	diep verzonken
Waslaag
Wortelstelsel	… ontwikkeld	… ontwikkeld

veel

weinig

groot en plat

klein en dik

kaal

behaard

dun

dik

zwak

goed

Bij veel landplanten is de opperhuid van
de bladeren bedekt met een waslaagje.
Wat is de functie van dit waslaagje?

Hoe noem je dit?

1. wortelkanaal
2. wortelrozet
3. wortelbloei
4. platbloemen

begrippen...

Ken jij ze al?

- wortelrozet

- loofbomen

- waslaagje

- wortelstelsel

- zonplanten

- schaduwplanten

- voorjaarsbloeiers

- ranken

- hechtwortels

Huiswerk en evaluatie

Kun jij deze oefening nu maken?

OEFENING

HW: Oefen met deze LessonUp-les thuis.

Maak uit het boek de opdarchten van blz. 100 t/m 102