(P2) Les 1: Ontstaan wereldsysteem (optie 1)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

Terugblik: knelpunten PW1

voeg je eigen...

Was het altijd zo?

Duitse auto's werden altijd in China geproduceerd?
Waarom niet in Duitsland?
Waarom is een deel van China moslim?
Waarom verlaat Volkswagen China?

Wat weet je al?

Vooruitblik

Wat weet je al?

Vooruitblik

B                D                B                C       

      Lesdoel

In deze les gaan we een tijdlijn maken die de ontwikkeling laat zien van het centrum-periferiemodel zoals we dat vandaag kennen.

We reizen door verschillende fasen in de geschiedenis van transport en ontdekken hoe dit de wereld en de relatie tussen landen heeft beïnvloed.

Belangrijke begrippen zoals kolonie, industriële revolutie en grondstoffen zullen ons helpen om deze ontwikkelingen beter te begrijpen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten waar Verenigd Koningrijk en India zijn . 

2. De leerlingen kennen wat Industriële Revolutie is. 

3. De leerlingen kennen wat koloniën zijn . 

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Ontstaan van centrum-periferie model

voor 1500

1500 - 1800

1800 - 1950

... (volgende les)

voor 1500: reizen met paard, lopen, karavan.

De wereld bestaat uit 3 continenten: Europa, de kust van Afrika en het binnenland van Azië.

disclaimer

Dit is een Europeese versie, andere beschavingen, zoals de Chinese, Arabische, en Afrikaanse, hadden een bredere kennis van de wereld.

1500-1800: Handelskolonialisme

In de Eeuw van ontdekkingen met

zeilschepen worden alle continenten 

ontdekt => voor het eerst praten we over 

wereldhandel.

Kolonisten bleven bij de kust en richtten zich 

op zeldzame en dure stoffen: 

zilver, goud, tabak, suiker en katoen.

Driehoek

Slavernij werd niet door één persoon of cultuur "uitgevonden"; het heeft in verschillende vormen in menselijke samenlevingen bestaan sinds de oudheid. De vroegste geregistreerde gevallen van slavernij dateren van rond **3100 v.Chr.** in Mesopotamië en het oude Egypte, waar mensen tot slaaf werden gemaakt als krijgsgevangenen, door schuld, of als straf. De trans-Atlantische slavenhandel, een van de beruchtste slavernijsystemen, begon echter met de Portugezen in de **15e eeuw** en breidde zich uit met de Europese kolonisatie van Amerika.

1800-1950: Industiële revolutie

Met de ontdekking van stoommachines ging de wereld van "met de hand gemaakt" naar massaproductie.
Eén machine kan 500 mensen vervangen.

Welke andere veranderingen vonden 

tegelijkertijd plaats?

Bekijk de video en beantwoord de volgende vragen:

1. What changes were implemented in agriculture?
   
   
2. Where did people start working?
   
   
3. Where did cotton come from?
   
   
4. What new form of transportation was implemented?
5. What new class of workers was created?

Stoommachines

Wat heb je nodig om een ​​

stoommachine te bouwen?

Waar haal je de grondstoffen

vandaan om massaproductie 

mogelijk te maken?

Kool, staal en water

=> alle fabrieken zijn gebouwd dichtbij mijnen en rivieren

koloniën

Exploitatiekolonië

Om te garanderen dat er voldoende katoen beschikbaar was voor de productie van textiel en om stilstand in de fabrieken te voorkomen, trokken landen grenzen tussen hun koloniën en begonnen deze met leger te verdedigen.

Kolonies werden geexploiteerd (uitgebuit) voor grondstoffen.

Vestigingskolonië

Kolonies waar Europeanen in grote aantalen naartoe migreerden, werden vestigingskolonies genoemd: hier bouwden ze wegen, scholen, etc.

Voorbeeld:

- Australië

- VS

- Canada

Koloniën in 1914

Grenzen in een rechte lijn?

Koloniale Invloed:

Veel rechte grenzen werden getrokken tijdens het koloniale tijdperk, vooral in Afrika en het Midden-Oosten, door Europese mogendheden.  
Deze grenzen werden vaak vastgesteld tijdens overeenkomsten zoals de Conferentie van Berlijn (1884–1885), waarbij koloniale machten gebieden onderling verdeelden op basis van hun eigen belangen, zonder rekening te houden met de etnische, culturele of geografische realiteiten van de regio.

Ontstaan van centrum-periferie model

voor 1500

1500 - 1800

1800 - 1950

... (volgende les)

     Kleine afsluiting

kolonie

handelskolonialisme (proces)

Industriële revolutie

massaproductie

exploitatiekolonië (plaats)

vestigingskolonië (plaats)

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

Zelf aan de slag

Lees par.4.1 (blz.62-63)

Maak de opdrachten 1 t/m 5

(WB blz 73-74)

Basisboek 166, 167, 248

voor opdracht 3

     Grote afsluiting

Wat was de tijdlijn die we in deze les hebben gemaakt?  
Hoe heeft de ontwikkeling van transport de wereld en de relatie tussen landen beïnvloed?  
Welke begrippen zijn belangrijk om de ontwikkeling van het centrum-periferiemodel beter te begrijpen? 

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Quizlet: begrippen

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com