Beeldspraak

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Beeldspraak

Allerlei vergelijkingen, metaforen, personificaties

Planning

• Uitleg met vragen tussendoor
  

• Kiezen: aan het werk of quizje doen
• Iedereen aan het werk
• Afsluitende check

Leerdoelen:

• Ik kan beeldspraak herkennen in teksten en fragmenten.
• Ik kan beeldspraak gebruiken en daarmee mijn taalgebruik variëren en verrijken.
  
  

Vergelijking

Een vergelijking kan een vorm van beeldspraak zijn.

Je vergelijkt twee dingen met elkaar (object en beeld).

De bekendste vergelijkingen zijn de vaste vergelijkingen:

zo.... als een ....

Vergelijking: zo ..... 

Vergelijking: zo ..... 

Vergelijking: zo trots als een pauw

Vergelijking: zo ziek als een hond

Asyndetische vergelijking

Dit is een vergelijking zonder een verbindingswoord tussen beeld en object.

Vergelijking: Hij is zo sterk als een beer.

Asyndetische vergelijking: Hij, een beer, kan dat wel tillen. 

Metafoor

Een vergelijking zonder verbindingswoord en zonder object.

Voorbeeld:

• Als student woonde ik in een zwijnenstal.

Spreekwoorden en uitdrukkingen zijn ook vaak metaforen.

Voorbeeld:

• Daar komt de aap uit mouw.

Metafoor of vergelijking?

1. Mijn nichtje is echt een blij ei!
2. Valt die dictator vandaag uit?
3. Wat een varkenshok!
4. Jij bent net een kameleon.
5. Ik krijg een punthoofd van jouw gedrag.
6. Dat slaat als een tang op een varken.
7. Is dat heilige boontje ook nagebleven?

1. Vergelijking
   
2. Metafoor
   
3. Metafoor
   
4. Vergelijking
   
5. Metafoor
6. Vergelijking
   
7. Metafoor
   

Personificatie

Bij een personificatie geef je een voorwerp dat eigenlijk niet leeft, menselijke eigenschappen. 

De toekomst lacht me tegemoet -> de toekomst kan niet lachen, dus personificatie

Het schip danst op de golven -> een schip kan niet dansen, dus personificatie

Kies!

Optie 1: quizje doen met mij.

Optie 2: aan het werk --> onderzoek: Homerische vergelijking, synesthesie en metonymia; maak opdracht 1 t/m 6 (5.4). Uitdaging: schrijf een promotietekst voor fictievrijdag vol beeldspraak.

Wat is een metafoor?

1. Er worden twee zaken genoemd.
2. Een voorwerp krijgt een menselijke eigenschap.
3. Alleen het beeld wordt genoemd; je moet het object zelf bedenken.
4. Een ander woord voor beeldspraak.

Bij een vergelijking heb je....

1. een object (de werkelijkheid) en een subject (beeld).
2. alleen maar een beeld.
3. een kenmerk van een persoon op een levenloos ding.
4. alleen maar een object.

Wat is een personificatie?

1. Object wordt vervangen door een beeld
2. Beeld en object worden met elkaar vergeleken.
3. Een levenloos ding krijgt een menselijke eigenschap.

Bij een metafoor heb je....

1. alleen maar een beeld.
2. een beeld en de werkelijkheid.
3. altijd het woordje ALS.

Vergelijking, metafoor of personificatie?

Hij gedraagt zich als een klein kind.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Vergelijking, metafoor of personificatie?

De hekkensluiter in de eredivisie zal sowieso degraderen.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Vergelijking, metafoor of personificatie?

Mijn fietslampje weigerde dienst.

1. metafoor
2. personificatie
3. vergelijking

Vergelijking, metafoor of personificatie?

De appel valt niet ver van de boom.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Vergelijking, metafoor of personificatie?

Het gevaar loert op elke straathoek.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Vergelijking, metafoor of personificatie?

"Dat oude dametje is zo mager als een lat."

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie

Wat is hier een metafoor?

1. Mijn opa rookte als een schoorsteen.
2. De koekjes verleiden ons met hun geur.
3. Niemand wil vriendin zijn met zo'n heks.

Iedereen aan het werk

Onderzoek: Homerische vergelijking, synesthesie en metonymia; maak: opdracht 1 t/m 6 (5.4).

Uitdaging: schrijf een promotietekst voor fictievrijdag vol beeldspraak.

Kom je ergens niet uit? Geen paniek! Ik verleen EHBV.

Check

Wat ben je te weten gekomen over de Homerische vergelijking (1), synesthesie (2) en metonymia (3)?

• 1. Breedsprakige vergelijking.
• 2. Combinatie van zintuigen ('scherpe geur').
• 3. Eén aspect gebruikt als beeld ('Nederland' als naam voor het voetbalelftal; 'Even de neuzen tellen').
  

c