H7.3 Moleculaire stoffen 3vwo

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H7.3 Moleculaire stoffen

Voor vandaag: 

Je gaat deze les zelfstandig doornemen. 

Zorg dat je alle vragen in deze les maakt. 

Op de laatste slide van deze les staat het huiswerk. 

Heb je vragen, stuur dan een berichtje in Teams. 

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Wat zijn moleculaire stoffen?

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=88PNuzoJE6s

(kijk tot 1:26)

Moleculaire stoffen

Een moleculaire stof bestaat uit moleculen. Het bestaat uit verschillende niet-metaal atomen die aan elkaar zitten. 

• Elementen zijn alleen moleculaire stof, wanneer ze uit twee atomen van dezelfde soort bestaan. Denk aan: Br-I-N-Cl-H-O-F.
  
• Metalen zijn geen moleculaire stof, want die bestaan alleen uit een rooster van metaalatomen. 
• Zouten zijn geen moleculaire stof, want die bestaan alleen uit een rooster van ionen (dat zijn geladen atomen).  Hier leer je later meer over. 

Moleculaire stof

Geen moleculaire stof

Moleculaire stof of niet?

Aluminiumfolie

Suiker

(C₁₂H₂₂O₁₁)

Zout

Azijn (CH₃COOH)

Methaan

(CH₄)

Zuurstof

Eigenschappen van moleculaire stoffen

Moleculaire stoffen bevatten alleen niet-metaal atoomsoorten. 

Moleculaire stoffen geleiden geen stroom. 

Moleculaire stoffen hebben meestal een laag kookpunt en smeltpunt. 

Hoe komt dat? Dat wordt uitgelegd door de soorten bindingen die voorkomen in moleculaire en niet-moleculaire stoffen. 

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Soorten bindingen

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link:

https://www.youtube.com/watch?v=g8xslGISDw4&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=33 

Soorten bindingen

In de video zag je 5 soorten bindingen: 

1. Atoombinding
2. Metaalbinding
3. Ionbinding
4. Vanderwaalsbinding
5. Waterstofbinding

Ionbinding hoef je nog niet te kennen. Metaalbinding, atoombinding en Vanderwaalsbinding ken je eigenlijk al een beetje.  

Soorten bindingen 

3 Soorten bindingen komen voor in moleculaire stoffen: atoombindingen, vanderwaalsbindingen en waterstofbindingen (H-bruggen). Deze kun je indelen in twee groepen:

Er zijn bindingen die plaatsvinden binnen moleculen, dus tussen atomen.

Dit zijn de: atoombindingen. 

Er zijn ook bindingen die plaatsvinden tussen moleculen. Hierbij horen: vanderwaalsbindingen en waterstofbindingen (H-bruggen). 

Bindingen tussen atomen

Hiervan moet je de atoombinding kennen. 

Een atoombinding is een binding tussen twee verschillende 

atoomsoorten in een molecuul. De elektronen in deze binding 

zitten vast, dus moleculen met deze binding geleiden geen stroom. 

In een molecuultekening geven we een atoombinding weer met een 

streepje. 

Bindingen tussen moleculen

Hiervan moet je Vanderwaalsbinding en waterstofbinding kennen. 

Een Vanderwaalsbinding is een binding tussen twee moleculen. Deze verbinding ontstaat eigenlijk door de zwaartekracht van de moleculen: de moleculen trekken elkaar aan. Hoe groter en zwaarder het molecuul, hoe groter de aantrekkingskracht en hoe moeilijker de verbinding weer te verbreken is. Daarom hebben grote en zwaardere moleculen een hoger kookpunt dan kleine en lichte moleculen.

Tussen de moleculen van moleculaire stoffen zitten Vanderwaalsbindingen. 

De krachten die in het deeltjesmodel de moleculen bij elkaar houden, zijn de Vanderwaalsbindingen tussen de moleculen. 

Bindingen tussen moleculen

Een waterstofbinding, ook wel bekend als een waterstofbrug, is een binding tussen een H-atoom en een O-atoom of een N-atoom. 

Deze binding kan alleen gevormd worden tussen moleculen die 

een OH- of een NH-groep hebben. Deze groepen kunnen 

waterstofbruggen maken met andere stoffen die deze groepen 

ook hebben. Een waterstofbrug is een verbinding tussen een 

H-atoom en een O- of N-atoom.

Alleen voor 3vwo / 3gym

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Wat is covalentie? 

Bekijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=HKrVsI8L_XY&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=10

Covalentie

Covalentie is het aantal atoombindingen dat een atoomsoort kan maken met andere atomen. Een atoombinding noemen we daarom ook wel een covalente binding. 

In een molecuultekening is dat het aantal streepjes rondom een atoom. 

In deze tabel zie je de covalentie van een aantal atoomsoorten: 

Wat is de covalentie van stikstof?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Voor vandaag

H7.3 gaat over de volgende onderwerpen: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Practicum olie, water en spiritus

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=QApXH-e9p7M&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=28

Hydrofiel en hydrofoob

Een stof die hydrofiel is, wil graag met water mengen (hydro = water, fiel = houden van). 

Een voorbeeld hiervan is suiker of alcohol. 

Een stof die hydrofoob is, wil juist niet met water mengen (hydro = water, foob = bang zijn voor). 

Een voorbeeld hiervan is olie of vet. 

Hiernaast zie je de molecuultekening van glucose. Waarom lost glucose goed op in water? Meerdere antwoorden goed

1. Glucose is hydrofoob
2. Glucose is hydrofiel
3. Glucose kan H-bruggen vormen
4. Glucose maakt een atoombinding met water

Alleen voor 3vwo / 3gym

Hydrofiele stoffen en waterstofbruggen

Waarom mengen hydrofiele stoffen wel met water en hydrofobe stoffen niet? 

Hydrofiele stoffen hebben een OH- of een NH-groep. Deze groepen kunnen waterstofbruggen maken met andere stoffen die deze groepen ook hebben. Een waterstofbrug is een verbinding tussen een H-atoom en een O- of N-atoom. 

Water heeft ook OH-groepen. Hierdoor kunnen deze stoffen goed met water binden. 

Hydrofobe stoffen hebben deze groepen niet, dus kunnen ze geen waterstofbruggen vormen. Daarom mengen ze niet goed met water. 

Alleen voor 3vwo / 3gym

De werking van zeep

Kijk de video op de volgende slide, of klik op deze link: 

https://www.youtube.com/watch?v=AK_-SpvBel4&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=29

Wat is het hydrofobe deel van een zeepdeeltje?

1. De kop
2. De staart
3. Het midden
4. Het hele zeepdeeltje

En wat is het hydrofiele deel van een zeepdeeltje?

1. De kop
2. De staart
3. Het midden
4. Het hele zeepdeeltje

Emulgatoren

Om hydrofobe stoffen toch met water te laten mengen, kan je een emulgator gebruiken. 

Dit gebruik je ook om emulsies te mengen, want een emulsie is een mengsel  van twee vloeistoffen die niet mengen, dus van een hydrofiele en een hydrofobe vloeistof. 

Handen wassen tegen corona

Kijk de video op de volgende slide, of klik op de volgende link: 

https://www.youtube.com/watch?v=BJ3QBHUDL8w&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=30

Welk deel van het zeepdeeltje bindt aan het coronavirus? Meerdere antwoorden mogelijk

1. Het hydrofobe deel
2. Het hydrofiele deel
3. De kop
4. De staart

Waarom werkt handen wassen tegen corona?

Polair en apolair

Sommige moleculen hebben een hydrofiel én een hydrofoob deel. Deze moleculen noemen we polair. 

Moleculen die dit niet hebben, noemen we apolair. 

Emulgatoren zoals zeep hebben een hydrofiele kop en een hydrofobe staart. Deze moleculen zijn dus polair. 

Alleen voor 3vwo / 3gym

Voor vandaag

We hebben vandaag deze onderwerpen van H7.3 behandeld: 

Wat zijn moleculaire stoffen? 

3 soorten bindingen

Covalentie

Hydrofiel en hydrofoob

Huiswerk

Voor de volgende les: 

Kijk de tekst van 7.3 nog eens door en lees de stukken die je nog lastig vindt.

Maak deze opgaven van 7.3: 

18, 20, 23, 25, 27, 29, 30

FIJNE VAKANTIE!

Huiswerk voor 3vwo / 3gym

Extra video's

Leuk practicum met hydrofiel en hydrofoob zand: 

https://www.youtube.com/watch?v=N9vWcIRgRds&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=31

Extra uitleg over de werking van zeep en over corona: 

https://www.youtube.com/watch?v=xohp_aChcko&list=PLL3Eq8VNXo26XDeBNgttKX_z4IWlTIeKQ&index=32