4.6 uitsterven en nieuwe soorten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

4.6 uitsterven en nieuwe soorten

Open aub:

- Learnbeat

- LessonUp

lesdoelen:

• voorbeelden noemen van soorten die zijn uitgestorven.
  
• uitleggen hoe soorten massaal konden uitsterven.
  
• benoemen dat door massaal uitsterven van soorten weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.
  
• voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt.
  

planning:

1. uitleg: 4.6
   
2. samen / zelf lezen
   
3. verwerken: 4.6 + C/D of E
   
4. kahoot 
   

4.6 uitsterven en nieuwe soorten

Open aub:

- Learnbeat

- LessonUp

lesdoelen:

• voorbeelden noemen van soorten die zijn uitgestorven.
  
• uitleggen hoe soorten massaal konden uitsterven.
  
• benoemen dat door massaal uitsterven van soorten weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.
  
• voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt.
  

planning:

1. terugblik
2. uitleg: 4.6
   
3. samen / zelf lezen
   
4. verwerken: 4.6 + C/D of E
   
5. kahoot
   

4.6 uitsterven en nieuwe soorten

Open aub:

- Learnbeat

- LessonUp

lesdoelen:

• voorbeelden noemen van soorten die zijn uitgestorven.
  
• uitleggen hoe soorten massaal konden uitsterven.
  
• benoemen dat door massaal uitsterven van soorten weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.
  
• voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt.

planning:

1. terugblik
   
2. uitleg: 4.6
   
3. samen / zelf lezen
   
4. verwerken: 4.6 + C/D of E
   
5. afsluiting
   

4.6 uitsterven en nieuwe soorten

lesdoelen:

• voorbeelden noemen van soorten die zijn uitgestorven.
  
• uitleggen hoe soorten massaal konden uitsterven.
  
• benoemen dat door massaal uitsterven van soorten weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.
  
• voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt.
  

planning:

1. paarse donderdag activiteit
   
2. uitleg: 4.6
   
3. samen / zelf lezen
   
4. verwerken: 4.6 + C/D of E
   
5. afsluiting
   

Darwin had het over 'survival of the fittest'
Waar staat 'fittest' voor bij evolutie?

1. Dat je het best bent aangepast aan je omgeving
2. hoe fit je bent
3. hoeveel nakomelingen je maakt
4. hoe sterk je bent

Hoe noem je het proces dat ervoor zorgt dat organismen van dezelfde soort steeds meer van elkaar gaan verschillen?

1. evolutie
2. evolutietheorie
3. isolatie
4. dat bestaat niet

Kansen voor nieuwe soorten

Je ziet vaker in de media dat diersoorten bedreigd worden met uitsterven, zoals de orang-oetan (zie afbeelding De orang-oetan, de witte haai en de tijger zijn bedreigde diersoorten).

In Nederland zijn de gladde slang, de korenwolf en de vuursalamander voorbeelden van bedreigde diersoorten (zie afbeelding De gladde slang, de korenwolf en de vuursalamander zijn bedreigde diersoorten in Nederland).

Soorten sterven uit

blz. 194

In de geschiedenis van de aarde zijn er minstens vijf perioden geweest waarin diersoorten massaal zijn uitgestorven (zie afbeelding Perioden van massaal uitsterven). De oorzaken daarvan zijn meestal niet goed bekend. Tijdens de derde massa-uitsterving (aan het einde van het paleozoïcum) verdween waarschijnlijk 95% van de soorten, waaronder alle trilobieten en een grote groep stekelhuidigen.

Sommige wetenschappers denken dat de zesde massa-uitsterving nu aan de gang is. Daarvan is de mens de oorzaak, bijvoorbeeld door illegale jacht of doordat de mens leefgebieden vernietigt of vervuilt.

Het einde van de dinosauriërs

Een meteorietinslag zorgde ongeveer 66 miljoen jaar geleden voor een massa-uitsterving. Vrijwel alle grotere dieren stierven uit.

Dat er zo veel dieren uitstierven kwam niet door de meteorietinslag zelf, maar door de gevolgen van de inslag.

Giganotosaurus, Mosasaurus en Pterodactylus

In de geschiedenis van de aarde zijn er minstens vijf perioden geweest waarin diersoorten massaal zijn uitgestorven (zie afbeelding Perioden van massaal uitsterven). De oorzaken daarvan zijn meestal niet goed bekend. Tijdens de derde massa-uitsterving (aan het einde van het paleozoïcum) verdween waarschijnlijk 95% van de soorten, waaronder alle trilobieten en een grote groep stekelhuidigen.

Sommige wetenschappers denken dat de zesde massa-uitsterving nu aan de gang is. Daarvan is de mens de oorzaak, bijvoorbeeld door illegale jacht of doordat de mens leefgebieden vernietigt of vervuilt.

gevolgen meteorietinslag

• tsunami’s 
• grote bosbranden
  
• gebrek aan zonlicht
• temperatuur op aarde daalde 

In de geschiedenis van de aarde zijn er minstens vijf perioden geweest waarin diersoorten massaal zijn uitgestorven (zie afbeelding Perioden van massaal uitsterven). De oorzaken daarvan zijn meestal niet goed bekend. Tijdens de derde massa-uitsterving (aan het einde van het paleozoïcum) verdween waarschijnlijk 95% van de soorten, waaronder alle trilobieten en een grote groep stekelhuidigen.

Sommige wetenschappers denken dat de zesde massa-uitsterving nu aan de gang is. Daarvan is de mens de oorzaak, bijvoorbeeld door illegale jacht of doordat de mens leefgebieden vernietigt of vervuilt.

Nieuwe kansen

meteoriet

...

ijstijd

....

warme periode

Wolharige neushoorn

Wolharige mammoet

In de geschiedenis van de aarde zijn er minstens vijf perioden geweest waarin diersoorten massaal zijn uitgestorven (zie afbeelding Perioden van massaal uitsterven). De oorzaken daarvan zijn meestal niet goed bekend. Tijdens de derde massa-uitsterving (aan het einde van het paleozoïcum) verdween waarschijnlijk 95% van de soorten, waaronder alle trilobieten en een grote groep stekelhuidigen.

Sommige wetenschappers denken dat de zesde massa-uitsterving nu aan de gang is. Daarvan is de mens de oorzaak, bijvoorbeeld door illegale jacht of doordat de mens leefgebieden vernietigt of vervuilt.

Evolutie om je heen

Als de aanpassing blijft bestaan binnen een populatie, noem je dit micro-evolutie. Dit kunnen ook kleine veranderingen in de soort zijn. 

“STEDEN ZIJN EXTREME LEEFOMGEVINGEN; DE TEMPERATUUR IS VERHOOGD, ER IS VERVUILING EN LAWAAI, ER IS KUNSTMATIG LICHT EN VRIJWEL ALLES IS GEMAAKT UIT ONDOORDRINGBARE MATERIALEN”

In de geschiedenis van de aarde zijn er minstens vijf perioden geweest waarin diersoorten massaal zijn uitgestorven (zie afbeelding Perioden van massaal uitsterven). De oorzaken daarvan zijn meestal niet goed bekend. Tijdens de derde massa-uitsterving (aan het einde van het paleozoïcum) verdween waarschijnlijk 95% van de soorten, waaronder alle trilobieten en een grote groep stekelhuidigen.

Sommige wetenschappers denken dat de zesde massa-uitsterving nu aan de gang is. Daarvan is de mens de oorzaak, bijvoorbeeld door illegale jacht of doordat de mens leefgebieden vernietigt of vervuilt.

verwerken

• Maak in Learnbeat: Opdrachten 4.6B en daarna Herhaling, Extra of Plus
  
• Gebruik de theorie op blz. 194 - 196
• Je mag fluisterend samenwerken binnen je groepje.
  
• Snel klaar?  Kies:
• - Maak een mindmap over deze basisstof.
• - lees en maak 4.7 De wereld op zijn kop door Darwin.
• - lees en maak 4.8 Evolutie van de mens.

lesdoelen:

• voorbeelden noemen van soorten die zijn uitgestorven.
• uitleggen hoe soorten massaal konden uitsterven.
• benoemen dat door massaal uitsterven van soorten weer nieuwe soorten kunnen ontstaan.
• voorbeelden noemen van micro-evolutie die nu plaatsvindt.

planning:

1. terugblik
   
2. uitleg: 4.6
   
3. samen / zelf lezen
4. verwerken: 4.6B + C/D of E
   
5. kahoot