231120 OA_ROC Mondriaan_Oplossingsgerichte gespreksvoering met leerlingen

• docent naar coach
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 20-11-2023 - ROC Mondriaan

Oplossingsgerichte gespreksvoering  

Programma 

• Check in en verwachtingen
• Over oplossingsgericht 
  
• Oefening krachtbronnen
• Achtergrond en theorie 
• Oefening probleem vs oplossing
• Oefening wondervraag
• pauze
• Oefening schaalwandelen
• Terugblik en vooruitkijken deel 2

Leerdoelen

Aan het eind van deze training kun je:

1. benoemen wat oplossingsgerichte gespreksvoering inhoudt;
2. enkele oplossingsgerichte technieken en interventies gebruiken in je gespreksvoering;
3. een oplossingsgericht gespreksmodel (GROW) gebruiken om structuur aan te brengen in het gesprek.

Waar denk je aan bij oplossingsgerichte gespreksvoering?

Achtergrond 

De oplossingsgerichte beweging is eind 70er jaren ontstaan in de Verenigde Staten.

Aanvankelijk in de therapeutische setting en al snel ontwikkeld naar management, coachingen educatie.

Met deze inmiddels internationale beweging worden ook in het onderwijs en de jeugdhulpverlening zeer goede en hoopgevende resultaten geboekt.

Evidence-based

De solution focused approach werd begin jaren tachtig van de vorige eeuw ontwikkeld door Steve de Shazer en Insoo Kim Berg. Enerzijds vanuit hun wens om hun cliënten niet nodeloos lang te laten lijden, anderzijds vanuit hun grote interesse in de onderscheidende factoren die er in het psycho­therapeutische helingsproces toe doen. Een decennium later werd het van oorsprong Amerikaanse model mede vorm­gegeven en verfijnd door vele Eu­ropese collega's. Het oplossingsgerichte denken heeft zich sindsdien als een goedaardig virus verspreid en wordt tegenwoor­dig in allerlei vormen van menselijke bejegening toegepast. 

Waarom oplossingsgericht?

• Eigenaarschap bij de leerling
• Doelgericht
• Zweet op de juiste rug
• Succesgericht - blik op de toekomst
  
• Sterktegericht - uitzonderingen
• Stap voor stap
• Evidence-based

Basisregels

• Als iets niet werkt, leer ervan en doe iets anders.
• Als iets wel werkt, doe er meer van.
• Als iets blijkt te werken, leer het iemand anders.
• Werk toekomstgericht.
• Geef erkenning aan de student dat je hem hoort en ziet.
  
• Toon oprechte nieuwsgierigheid.
• Geef complimenten!
• Stel vragen over mogelijkheden en oplossingen.
• Neem een niet-oordelende houding aan.
• Neem een niet-wetende houding aan (“Ik weet het ook niet, laten we het samen uitzoeken”).
  

7 stappen

Oefening krachtbronnen

1. Neem eens een student voor ogen die je goed kent en die zowel in de klas als bij jezelf goed valt. 
2. Maak eens een lijstje met krachtbronnen die jij bij die student aantreft. Het kan van alles zijn: intelligentie, inzet, motivatie, vriendelijkheid, bereidheid om anderen bij te staan, stiptheid, een stabiel thuismilieu enzovoort. 
3. Wat is het effect hiervan op jou?

Oefening krachtbronnen

1. Neem nu een student voor ogen die je - als je heel eerlijk bent - eigenlijk niet zo graag in de klas hebt en van wie je weet dat hij bij zijn klasgenoten ook niet zo goed valt. 
2. Neem even afstand, concentreer je op hem en vraag je af over welke krachtbronnen hij, ondanks alles wat je dwarszit, (toch nog) beschikt. Leg een lijstje aan van alle (mogelijk) opbouwende kenmerken.
3. Wat is het effect nu?

Delen bevindingen

1. In groepjes van 3 of 4
2. Deel je bevindingen betreft deze oefening. Wat was het effect? Wat viel je op bij jezelf?
3. Stel verdiepende vragen

Focus op probleem

Het verleden

Wat is verkeerd?

Schuld

Controle

De expert weet het

Gebreken

Complicaties

Definities en diagnoses

Focus op oplossing

De toekomst

Wat werkt?

Vooruitgang

Invloed

Samenwerking 

Hulpbronnen

Eenvoud

Acties

Oefening probleemgericht vs oplossingsgericht

Gesprekstechnieken

Oplossingsgerichte interventies

• Schaalvragen
• Uitzonderingen
• Wondervraag

Wondervraag

• Vanavond, als je in je bed ligt en in slaap bent gevallen, vindt er een wonder plaats.
• Het wonder is, dat alles wat je altijd al wilde gaan doen, ook daadwerkelijk gerealiseerd is. 
• En als je wakker wordt merk je dat alles anders is. Het wonder is gebeurd.
• Wat is het eerste dat je doet als je je ogen opent?

Mogelijke vragen na wondervraag

• Waaraan zou je 's morgens merken dat het wonder gebeurd was?
• Wat zou er dan anders zijn? En verder?
• En als je (x) dan meer doet, wat betekent dat voor jou?
• Wat is de allereerste kleinigheid waaraan je zou merken dat het iets anders of beter was geworden?
• Als je na het wonder minder (y) doet, wat doe je dan in plaats ervan? Wat verder nog?
• Hoe zouden anderen aan je merken dat je het anders doet?
• Wat zou je anders doen?
• Hoe reageren anderen op jou?

Oefening wondervraag

• In tweetallen - interviewer en geïnterviewde;
• Een van jullie neemt iets in gedachten dat hij of zij graag anders wil (werk of privé). Bijv. meer tijd nemen voor je hobby, meer opruimen of grenzen aangeven etc. Hardop uitspreken is niet nodig;
• Laat de geïnterviewde een doel formuleren en een cijfer geven hoe dicht deze nu bij het doel is;
• De interviewer stelt de wondervraag;
• Op basis van het antwoord ga je doorvragen (zie volgende slide); 
• Sluit af met vragen welk cijfer de ander nu geeft t.o.v het bereiken van het doel. Is dit cijfer veranderd en waarom?
• Wissel van rol

Oefening schaalwandelen

3 type relaties

• klant
• klaag
• bezoeker

Helpende interventies bij klaagtypische relatie

• toon begrip voor de lastige situatie waar de leerling in zit;
• zoek naar een kleine mogelijke verandering; wanneer was het iets minder erg?
• respect tonen voor de inspanning die iets vraagt;
• vragen naar motivatie en vertrouwen;
• vraag wat de ander wil behouden/niet veranderen;
• ga op zoek naar krachtbronnen bij de leerling (loyaliteit, doorzettingsvermogen)

Helpende interventies bij bezoekerstypische relatie

• context verhelderen (waarom zitten we hier);
• accepteren van het antwoord of weerstand, niet tegenin gaan;
• aansluiten bij de belevingswereld en perspectief van de leerling;
• complimenteren en waarderen van positieve intenties;
• zoek naar het nut van het gesprek voor de leerling (waarover wil je graag praten?);
• ga op zoek naar een werkbaar doel (wat zou je anders willen?);
• vraag naar bereidheid om mee te werken aan doelen van externen (ouders of leraren, schoolregels) vanuit gezamenlijke inzet

Voorbereiding voor 12 december

1. Ga in gesprek met een student en gebruik eens een oplossingsgerichte vraag of techniek. Wat was het effect?
2. Neem een actuele casus mee die kan dienen als input voor een coachgesprek in de volgende bijeenkomst. Denk goed na over wat je nog lastig vindt en wat je nog graag wil leren.

Wat neem je mee?

Waar wil je morgen al mee aan de slag?

 12-12-2023 - ROC Mondriaan

Oplossingsgerichte gespreksvoering  

Programma 

• Welkom 
• Terugblik bijeenkomst 1
• Ervaringen uitwisselen
• Intervisie
• pauze
  
• Aan de slag met coachen
• Evaluatie
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze training kun je:

1. benoemen wat oplossingsgerichte gespreksvoering inhoudt;
2. enkele oplossingsgerichte technieken en interventies gebruiken in je gespreksvoering;
3. een oplossingsgericht gespreksmodel (GROW) gebruiken om structuur aan te brengen in het gesprek.

Wat weet je nog van de inhoud van de vorige bijeenkomst?

Ervaringen delen 

20 minuten

In 2-tallen:

• Deel een persoonlijk succes op het gebied van oplossingsgericht coachen. In gesprek met een student of andere gesprekspartner.
• Vertel ook waar je minder tevreden over bent (evt uitdagingen) en waarom.

In groepjes van 4

• Wissel nu uit met een ander 2-tal
• Noteer jullie groepsopbrengst puntsgewijs in de padlet

Intervisie 

In groepje van 3 of 4:

• Kies een inbrenger, voorzitter/tijdsbewaker en vragensteller(s);
  
• Deel een actuele casus waar jij tegenaan bent gelopen met een student of andere gesprekspartner;
• Wat is het knelpunt? Stel zoveel mogelijk open vragen om te verhelderen;
• Probeer een hulpvraag (hoe zorg ik ervoor dat...) te formuleren;
• Geef geen adviezen zoals in een normale intervisie;
• Wissel na 15 minuten van inbrenger.

Aan de slag met coachen

15 min per gesprek

• Vorm een groepje van 3 of 4
• Jullie gaan een coachgesprek voeren adhv je eigen eerder ingebrachte casus.
• Verdeel rollen - inbrenger, coach, observant, tijdbewaker
• Coach stelt een observatievraag aan de observant. Gebruik een gespreksstructuur zoals GROW of anders. Pas als het kan ook een oplossingsgerichte interventie toe (schaalvraag, wondervraag)
• Observant geeft feedback aan de coach op zijn of haar vraag en kijkt/luistert tussen de regels door of de coach goed aansluit bij de inbrenger.

Klaar? Wissel van rollen. Iedereen coacht 1 keer. Zorg ervoor dat iemand de tijd bewaakt.

Evaluatie

https://bit.ly/4ahES0m