Thema 5 Ecologie Bs 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

How Wolves Change Rivers:

Hoe konden wolven een ecosysteem veranderen?

Vandaag Bs 1 en 2

• Je kunt uitleggen wat abiotische en biotische factoren zijn
• Je kunt beschrijven wat emergente eigenschappen zijn
• Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen beschrijven

• Je kunt veranderingen van abiotische en biotische factoren en hun onderlinge wisselwerking beschrijven

Ecologie

• Levensgemeenschap: alle populaties binnen een ecosysteem
• Biotische factoren: levend
• Abiotische factoren: levenloos
• Ecosysteem: begrensd gebied met wisselwerking biotische en abiotische factoren

Vraag

Welke abiotische en biotische factoren hebben invloed op het konijn?

Vandaag Bs 1 en 2

• Je kunt beschrijven wat emergente eigenschappen zijn
• Je kunt de invloed van de belangrijkste abiotische factoren op organismen beschrijven

• Je kunt veranderingen van abiotische en biotische factoren en hun onderlinge wisselwerking beschrijven

Emergente eigenschap

Op elk organisatieniveau bestaan emergente eigenschappen. Wat is een emergente eigenschap?

Bedenk een voorbeeld van een emergente eigenschap op het organisatieniveau populatie.

Op elk organisatieniveau bestaan emergente eigenschappen. Wat is een emergente eigenschap?

Biotoop of levensgemeenschap of ecosysteem?

Biotoop = 

de gezamenlijke abiotische factoren van een bepaald gebied

Levensgemeenschap =

alle populaties in een bepaald gebied

Ecosysteem =

min of meer begrensd gebied waarin een wisselwerking plaatsvindt tussen verschillende biotische en abiotische factoren

Macroklimaat en microklimaat

• Klimaat is een combinatie van abiotische factoren, zoals temperatuur, licht, wind en water (neerslag). Vaak de gemiddelde temperatuur en neerslag over 30 jaar.
• In grote gebieden op aarde heerst vaak hetzelfde klimaat (macroklimaat). In een gebied met hetzelfde macroklimaat kunnen abiotische factoren op verschillende plaatsen verschillen (microklimaat)

Macroklimaat

• In grote gebieden op aarde heerst vaak hetzelfde klimaat. 
• Klimaat is een combinatie van abiotische factoren, zoals temperatuur, licht, wind en water

Macro- en microklimaat

Abiotische factoren zijn van invloed op de soortensamenstelling

BODEM

- grootte van de bodemdeeltjes

- vochtgehalte

- zuurstofgehalte

- gehalte aan humus

- pH (zuurgraad)

- grondwaterstand

- mineralen

Bodemdeeltjes

In klei kunnen de wortels makkelijker doordringen, in zand houdt de bodem beter water vast.

Humus

• bacterien en schimmels  -> humus met  mineralen voor planten

• planten hechten zich makkelijker door verbeterde structuur van de bodem 

• hoe meer humus, hoe beter voor de planten.

LICHT

Planten:

- fotosynthese

- schaduw- en zonplanten

Dieren:

- Daglengte invloed op voortplanting

- Verticale migratie bij waterdieren

WATER

Planten:

- dikte cuticula

- hoeveelheid huidmondjes

- grootte wortelstelsel

Dieren:

- zuurstofgehalte

- zoutgehalte

TEMPERATUUR

• Enzymwerking
• Koudbloedige (poikilotherme) dieren niet actief bij lage temperatuur
• Meeste leven mogelijk tussen de 0 en 45 graden Celsius

Optimumkromme

• Optimumkromme is een diagram dat voor één bepaalde abiotische factor aangeeft wat de groei- en voortplantingskansen van een populatie zijn. 
• Het gebied tussen het minimum en het maximum noem je het tolerantiegebied. 

Verspreidingsgebied (areaal) Wolf

Zelf aan de slag

Bestudeer basisstof  1 en 2

Maak opdracht 5, 7 en 8 (zit in taak), 

Taak gemaakt? Maak opdracht 11

Verspreidingsgebied (areaal)

Het tolerantiegebied is het gebied tussen de minimum en maximum waarde van een abiotische factor waarbij een soort kan leven.

Het verspreidingsgebied (areaal) is het daadwerkelijke gebied op de kaart waar de soort voorkomt. Voorbeeld: hiernaast zie je het verspreidingsgebied van de zandhagedis in Nederland.

Habitat

Specifieke leefomgeving van een plant of dier binnen het ecosysteem, dus de plaats waar het leven van een plant of dier zich afspeelt.

Maak opdracht 8 en 9