8.1 Populatiedynamiek in ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

8.1

Populatiedynamiek

in ecosystemen

Factoren van invloed op de populatiegrootte

• Beperkende factoren bepalen de grootte van de verschillende populaties in een gebied. De opheffing van de beperkende factor vergroot de draagkracht van het ecosysteem; door voldoende voedsel, schuil- en nestplaatsen blijft een populatie jarenlang op peil. (bron 2)

• Veranderende (a)biotische factoren leiden tot populatiedynamiek. Een snelle verandering met een langdurige invloed op de populatiegrootte, is een verstoring.

• Een ecosysteem is een afgegrensd gebied met complexe biotische en abiotische relaties.

• Producenten en consumenten zijn verbonden in voedselketens tot een voedselweb. (bron 1 en 11)

• In een natuurlijk ecosysteem leidt overbegrazing tot verstoring. (bron 4)

Leerdoelen

BALANS

populatiedynamiek  = 

verandering van populaties in een ecosysteem; 

aantallen nemen toe of af, soorten veranderen of verdwijnen

populatiegroei = (geboorte-sterfte) + (immigratie - emigratie)

(i= in  en  e=exit)

Door geboorte en immigratie neemt

de populatiegrootte toe.

Door sterfte en emigratie neemt

de populatiegrootte af.

Geboortecijfer

• populatiegrootte
• voedselbeschikbaarheid
• soort

Sterftecijfer

biotische factoren

• predatie
• ziekte
• voedseltekort

abiotische factoren

• droogte
• hitte/kou

fasen

1. Exponentiele groei (J-curve)
2. Stabilisatie (S-curve)
3. biologisch evenwicht

"verspreid zich in een rap tempo"

de tijgermug is een 

invasieve EXOOT

Exponentiele groei

• Geen beperkende factoren (overmaat aan voedsel en geen of te weinig predatoren)

• J-curve

bv:

Epidemie (ebola, corona, SARS)

Invasieve exoten

Stabilisatie

Beperkende factoren gaan een rol spelen (Welke?)

• Groei stopt als draagkracht is bereikt
• S-curve en daarna biologisch evenwicht

Beperkende factoren

(in levenscyclus tijgermug)

• Broedplekken verwijderen
• Inzet natuurlijke vijanden
• Voedel afschermen (gaas)
• Gif
  

Welke factoren zijn allemaal
biotische factoren?

1. predatoren, parasieten en bodemvochtigheid
2. algen, parasieten en reducenten
3. grondsoort, reducenten en algen
4. concurrentie, predatoren en zuurgraad van de bodem

Waardoor kon de Grauwe Gans in NL een plaag worden?

1. alleen doordat er een overmaat aan voedsel is
2. alleen doordat er weinig predatoren in het gebied zijn
3. alleen doordat de ganzen maar een deel van het jaar in Nederland verblijven
4. alleen door de overmaat aan voedsel en het geringe aantal predatoren in het gebied

Detritus = dode resten van planten en dieren

Detrituseters = afvaleters = wormen, pissebedden en kevers

Welke bewering over detrituseters en reducenten is juist?

1. een ecosysteem kan niet zonder detrituseters, maar wel zonder reducenten
2. een ecosysteem kan wel zonder detrituseters, maar niet zonder reducenten
3. detrituseters en reducenten zijn twee namen voor hetzelfde type organisme
4. detrituseters vallen onder de reducenten, maar de reducenten vallen niet onder de detrituseters

In de afbeelding zijn de relaties tussen producenten, consumenten
en reducenten schematisch weergegeven.
Op een bepaald moment wordt het water van een sloot vervuild
met organische stoffen.

Zal daardoor als eerste een toename optreden van het aantal
consumenten, van het aantal producenten of van het aantal
reducenten in deze sloot?

1. van het aantal consumenten
2. van het aantal producenten
3. van het aantal reducenten
4. dat kun je niet weten

1 = fotosynthese

    (koolstofassimilatie)

2 = voortgezette

       assimilatie

3 = dissimilatie

4 = celademhaling

voedselketen - vooruitblik koolstofkringloop

Welke stoffen zijn allemaal
organische stoffen?

1. fosfolipide, zetmeel en nucleotide
2. zetmeel, water en glucose
3. glucose, fosfolipide en water
4. nucleotide, koolstofdioxde en DNA

HUISWERK:

Maak deze oefening:

Organisch of anorganisch?

Lees 8.1 en maak: 4-5-7

(Lees 8.2 en maak: 2-3, 5 t/m 10)