8.1 Populatiedynamiek in ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 8: 

Kenmerken van Ecosystemen

• Opbouw en afbraak van stoffen
• Energiestromen
• Kringlopen
• Veranderende ecosystemen

Leerdoelen 8.1

• Je kunt de energiestromen volgen in een voedselweb en voedselketen en de verschillende rollen van producent, consument, reducent en detrituseter aanwijzen
  
• Je kunt de termen organische stof, anorganische stof en assimilatie gebruiken
• Je kunt de termen foto-autotroof, chemo-autotroof en heterotroof goed toepassen

Detritus = dode resten van planten en dieren

Detrituseters = afvaleters = wormen, pissebedden en kevers

Kringloop van stoffen zorgt 

ervoor dat een ecosysteem zijn

grondstoffen hergebruikt 

Producenten maken van anorganische

stoffen organische stoffen=

een stof met (o.a.) een C-keten en 

C-H-bindingen in het molecuul

BALANS

populatiedynamiek  = 

verandering van populaties in een ecosysteem; 

aantallen nemen toe of af, soorten veranderen of verdwijnen

populatiegroei = (geboorte-sterfte) + (immigratie - emigratie)

(i= in  en  e=exit)

Geboortecijfer

bepaald door:

• populatiegrootte
• voedselbeschikbaarheid
• soort

Sterftecijfer bepaald door

biotische factoren

• predatie
• ziekte
• voedseltekort

abiotische factoren

• droogte
• hitte/kou

www.rivm.nl

fasen

1. Exponentiele groei (J-curve)
2. Stabilisatie (S-curve)
3. biologisch evenwicht

"verspreid zich in een rap tempo"

Exponentiele groei

• Geen beperkende factoren (voldoende voedsel en geen of te weinig predatoren)

• J-curve

bijvoorbeeld:

Epidemie (Ebola, Corona)

Invasieve exoten

Stabilisatie

Beperkende factoren gaan een rol spelen (Welke?)

• Groei stopt als draagkracht is bereikt
• S-curve en daarna biologisch evenwicht

Draagkracht = maximale populatiegrootte die een gebied langere tijd kan onderhouden  

Beperkende factoren

(in levenscyclus tijgermug)

• Broedplekken verwijderen
• Inzet natuurlijke vijanden
• Voedel afschermen (gaas)
• Gif
  

Draagkracht

De draagkracht is de maximale populatiegrootte waarvoor in een gebied voldoende voedsel, schuil- en nestplaatsen zijn. 

Beperkende factoren remmen de populatiegroei waardoor deze onder de draagkracht blijft, zoals concurrentie van andere soorten, predatie, onvoldoende voedsel, ziektes en andere oorzaken van sterfte. 

Draagkracht

Verstoring

De draagkracht van een gebied is dus niet een vaststaand gegeven. Kan ook veranderen door b.v. klimaatverandering, introductie van een exoot, aanleg van een weg etc. 

Zo'n oorzaak noemen we een verstoring (van het evenwicht)

Nu + huiswerk (voor de volgende les)

Lees 8.1 en maak de vragen 2,4,5,6