4.3: Een agrarische samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wie was de eerste keizer in West-Europa sinds de val van het Romeinse Rijk?

1. Julius Caesar
2. Karel de Grote
3. Napoleon Bonaparte
4. Clovis

Welke familie leverde de eerste koningen van het Rijk der Franken?

1. Bourgondiërs
2. Merovingen
3. Habsburgers
4. Karolingen

Wat zijn vazallen?

1. Kooplieden die handel drijven
2. Boeren die land bewerken
3. Burgers die belastingen betalen
4. Leden van de adel die trouw zweren.

Wat is een voorbeeld van het feodale stelsel?

1. Leenheer en leenman die landruil uitvoeren
2. Boeren die het land bewerken in ruil voor bescherming
3. Koning die directe heerschappij over het land heeft
4. Handelaren die goederen ruilen voor bescherming

4.3: Een agrarische samenleving

Door de val van het West-Romeinse Rijk raakt de economie in verval. Onveiligheid zorgt ervoor dat akkers braak komen te liggen en dat de handel stilvalt. Veel mensen gaan leven op een domein onder de bescherming van de heer. Zij worden horigen.

Leerdoelen 4.3

4.3A: Je kunt verklaren wat de oorzaken zijn dat de samenleving in Europa veranderde van een agrarisch-urbane samenleving naar een agrarische samenleving. 

4.3B: Je kunt uitleggen hoe het leven op het domein eruit zag aan de hand van het hofstelsel en de horigen. 

Terug naar eenvoud

• Slechte economie bij val West-Romeinse Rijk
• Onrust door vreemde volken en gewapende bendes, Romeinse leger geeft geen bescherming
• Akkers lagen braak, handel en nijverheid nam af, reizen gevaarlijk
• Krimp van stedelijke bevolking
• Agrarische samenleving

LD: 4.3A

Leven op het domein

• Domein: landgoed van een heer
• Koning, edelman, bisschop, abt
• Hofstelsel, twee delen grond:
  1: stond kasteel of klooster met akkers van de heer
  2: Akkers van boeren die bij het domein hoorden
  
• Domeinen zelfvoorzienend; alles aanwezig om van te leven

LD: 4.3B

Horigen

• Boeren met akker op domein
• Deel oogst afstaan aan heer
• Aantal dagen werken op land van de heer
• Herendiensten
• Gebonden aan domein
• O.a. voormalige slaven
• Horigen krijgen bescherming en voedsel bij misoogst

LD: 4.3B

Benoem twee oorzaken voor het stilvallen van de handel rond het jaar 500.

Het verschil tussen arm en rijk nam door het hofstelsel snel toe. Leg uit.

Aan de slag!

• Invullen leerdoelen
• Maken opdrachten
• Werkboek of laptop

Hoe functioneerden zelfvoorzienende domeinen?

1. Ze importeerden alles wat ze nodig hadden
2. Ze produceerden hun eigen goederen en voedsel
3. Ze hadden geen behoefte aan handel
4. Ze waren afhankelijk van buurlanden

Wat was een reden voor boeren om horig te worden?

1. Om hogere belastingen te betalen
2. Om minder werk te doen
3. Om meer rechten te verwerven
4. Om bescherming te krijgen van lokale heersers.