Les 10.5 Titraties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 4

Les 10.4 Zuur-basereacties

Planning

• Nakijken: 1, 2, 4, 6 t/m 14 (vanaf blz 45)
• Les 10.5
• Maken opgaven
• Nakijken opgaven

Nakijken: 1, 2, 4, 6 t/m 14

(vanaf blz 45)

1

• a) afstaat, opneemt
• b) Neutralisatie
• c) bijvoorbeeld: ontkalken van waterkoker en ontzuren van zure bodem

2

• C

4

• a) H⁺ en Cl^-
• b) Na⁺ en OH^-
• c) H⁺ en OH^-
• d) H⁺ (aq) + OH^- (aq) --> H₂O (l)

6

• a) CaO
• b) H⁺ 
• c) H⁺ en CaO
• d) 2H⁺ (aq) + CaO (aq) --> H₂O (l) + Ca²⁺ (aq)

7

• a) verdund zwavelzuur: 2H⁺ (aq) + SO₄^2- (aq) 
•       kaliumhydroxide-oplossing: K⁺ (aq) + OH^- (aq)
• b) zuurdeeltje: H⁺ , basedeeltje: OH^-
• c) H⁺ (aq) + OH- (aq) --> H₂O (l) 
• d) Sulfaat-ion en kalium-ion
• e) Uit de oplosbaarheidstabel volgt dat de kalium-ionen en sulfaat-ionen goed oplosbaar zijn. Er ontstaat dus geen neerslag

8

• a) Door te ontkalken; dit is een toepassing van een zuur-basereactie.c) zuurdeeltje: H⁺ , basedeeltje: OH^-
• b) CaCO₃ 
• c) H⁺ (aq) en Ac^- (aq)  
• d) acetaat-ion
• e) H⁺, calciumcarbonaat
• f) 2H⁺ (aq) + CaCO₃ (s) --> H₂O (l) + CO₂ (g) + Ca²⁺ (aq)

9

• a) C
• b) oplossing van natriumhydroxide in water
• c) H⁺ (aq) + Cl^- (aq)
• d) H₂O

10

• a) H⁺ (aq) + Cl^- (aq)
• b) Mg(OH)₂ 
• c) 2H⁺ (aq) + Mg(OH)₂ (s) --> 2H₂O (l) + Mg²⁺ (aq)

11

• a) calciumcarbonaat
• b) D
• c) water
• d) C
• e) Krijt is een base en die reageert met het zuurdeeltje. De concentratie van H⁺ neemt af, dus de pH zal stijgen.

12

• a) rood
• b) Fe₂O₃(s) + 6 H⁺(aq) --> 3 H₂O(l) + 2 Fe³⁺(aq)

13

• a) Universeel indicatorpapier
• b) C₄H₆O₆(s) --> 2 H⁺(aq) + C₄H₄O₆²⁻(aq)
• c) 2 H⁺(aq) + CaCO₃(s) --> Ca²⁺(aq) + H₂O(l) + CO₂(g)
• d) Meet met universeel indicatorpapier de pH. Deze moet gestegen zijn.

14

• a) Een milieu-inspecteur werkt onder andere aan bodem- en grondwateronderzoek en de controle van milieuregels.
• b) een 2 voor O₂
• c) A
• d) C
• e) In reactie 2 wordt salpeterzuur omgezet in stikstofgas. De hoeveelheid zuur neemt dan af.
• f) D

Les 10.5 Titraties

• Je kunt uitleggen hoe je een titratie moet uitvoeren. 
• Je kunt met een titratie de concentratie van een zure of een basische oplossing berekenen 

Zuur-base reactie

• Zuur-basereactie: reactie tussen een zuur en een base
• zuur + base --> reactieproducten

• Ontkalken >>
• Neutraliseren: Precies genoeg base aan een zuur toevoegen, dat de oplossing neutraal wordt (=zuur-base reactie)

Gehalte bepalen

• Titreren is een manier om te bepalen hoeveel er van een bepaalde stof (zuur of base) aanwezig is. Je maakt gebruik van zuur-base reacties.
  
• Je gebruikt hierbij een indicator. Meestal broomthymolblauw of fenolftaleïne.

Titratie

< Buret

Titratie

• Titratie: een methode om de concentratie van een stof in een oplossing te bepalen. Doormiddel van neutralisatie
• Wat is de pH van een neutrale oplossing? 
• pH 7
  
• Hoe kun je zien dat een oplossing geneutraliseerd is?
• Indicator gebruiken; bijvoorbeeld fenolftaleïne
• Kleuromslag = neutraal, dat is de eindpunt van de titratie

Stappen voor rekenen aan titratie (concentratie berekenen) 

1. Tekeningetje maken 
2. Gegeven/gevraagd tabel maken
3. Eerst gegeven invullen (gegeven is iets wat je voor de proef al weet)
4. Daarna gevraagd invullen: je vult in hoeveel je met de buret heb toegevoegd, andere is vraagteken
5. Reken het vraagteken uit, door de verhoudingstabel verder in te vullen. 
6. Schrijf de som op.

Voorbeeld 1 

• In de warenwet staat dat keukenazijn minimaal 4g azijnzuur per 100 mL moet bevatten.
• Er wordt 25 mL keukenazijn afgemeten en in een erlenmeyer gedaan.
• Er worden hieraan twee druppels fenolftaleïne toegevoegd.
• Na toevoeging van 19,4 mL natronloog, slaat de kleur om van kleurloos naar roze.

Gegeven: 1 mL natronloog komt overeen met 55 mg azijnzuur.
Vraag: voldoet deze keukenazijn aan de eis van de warenwet?

• In de warenwet staat dat keukenazijn minimaal 4g azijnzuur per 100 mL moet bevatten.
• Er wordt 25 mL keukenazijn afgemeten en in een erlenmeyer gedaan.
• Er worden hieraan twee druppels fenolftaleïne toegevoegd.
• Na toevoeging van 19,4 mL natronloog, slaat de kleur om van kleurloos naar roze.

Gegeven: 1 mL natronloog komt overeen met 55 mg azijnzuur.
Vraag: voldoet deze keukenazijn aan de eis van de warenwet?

Voorbeeld 2

• Er wordt 10 mL verdunde huishoudammonia afgemeten en in een erlenmeyer gedaan.
  
• Er worden hieraan twee druppels indicator toegevoegd.
  
• Na toevoeging van 9,6 mL zoutzuur, slaat de kleur om.
  

Gegeven: 1 mL zoutzuur komt overeen met 24 mg ammoniak.
Vraag: wat is de concentratie ammoniak (in gram per liter) van deze verdunde huishoudammonia?

• Er wordt 10 mL verdunde huishoudammonia afgemeten en in een erlenmeyer gedaan.
• Er worden hieraan twee druppels indicator toegevoegd.
• Na toevoeging van 9,6 mL zoutzuur, slaat de kleur om. 

Gegeven: 1 mL zoutzuur komt overeen met 24 mg ammoniak.
Vraag: wat is de concentratie ammoniak (in gram per liter) van deze verdunde huishoudammonia?

Maken: 3 t/m 8 (blz 60)

3

• a) H⁺ (aq) + OH^- (aq) --> H₂O (l)
• b) De kleur verandert van blauw naar geel.
• c) 17,8 × 52 = 925,6 mg natriumhydroxide in 25 mL natronloog
• 40 × 925,6 = 37 024 mg/L = 37 g/L

4

• a) De kleur verandert van kleurloos naar paarsrood.
• b) H⁺ (aq) + OH^- (aq) --> H₂O (l)
• c)  10,4 mL × 0,588 = 6,12 mg
  
• In 10 mL zit dus 6,12 mg citroenzuur.

5

• A

6

• a) glaswerk I = buret, glaswerk II = erlenmeyer
• b) Na⁺ (aq) + OH⁻ (aq)
• c) B
• d) Het aantal milligram werkzame stof is: 15,4 × 0,135 = 2,079 g in de erlenmeyer van 25,0 mL
• 2,079 × 200 = 16,6 g  werkzame stof zat in de onderzochte ontkalkingstablet

7

• a) C
• b) B
• c)  11,3 × 6,3 = 71,19 mg salpeterzuur in 10,0 mL
• De concentratie is dan: 71,19 mg: 10 mL = 7,1 mg/mL

8

• a) D
• b) B
• c)  2,9 × 6,0 mg/mL = 17,4 mg azijnzuur in 10 mL
• 5 × 17,4 = 87 mg