Massaverhouding

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

4.3 Rekenen aan reacties Lavoisier 

Wat staat er in de wet die Lavoisier heeft beschreven?

Hoe noemen we 'de wet van Lavoisier' tegenwoordig?

Cakebeslag

Als je een cake gaat bakken gebruik je een recept. 

Als je teveel of te weinig van een bepaald ingrediënt toevoegt mislukt de cake. 

Chemische reacties

Bij chemische reacties is het net als in het cakebeslag. 

Beginstoffen reageren in een bepaalde massaverhouding met elkaar. 

Er gaat nooit massaverloren. 

Een keer oefenen: 

In de volgende vragen gaan we vraag 35 (Havo) oefenen. 

We beginnen met een reactieschema van vraag 35 a.

Haal de gegevens uit je boek! (blz.124)

Geef het reactieschema voor de verbranding van aluminium.

Bereken x. (vraag b)

Hoeveel ton aluminium kun je maken uit 1.0 ton aluminiumoxide?

Overmaat en ondermaat:

Als je stoffen in de juiste massaverhouding laat reageren zijn alle beginstoffen op. 

Als je van een van de beginstoffen meer hebt reageert die niet helemaal op. Deze stof heb je in overmaat (teveel) toegevoegd. 

De stof die wel helemaal op reageert noemen we de ondermaat (te weinig in verhouding aanwezig). 

Oefenen met rekenen met ondermaat. 

Eerst staat hier een voorbeeld uitgewerkt. Deze kun je stapsgewijs volgen. Daarna staat er een oefenopgave die je zelf kunt maken. Voor de gegevens: kijk in tabel 3.1 in je boek!

Overmaat & ondermaat berekenen

In een afgesloten vat wordt 7 gram ijzer met 3 gram zuurstof behandeld en er ontstaat ijzeroxide. 

a. Maak een reactie schema van deze reactie.

b. Welke stof is in overmaat aanwezig? En hoeveel gram?  

c. Welke stof is in ondermaat aanwezig? 

d. Hoeveel gram ijzeroxide ontstaat er?

Vraag a, b, c & d

a:       IJzer (s)   +     Zuurstof (g)    --> IJzeroxide (s)

b:        3.5                        1                                    4.5         

Eerste stap is massaverhouding noteren (3.1 uit je boek). 

              7                          3                                      10 Theoretische waarde

Ik kan zien dat zuurstof in overmaat aanwezig is want 3.5 x 2 = 7 Dan moet 1 x 2= 2 gram zuurstof, dus heb ik 1 gram teveel zuurstof.  Ondermaat is IJzer. 

Als er met 7 gram IJzer max 2 gram zuurstof kan reageren: krijg je 9 gram ijzeroxide. En houd je 1 gram zuurstof over. 

Nu zelf. 

Waterstof en zuurstof reageren met elkaar tot water. In de volgende vragen geef je antwoord en kun je een uitleg zien. 

Geef het reactie schema van de bovenstaande dia.

In het vat heb je 3.5 gram waterstof en 30 gram zuurstof. Hoeveel water ontstaat er?

Een moeilijkere vraag: 

Tip: Werk het eerst in je schrift uit. (Deze is niet realistisch! De reactie verloopt in het echt niet zo makkelijk). 

5.8 gram ijzersulfide ontleed in ijzer en zwavel. 

a. Geef het reactie schema

b. Bereken hoeveel gram ijzer en zwavel er ontstaan. 

De antwoorden staan in de volgende slide. 

Antwoord:

a: ijzersulfide --> ijzer  +  Zwavel

           11                       7                 4

b:      5.8                     ?                    ? 
          5.8                      3.69          2.12
IJzer: (5,8 : 11) x 7 = 3.69  (afgerond)

Zwavel: (5,8 : 11) x 4 = 2.12  (afgerond)
Checken: 3.69 + 2.12 = 5.8 

Laatste opgave om te oefenen.

2.0 gram natrium reageert met 3.1 gram chloor tot natriumchloride. In een afgesloten vat wordt er 0.8 gram natrium met 1 gram chloor afgewogen. 

a. geef het reactieschema.

b. Bereken met de gegeven massaverhouding hoeveel gram natrium reageert met 1 gram chloor. 

c. Welke stof is in overmaat aanwezig? 

Antwoord:

a:       Natrium       +      chloor          --> Natriumchloride. 

              2,0                       3,1                              5,1  

b:         ?                            1                                   ?
(stap: van 3,1 naar 1  doe je door 3,1:3,1 te doen.) 2,0 : 3,1 = 0,65 gram. 

c:    in het vat zat 0,8 gram natrium. Dat is meer dan de 0,65 gram natrium die maximaal kan reageren, dus is natrium in overmaat aanwezig.