12.3 Hormonen recyclen botten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

12.3 Hormonen recyclen botten

Voorkennis:

1. Welk mineraal is belangrijk voor de vorming van botweefsel?

2. Hoe noemen we twee spieren met een tegenovergestelde werking?

3. Welke vitamine wordt gevormd in huidcellen o.i.v. zonlicht?

Leerdoelen:

1. Je kunt uitleggen hoe het calciumconcentratie van het bloed constant wordt gehouden 
2. Je kunt uitleggen hoe botweefsel wordt gevormd
3. Je kunt je kennis over algemene hormoonwerking toepassen in een casus

Botweefsel

In botweefsel zit veel calcium  opgeslagen. 

Je lichaam probeert de concentratie calcium in het bloed gelijk te houden (tussen 2.1 en 2.55 mmol/L) 

Bij een tekort (onder 2.1 mmol/L) wordt er calcium gehaald uit botten. Hierdoor ontstaat osteaporose

Ca​2+​​

Ca​2+​​

veel

weinig

De schildklier en calcium homeostase

De schildklier bevat cellen met receptoren die reageren op de calciumconcentratie van het bloed.

Boven 2.55 mmol/L -> schildkliercellen maken Calcitonine

Onder 2.1 mmol/L -> Bijschildklieren maken Parathormoon (PTH)

Antagonisten

Concentratie Ca2+ te hoog
Schildklier maakt calcitonine aan.
--> Stimuleert opname Ca2+ in botten
--> Nieren minder Ca2+ terug aan bloed

Concentratie Ca2+ te laag

Bijschildklieren (4x) maakt PTH aan.

--> Stimuleert afgifte Ca2+ in botten

--> Nieren meer resorptie Ca2+ aan bloed
--> Darmen nemen meer Ca2+ op

Centrale aansturing van hormonen

BiNaS 89A!

Botvorming

1. Osteoclasten breken botweefsel af door afscheiden van zuren. (Calcium komt vrij)

2. Osteoblasten in het botvlies vormen nieuw botweefsel om zich heen en bouwen zichzelf in

3. Ingebouwde osteoblasten worden osteocyten. 

Botweefsel wordt dus continu ververst om het weefsel gezond te houden.

Hormonale invloed botvorming

Osteoblasten hebben receptor voor PTH -> productie groeifactor -> Osteoclasten -> Vrije calcium

Oestrogeen en testosteron -| osteoclasten 

Oestrogeen:

1. Oestrogeen -| osteoblast -> groeifactor -> osteoclast

2. Oestrogeen -| Osteoclast 

Weinig oestrogeen -> veel botafbraak -> oudere vrouwen dus veel osteoporose

Aan de slag met leerdoelen:

Huiswerk: 12.3 Opdracht 2 t/m 6

Je kunt ook de stof proberen eigen te maken m.b.v:

- Braindump

- Leynman techniek (Active recall)

- Beeld en woord (Dual coding)

Extra uitdaging:

Opdracht 7