7.3 het verhaal van fossielen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

7.3 Het verhaal van fossielen

-fossilisatie

-relatieve en absolute leeftijd

-halveringstijd (isotoop)

-homologe en analoge structuren

-rudimentaire organen 

Fossilisatie

5 mogelijke manieren:

1. Verstening
2. Verdroging
3. Lage temperaturen
4. Lage pH + zuurstofgebrek
5. Opsluiten in barnsteen.

Relatieve ouderdomsbepaling fossiel

gidsfossielen in aardlagen --> hebben kort op aarde geleefd & groot verspreidingsgebied

Ouderdom gidsfossiel is exact bepaald, dus alle andere soorten fossielen die in dezelfde aardlaag zijn gevonden, zijn dan ook ongeveer zo oud.

Trilobiet

Gidsfossiel voor het Cambrium

absolute ouderdomsbepaling

Koolstofatomen in de atmosfeer bestaan uit een vaste percentage  radioactieve ¹⁴C isotopen. (rest = ¹²C)

fotosynthese-> CO₂ -> glucose -> voeding -> bouwstof

Een organisme is opgebouwd uit hetzelfde  percentage ¹⁴C atomen (rest is ¹²C)

Absolute ouderdomsbepaling fossiel

Absoluut: wordt vastgesteld met behulp van radioactieve isotopen waarvan halveringstijd bekend is.

Isotopen: verschillende vormen van een element, elk met een andere atoommassa: ¹⁴C = radioactief isotoop, ¹²C = gewoon isotoop

Verhouding van ¹⁴C/¹²C meten in fossiel: na 5736 jaar is de helft van de radioactieve ¹⁴C-atomen verdwenen 

Radioactieve isotopen

¹⁴C: voor bepalen ouderdom van fossielen t/m 60.000 jaar oud

Voor oudere fossielen worden de isotopen van uranium of kalium gebruikt, omdat de halveringstijd langer duurt. (BINAS 25A)

overeenkomsten bouw

Homologe organen vertonen een overeenkomst in bouw die voortkomt uit eenzelfde embryonale ontstaanswijze. Verschillende functies zijn ontstaan als aanpassing aan een verschillend milieu. 

Analoge organen hebben eenzelfde functie, maar een totaal verschillende bouw. Deze is ook niet terug te vinden in een gemeenschappelijke voorouder.

rudimentaire organen

missing link

Coelacanth