Thema 2 - Waarneming en gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 2

Waarneming en gedrag

Basisstof 1

Interne en externe prikkels

Receptoren

Adequate prikkels

Receptoren

• Proprioreceptoren
• Mechanische receptoren
• Chemische receptoren
• Temperatuurreceptoren
• Pijnreceptoren
• Lichtreceptoren

Basisstof 2

Het oog

Accomoderen, bijziend en verziend

Pupilreflex

Diepte zien

Het oog

• Straalvormig lichaam  en lens zorgen dat scherp beeld ontstaat op netvlies
• Lichtreceptoren (staafjes en kegeltjes) in netvlies
• Scherpste beeld op gele vlek
• Beeld omgekeerd en verkleind
• Oogzenuw verlaat oog bij blinde vlek

Accomoderen

Verziend en bijziend

• Hoornvlies en ooglens breken licht
• Bolle lenzen convergeren licht, holle lenzen divergeren licht

Pupilreflex

Staafjes en kegeltjes

Pigmenten

Diepte zien

Basisstof 3

Gedragssysteem en gedragsketen

Ethogram en protocol

Gedrag

• Alle waarneembare activiteiten van een dier of mens
• Prikkels zijn invloeden uit milieu, zorgen voor ontstaan impulsen in zintuigcellen
• Spieren en klieren zijn effectoren van de respons

Ethologie

• Objectief
• Ethogram en protocol
• Gedragssysteem: handelingen met gemeenschappelijk doel
• Gedragsketen: effect van een handeling leidt tot volgende handeling

Basisstof 4

Motivatie, periodieke invloeden

Sleutelprikkels, supranormale prikkels

Sleutelprikkel

Supranormale prikkel

Basisstof 5

Leerprocessen

Leerprocessen

• Gewenning
• Inprenting
• Imitatie
• Conditionering (trial and error, geconditioneerde reflex en beloning)
• Inzicht

Basisstof 6

Sociaal gedrag

Sociaal gedrag

• Balts
• Territoriumgedrag
• Conflictgedrag
• Rangorde
• Staten (insecten)

Basisstof 7

Menselijk gedrag

Aangeboren en aangeleerd

Leervermogen, communicatie

Normen, waarden en cultuur

• Interne en externe prikkels, adequate prikkels
• Receptoren
• Onderdelen oog, accomoderen, verziend en bijziend, pupilreflex, staafjes en kegeltjes, diepte zien