4.2 - Prokaryoten en virussen

Basisstof 4.2

  • Hoe heet deze groep? (zie Binas 78)
  • De 'pro-karyoten'
    -waarom deze naam? 
  • 'voor-celkern' = zonder celkern en andere organellen (in tegenstelling tot eukaryoten)

  • we weten dat de twee domeinen (bacteriën en archaea) gentisch sterk verschillen door o.a. RNA van ribosomen te vergelijken en celwand en -membraan materiaal te bekijken. Verder lijken ze enorm op elkaar!
1 / 20
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 20 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Basisstof 4.2

  • Hoe heet deze groep? (zie Binas 78)
  • De 'pro-karyoten'
    -waarom deze naam? 
  • 'voor-celkern' = zonder celkern en andere organellen (in tegenstelling tot eukaryoten)

  • we weten dat de twee domeinen (bacteriën en archaea) gentisch sterk verschillen door o.a. RNA van ribosomen te vergelijken en celwand en -membraan materiaal te bekijken. Verder lijken ze enorm op elkaar!

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Heb je basisstof 4.2 doorgelezen?
A
Ja
B
Nee, ga ik nu doen

Slide 2 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

onderdelen

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Waarom hebben bacterien ook ribosomen nodig?

Slide 4 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Bacteriecel

soorten bacteriën (79A)
Gemiddeld 10x kleiner dan dierlijke, plantaardige of schimmelcel 

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Als gemiddelde bacterie 10x korter is dan een dierlijke cel, hoeveel kleiner is het volume dan?

Slide 7 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Nuttige prokaryoten
  1.  beschermlaag tegen ziekteverwerkkers op huid
  2. 'Darmflora' helpt bij vertering van voedsel
  3.  Biotechnologie voor produceren van 
    o.a. yoghurt, zuurkool,  insuline (hormoon)

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Leipe bacteriën 
  • kunnen in de ruimte overleven! 

  • Kunnen vrij DNA dat ze tegenkomen opnemen
  • Kunnen via een buis DNA met elkaar delen (plasmiden)
  • Kunnen nieuwe genen krijgen via virussen 
    (net zoals bij mensen overigens, ons DNA is naar schatting voor 8% van virussen afkomstig)
https://www.deingenieur.nl/artikel/bacterien-overleven-jarenlang-in-de-ruimte

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Binas 71M1

Uitleg van biotechnologie

Hiervoor worden vrijwel altijd bacteriën en (hun) plasmiden gebruikt

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

(Schakelijke) prokaryoten 
  •  Eten ook (resten van) dieren en planten
  • Veroorzaken veel ziektes (zie 79A). Denk bijv. aan
    - (keel)ontsteking.                   - salmonella           
    - cholera                                     - tubercolose         
  • Delen ontzettend snel, sommige wel elke
    20 min onder goede omstandigheden.

    (Voor de snelle rekenaar:
    hoeveel bacteriën kan je dan hebben na 24 uur?
bacteriedeling
maximaal tempo = verdubbelen per 20 minuten, dus 3x per uur
 
voor 24 uur is het dan startaantal (= 1 bacterie) x 2^72 = 4,7*10^23 

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Chemo-autotroof
- Sommige Archaea (en enkele bacterien) zijn chemo-autotroof: in staat om organische stoffen te maken uit anorganische stoffen met behulp van energie uit een chemische reactie
- Archaea leven vaak onder extreme toestanden. 
(extremofiel; bijvoorbeeld in onze darmen, zonder O2)  

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Virussen, wat zijn dat en
hoe werken ze?

Slide 14 - Carte mentale

Cet élément n'a pas d'instructions

  • Gem. 0,1 µm lang. Eigenlijk alleen eiwit-bolletje met DNA of RNA
  • Discussie of virus leeft - zie 77D - argumenten voor/tegen?
    • Virus dat specifiek op bacteriën richt heet 'bacteriofaag'
'Misbruik' van gastheercel

- Eerst infecteren
- Daarna eigen DNA/RNA kopiëren en meer eiwitmantel-eiwitten aanmaken door ribosomen van gastheercel te gebruiken.

- gastheercel geeft nieuwe virus-deeltjes af

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Influenza (=griepvirus)
  • H1N1 = SPAANSE GRIEP (20-100 milj. doden rond 1918 )
  • H2N2 = Asiatische griep (3 milj. doden; 1958)
  • H3N2 = Honk Kong griep (4 milj. doden; 1968)
  • H1N1/09/v = Mexicaanse / Varkensgriep (~0,35 milj. doden 2009
  • H7N9 = vogelgriep (2013)
  • H3N2, A/H1N1, B, ... = normale 'griep'. (~0,4 milj. doden/jaar)

Coronavirus (Sars-CoV-2)  is een 'Sars'-virus en heeft met ziekte Covid-19 tot op heden ongeveer 5,5 miljoen geregistreerde dodelijke slachtoffers gemaakt.
Verandert soms zijn eiwit mantel (H en N-eiwit) door toevallige mutaties  hierdoor kan het door het immuumsysteem slecht herkend worden.

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

HIV - Binas77C

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Covid-statistiek van 17 januari 2021

Slide 18 - Diapositive

https://covid19.who.int/
4.2 Opdrachten vwo
'Prokaryoten + virussen'
- Lees pagina 20 t/ 25 door
- Maak opdrachten 26, 28, 29, 30, 32 en 35
 ?  Virussen  ?

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Ben je klaar met de
opdrachten van basisstof 4.1 en 4.2?
A
Ja
B
Nee, ga ik nu doen

Slide 20 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions