Basisstof 7: Weefselvloeistof en lymfe + Basisstof 8: Bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 3: Bloed

Basisstof 7: Weefselvloeistof en lymfe

Basisstof 8: Bloedgroepen

biologiepagina.nl

www.bioplek.org

Wat gaan we doen?

• Leerdoelen doornemen
  
• Herhaling begrippen + vragen
• Uitleg basisstof 5: Het immuunsysteem
• Aan het werk 
  

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven hoe weefselvloeistof en lymfe ontstaan;
• Welke bloedgroepen er zijn.

Wanneer ben je immuun?

Door welke bloeddeeltjes worden antistoffen gemaakt?

1. Rode bloedcellen
2. Witte bloedcellen
3. Bloedplaatjes

Wat is een antigen?

Beschrijf het verschil tussen natuurlijke en kunstmatige immuniteit

Weefselvloeistof

• Haarvaten hebben een wand van één cellaag dik.
• Door deze wand kunnen stoffen (O2, CO2) heen, maar ook vloeistoffen kunnen naar buiten.
• Vocht buiten de haarvaten noem je weefselvloeistof. 
• Weefselvloeistof bevindt zich tussen de cellen van de organen. 

Lymfe

• Weefselvloeistof die niet is opgenomen door de haarvaten, komt terecht in lymfevaten. 
• De vloeistof heet nu lymfe.
• Lymfevaten bevatten kleppen  zodat de lymfe maar één richting in stroomt.  

Het lymfevatenstelsel

• Alle lymfevaten samen vormen het lymfevatenstelsel. 
• Alle lymfe komt uiteindelijk terecht in 2 grote lymfevaten: de rechterlymfestam en de borstbuis.
• Deze monden beide uit in aders onder sleutelbeenderen, vanaf hier komt de lymfe in de bovenste holle ader terecht.
• Lymfeknopen zuiveren de lymfe van ziekteverwekkers. 

Bloedgroepen

• Een bloedgroep geeft aan welke antigenen er op je rode bloedcellen zitten.
• De bekendste indeling is A, B, AB en O (nul of o).
• De twee bloedfactoren zijn antigeen A en Antigeen B. 

Bloedgroepen

• Elke bloedgroep heeft een antistof.
• Deze antistof werkt tegen het onbekende antigen.
• Bloedgroep A heeft Antistof B (Anti-B)
• Bloedgroep B heeft Antistof A (Anti-A)

Bloedgroep A heeft Antistof B (Anti-B)
Bloedgroep B heeft Antistof A (Anti-A)
Welke antistof(fen) heeft bloedgroep AB?

1. Alleen anti-A
2. Alleen anti-B
3. Zowel anti-A als anti-B
4. Geen anti-A en geen anti-B

Bloedgroep A heeft Antistof B (Anti-B)
Bloedgroep B heeft Antistof A (Anti-A)
Welke antistof(fen) heeft bloedgroep O?

1. Alleen anti-A
2. Alleen anti-B
3. Zowel anti-A als anti-B
4. Geen anti-A en geen anti-B

Bloedtransfusie

• Als er veel bloedverlies is, kan iemand een bloedtransfusie krijgen.
• Hierbij is het belangrijk om te weten welke bloedgroep de ontvanger heeft. 

Waarom is het belangrijk dat er gekeken wordt naar de bloedgroep van de donor en de ontvanger?

Bloedtransfusie

• Als de bloedgroep van de donor en de ontvanger niet overeenkomen (bijvoorbeeld: de donor heeft bloedgroep A, de ontvanger heeft anti-A), dan gaat het bloed klonteren.

Aan het werk!

• Wat: Basisstof 1 t/m 8 van thema 3
• Hoe: Fluisteren, in tweetallen
• Tijd: 15 minuten
• Hulp: Overleg zachtjes met je buur. Steek anders je vinger op.
• Klaar: Nakijken en verbeteren
• Uitkomst: Basisstof 1 t/m 8 thema 3 zijn in ieder geval af.