Herhaling spelling H4 tm H6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Welkom!

Pak je leesboek. 

Vandaag: herhalen spelling H4 tm H6

Daarna: leren voor de toets / vragen stellen 

Spelling H4

Tussenletters in samenstellingen

Wat moet je weten?

• Wanneer zet je welke tussenletter in een samenstelling?
• Hoe bepaal je of je een -s moet toevoegen?
• Hoe bepaal je of je -(e)n moet toevoegen?

Voorbeeldvraag: maak een samenstelling met lach + bek

Theorie

• Als je twee woorden aan elkaar plakt, maak je een samenstelling > tuin + stoel = tuinstoel.
• Soms moet je een of twee letters tussen deze woorden toevoegen > tussenletters.
• Tussenletters kunnen zijn: (e)n, e of s.

Wanneer voeg je een -s- toe?

• Als je een -s- hoort, dan schrijf je die ook.
• liefdesverdriet, koningshuis

• Twijfel je? Vervang het tweede deel van de samenstelling door een ander woord. Zo hoor je of er een -s- tussen moet.
• meisjesstem (want: meisjesfiets), stationsstraat (want: stationsplein)

Wanneer voeg je -(e)n toe?

1. Het eerste deel van de samenstelling is een zelfstandig naamwoord
2. Het zn heeft alléén een meervoud op -en-. 

• paardenbloem > paard is een zn > meervoud = paarden

• maar: groentesoep > groente is een zn > meervoud = groenten/groentes

Uitzonderingen

• Het eerste deel is geen zn.
• Het eerste deel  heeft (ook) een meervoud op -s-.
• Het eerste deel heeft geen meervoud.
• Het eerste deel verwijst naar iets waarvan er maar één is.
• Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord .

> in deze gevallen schrijf je alleen de tussenletter -e-.

Het eerste deel is geen zn

• knarsetanden > knarsen is een ww
• armelui > arme is een bn
• blindedarm > blinde is een bn

Het eerste deel heeft (ook) een meervoud op -s-

• secondewijzer > meervoud = secondes/seconden
• aspergekwekerij > meervoud = asperges

Het eerste deel heeft geen meervoud

• rijstepap > rijst heeft geen meervoud

Het eerste deel verwijst naar iets waarvan er maar één is

• zonnebank > we hebben er maar één zon; de zon is uniek
• maneschijn > we hebben maar één maan; de maan is uniek

Het eerste deel versterkt een bn

• reuzefijn > betekent: heel erg fijn
• apetrots > betekent: heel erg trots 

Spelling H5

Hoofdletters en aanhalingstekens

Wat moet je weten?

• Wanneer schrijf je een hoofdletter?
• Wanneer gebruik je juist geen hoofdletter?
• Wanneer gebruik je aanhalingstekens? 

Voorbeeldvraag: plaats hoofdletters en aanhalingstekens in deze zin: 

heb jij al gegeten vroeg jan de boer aan zijn buurman

Hoofdletters

• Aan het begin van een nieuwe zin. 
  's Avonds ga ik altijd een stukje wandelen.

• Bij eigennamen 
  (Sanne, Groningen, Bernardstraat, Lauwers College, Engeland, Engels, Kerstmis, Pasen en Greenpeace)

Hoofdletters

• Bijvoeglijke naamwoorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid (Belgische bonbons, Portugese wijn, Nederlandse traditie). 

Let op bij namen:

• Ernst van de Heuvel
• de heer E. van de Heuvel
• de heer Van de Heuvel

De eerste letter schrijf je dus altijd met een hoofdletter. Soms is dat dus ook een voorvoegsel. 

Kleine letters

• Samenstellingen (kerstavond, paaszondag, moederdagcadeau)

• Religies (jodendom, christendom, islam, rooms-katholiek)
• Windstreken (het oosten, zuidwest)
• Namen van seizoenen, maanden en periodes (herfst, maart, de ijstijd). 

Spelling H6

Los en aan elkaar schrijven

Wat moet je weten?

• Samenstellingen worden in het Nederland zoveel mogelijk aan elkaar geschreven:
  
  
• Rodewijnglazen
• Hierom, erachter, daarheen 
• autorijden, goedkeuren, koffiedrinken  

Werkwoordspelling

Wat moet je weten?

Vormen:

Pvtt (ik werk)

Pvvt (ik werkte)

VD (ik heb gewerkt)

OD (werkend)

BN (de werkende jongen)

Inf (werken)

Voorbeeldvragen

Gisteren (besteden) _________ het journaal aandacht aan de Formule 1.

(Slippen)__________ en met gierende banden reed de auto weg.

Hij (verhuizen)__________ nu al voor de zesde keer.  

Antwoorden

Gisteren besteedde (pvvt) het journaal aandacht aan de Formule 1.

Slippend (OD)  en met gierende banden reed de auto weg.

Hij verhuist (pvtt) nu al voor de zesde keer.