theorie

• Economie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

§5.1 Wat levert werken op?

De redenen waarom mensen willen werken, noem je arbeidsmotieven:

• Loon
• Sociale contacten
• Tijdsbesteding
• Nuttig bezig zijn
• Opstap naar een betere baan, etc.

Werk waarvoor je een opleiding nodig hebt, noemen we geschoold werk.

De individuele arbeidsovereenkomst en de CAO

De individuele arbeidsovereenkomst is een contract tussen werkgever en werknemer: hierin staan bijvoorbeeld de functie, het aantal uren en het loon

De collectieve arbeidsovereenkomst is een overeenkomst tussen werkgevers en vakbonden. Hier staan afspraken in voor elke werknemer in een bedrijfstak (bv. Horeca, Bouw, Onderwijs, ...)

Loonheffing

Wie in loondienst werkt, betaalt loonheffing:

• loonbelasting
• premie volksverzekeringen

Brutoloon - loonheffing = nettoloon

De loonheffing is een inschatting van de te betalen inkomstenbelasting.

Grijs werk        Zwart werk       Wit werk

Werken in de informele sector

• Grijs werk: Huishouden, vrijwilligerswerk en mantelzorg
• Zwartwerk (strafbaar)

Werken in de formele sector

• Geregistreerd werk

Minimumloon

In Nederland is een minimumloon van toepassing om uitbuiting te voorkomen.

De hoogte van het minimumloon is afhankelijk van je leeftijd. 

2.2 Wat voor ondernemingen?

Productiesectoren:

• primaire sector (langbouw, visserij, winning grondstoffen)
• secundaire sector (industrie, bouw, ambachten)
• tertiaire sector (commerciële dienstverlening)
• quartiaire sector (niet-commerciële dienstverlening)

Arbeidsverdeling

• Arbeidsverdeling = iedereen doet zijn of haar eigen werk (iedereen heeft eigen taken)
• Kun jij een voorbeeld noemen van arbeidsverdeling op school?
• Waarom is arbeidsverdeling belangrijk?

Ondernemingsvormen

• eenmanszaak
  
• zelfstandige zonder personeel (zzp-er)
• vennootschap onder firma (vof)
• besloten vennootschap (bv)
• naamloze vennootschap (nv)

Eenmanszaak

1.Er is één eigenaar die zelf de leiding heeft. 

2.De eigenaar kan personeel in dienst hebben.

3.Zakelijk en privé aansprakelijk

4.Betaalt over de winst inkomstenbelasting

Zzp-er

Een zzp-er heeft geen personeel. 

Verder werkt dit hetzelfde als de eenmanszaak qua aansprakelijkheid en belasting

V.o.f.

Vennootschap onder firma: er zijn twee of meer eigenaren (vennoten of firmanten)
die samen de leiding hebben.

Dat is het enige verschil met een eenmanszaak.

- Zakelijk en privé aansprakelijk

- Betalen inkomsten belasting over de winst.

DUS bij een eenmanszaak, zzp-er en Vof

BV en NV

Een bv (= besloten vennootschap) en een nv (= naamloze vennootschap) zijn ondernemingsvormen waarbij het privégeld van de eigenaren en het geld van de onderneming strikt van elkaar gescheiden zijn. De eigenaren zijn aandeelhouders.

Over de winst wordt vennootschapsbelasting betaald.

De aandeelhouders krijgen dividend als er winst gemaakt wordt.

BV (Besloten Vennootschap)       NV (Naamloze Vennootschap)

• Eigenaren zijn aandeelhouders
• Directeur in loondienst 
• Niet iedereen kan aandelen kopen
• Aandelen kunnen meer waard worden 
• Uitkering van winst aan aandeelhouders → dividend 
• Failliet? → aandelen kwijt 

• Eigenaren zijn aandeelhouders
• Directeur in loondienst 
• Iedereen kan aandelen kopen   
• Aandelen kunnen meer waard worden 
• Uitkering van winst aan aandeelhouders → dividend
• Failliet? → aandelen kwijt

§5.3 Doe jij mee op de arbeidsmarkt?

Arbeidsmarkt:

• vraag naar arbeid -> bedrijven en overheid
• aanbod van arbeid -> mensen die werken of willen werken

Werkgelegenheid: alle arbeidsplaatsen bij bedrijven en overheid.

Beroepsbevolking: mensen van 15 tot pensioenleeftijd die werken of op zoek zijn naar werk.

Arbeidsverdeling

• Arbeidsverdeling = iedereen doet zijn of haar eigen werk (iedereen heeft eigen taken)
• Kun jij een voorbeeld noemen van arbeidsverdeling op school?
• Waarom is arbeidsverdeling belangrijk?

Algemene wet gelijke behandeling: geen onderscheid op basis van geslacht, religie, leeftijd of afkomst.

Flexibele baan: werken wanneer het bedrijf je nodig heeft (oproepkracht, uitzendkracht of zzp-er)

Arbeidsparticipatie (arbeidsdeelname): het percentage van de bevolking dat tot de beroepsbevolking hoort. 

Arbeidsverdeling

• Arbeidsverdeling = iedereen doet zijn of haar eigen werk (iedereen heeft eigen taken)
• Kun jij een voorbeeld noemen van arbeidsverdeling op school?
• Waarom is arbeidsverdeling belangrijk?

Rekenen deze paragraaf: 

Rekenen met procenten: 13a 

en 13b 70,5% van 17,4 miljoen

eerst 1% uitrekenen, daarna 70,5% 

hier is 17,4 miljoen 100%