H3 Koppelteken, weglatingsstreepje en de pvtt, havo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

H3 Koppelteken, weglatingsstreepje en de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

Na deze les weet je:

• wanneer je een koppelteken en een weglatingsstreepje moet gebruiken
• hoe je de persoonsvorm op -d en -dt in de tegenwoordige tijd juist moet spellen

Lees de volgende krantenkop.
'Biologische boer verkoopt vlees van 2 jarige koeien.' Waar moet je een koppelteken (-) plaatsen?

Lees de volgende krantenkop.
'Oud Hollands gebak te koop.'
Waar moet je een koppelteken (-) plaatsen?

Het koppelteken (-)

Met een koppelteken 'koppel' je onderdelen in allerlei verschillende samenstellingen aan elkaar. Een samenstelling bestaat uit twee of meer zelfstandige naamwoorden (bijv. kast + deur = kastdeur).

Wanneer gebruik je het koppelteken?

• In samenkoppelingen (doe-het-zelfzaak).
• Tussen botsende klinkers (café-eigenaar i.t.t. juryuitspraak).
• Tussen twee gelijkwaardige woorden (chef-kok)
• Bij letters, cijfers, tekens, afkortingen of St of Sint (havo-leerling, $-teken).
• Bij aardrijkskundige namen of afleidingen (Noord-Italië).
• Na bepaalde voorvoegsels (ex-man). Zie verder blz. 94.

Zuid Holland of Zuid-Holland?

1. Zuid Holland
2. Zuid-Holland

non-actief of non actief?

1. non-actief
2. non actief

huis-aan-huisblad
of huis-aan-huis-blad?

1. huis-aan-huisblad
2. huis-aan-huis-blad

Welk woord is weggelaten op de plaats van het streepje?
voor- en nadelen

Welk woord is weggelaten op de plaats van het streepje?
dorpsstraten en -pleinen

Welk woord is weggelaten op de plaats van het streepje?
auto- en brievenbussen*

Het weglatingsstreepje (-)

Dit gebruik je als je een deel van een woord weglaat. Het streepje komt op de plek van het deel dat je weglaat. Dit mag alleen als het weggelaten woorddeel dezelfde betekenis heeft als bij het andere woord!! *

• kooklessen en kookboeken > kooklessen en -boeken
• voorstanders en tegenstanders > voor- en tegenstanders
• Let op: grote bedragen en kleine bedragen > grote en kleine bedragen (hier laat je een heel woord weg!)

Plaats waar mogelijk een weglatingsstreepje:
telefoonhoesjes en iPadhoesjes

Plaats waar mogelijk een weglatingsstreepje:
televisiefilms en televisieseries

Wanneer gebruik je -d of -dt in de tegenwoordige tijd?

(Schrijf dit in je schrift!)

• Alleen als het hele werkwoord zelf al een -d bevat (vinden, houden, raden, landen, branden, luiden, enzovoort).
• -d komt voor bij de ik-vorm (ik vind) en de jij-vorm als 'jij' achter het werkwoord staat (vind jij?) > stam
• -dt komt voor bij de jij-vorm en hij-vorm (hij vindt) > stam + t

-d of -dt?

ik	loop	rijd	word	vermijd
............. jij? / jij	loop/ loop t	rijd/ rijd t	word/ word t	vermijd/ vermijd t
hij/zij/het	loop t	rijd t	word t	vermijd t
wij	lopen	rijden	worden	vermijden
jullie	lopen	rijden	worden	vermijden
zij	lopen	rijden	worden	vermijden

Oefen nu online

Maak nu de volgende opdrachten:

H3 Spelling, opdracht 1, 2 en 3 (blz.95).

H3 Spelling werkwoorden, opdracht 1, 2 en 3 (blz.96-97).

Dit is je weektaak. Woensdag 20 december zijn deze opdrachten dus af. Noteer dit in je Plenda. 

tv-toestel of tv toestel?

1. tv-toestel
2. tv toestel