Bijles les 5 havo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Les 5 9/6

Blok 5 lezen

Blok 1

Bekende begrippen uit klas 1: 

- tekstdoelen en tekstsoorten

- inleiding, middenstuk, slot

- alinea's en onderwerp van de tekst

Blok 1: publiek

Een schrijver schrijft voor een bepaald publiek. Vooraf denkt hij na over dit publiek. Het moet voor dit publiek begrijpelijk zijn.

Blok 2

Bekende begrippen uit klas 1:

- hoofdzaak: belangrijkste zaken uit een tekst

- bijzaak: minder belangrijke zaken uit een tekst 

- hoofdgedachte: kortste samenvatting van de tekst (in 1 zin, geen vraagzin)

Blok 2: alineaopbouw

Kernzin: belangrijkste mededeling uit de alinea

(hoofdzaken!)

De rest van de alinea is toelichting, uitleg, voorbeelden (bijzaken!)

Blok 2: alineaopbouw

Er zijn meer mogelijkheden:

- geen kernzin

- tweede zin is kernzin (eerste zin is inleidend)

- kernzin in het midden van de alinea

- twee kernzinnen

Blok 3

Bekende begrippen uit klas 1:

- tekstopbouw: inleiding (hoe en doel?), middenstuk (doel?), slot (hoe en doel?)

- alineaopbouw: kernzin + toelichting/uitleg/voorbeelden

- verwijswoorden: die, dat, deze etc

Blok 3: tekstverbanden 

Tekstverband: alineaverband en zinsverband

Alinea's en zinnen horen bij elkaar. Dit kun je herkennen aan signaalwoorden.

In dit blok leer je er drie.

Blok 3: tekstverbanden

Uitspraak-opsomming: na een uitspraak worden verschillende dingen achter elkaar opgenoemd.

daarnaast, bovendien, nog, verder, ook

Uitspraak-tegenstelling: na een uitspraak wordt meteen het tegenovergestelde beweerd.

maar, daarentegen, echter, integendeel

Uitspraak-voorbeeld: een uitspraak wordt gevolgd door voorbeelden

als, bijvoorbeeld, zoals, zo

Opdracht

1. uitspraak-opsomming: ook, verder, bovendien, nog

2. uitspraak-tegenstelling: maar, daarentegen, echter 

3. uitspraak-voorbeeld: bijvoorbeeld, zoals, zo

Opdracht: maak 3 zinnen. In elke zin verwerk je een verband. (uitspraak - verband)

Voorbeeldzinnen

1. Mijn moeder wil groente en fruit kopen.

Ten eerste vind ik het heel erg leuk om naar school te gaan en ten tweede leer ik er veel van.

2. Mijn oom is erg avontuurlijk (uitspraak). Mijn tante daarentegen is dat helemaal niet (tegenstelling).

3. Ik zou graag een tweede taal leren (uitspraak), zoals Spaans (voorbeeld).

Voorbeeldvraag toets

Antwoord

signaalwoorden: als eerste + vervolgens

verband: opsomming

delen: uitspraak = De Romeinen ...nieuwe uit, opsomming = een omzoomd kamp met wachttorens op een strategische plek opzetten + de watervoorziening afsnijden

Voorbeeldvraag toets

Antwoord

Antwoord

Een jaar overdoen op de middelbare school, daar schiet niemand wat mee op. (uitspraak)

Zittenblijven kan een goede manier zijn om te voorkomen dat jongeren zonder diploma thuis komen te zitten.(tegenstelling)

Te zien aan het signaalwoord: toch

Blok 4

Herhaling van:

- alineaopbouw

- signaalwoorden

- hoofd- en bijzaken

Blok 4 verbindingsmanieren

Er zijn 4 manieren waarop alinea's met elkaar verbonden kunnen zijn:

1. gebruik van signaalwoorden

2. door herhaling

3. door overgangszinnen met een verwijzing

4. door aankondigende zinnen

Blok 5

Herhaling van:

- alineaopbouw

- signaalwoorden

- hoofd- en bijzaken en hoofdgedachte

- objectief en subjectief (feiten en meningen)

Blok 5 mening, (tegen)argument

Een mening is iets wat iemand vindt. Om lezers hiervan te overtuigen, gebruikt een schrijver argumenten. Dit zijn redenen waarom iemand iets vindt. 

Als iemand het hiermee niet eens is, kan hij een tegenargument gebruiken.

Blok 5 oefening

Blok 5

1. Wat is de mening/uitspraak die in tekst 3 wordt gegeven?

2. Met welke argumenten wordt dit onderbouwd?

3. Bedenk zelf een tegenargument.

Blok 5 oefening

Blok 5

Mening: De schrijver vindt de roltrap een overbodige uitvinding.

Argumenten: 

- het is slecht voor het milieu, want het kost veel elektriciteit 

- het is slecht voor de conditie van heek wat mensen

Tegenargument?

Blok 5: tekstverbanden

Er komen 4 nieuwe alineaverbanden bij.

- middel-doel: waarmee, daarmee, door middel van

- oorzaak-gevolg: daardoor, hierdoor, doordat, zodat

- uitspraak-vergelijking: zoals, hetzelfde, in vergelijking met

- uitspraak-reden: daarom, want, omdat

Blok 5

Twee delen van een verband:

middel - doel

uitspraak - tegenstelling

uitspraak - reden

etc

En hiertussen staat een signaalwoord!

Einde

Volgende week: blok 6 (herhaling) met mevr. Van Twuijver

Heel veel succes met de laatste loodjes en de toetsweek! En vooral met NE natuurlijk!