3.9 Spelling - deel 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Wat je in deze les leert...

1.  Actieve/bedrijvende en passieve/lijdende zinnen

2. Spelling: voltooid deelwoord en tegenwoordig deelwoord uit paragraaf 3.9

Schema werkwoordspelling? Bladzijde 244!

Het onderwerp doet iets of ondergaat iets!

In een bedrijvende/actieve zin verricht het onderwerp de handeling uit het werkwoordelijk gezegde.

In een lijdende of passieve zin ondergaat het onderwerp de handeling van het werkwoordelijk gezegde.

Bedrijvende en lijdende vorm.

Bedrijvende vorm/ actieve vorm = een zin die een lijdend voorwerp bevat. 

Binnen deze zin doet het onderwerp iets, het onderwerp is 'actief'.

De jongen heeft een tekening gemaakt.

Lijdende vorm = een zin waarbij het onderwerp zelf niets doet.  Het  wordt ook wel de 'passieve' vorm genoemd.

De tekening is gemaakt. 

Bedrijvende en lijdende vorm

Lijdende vorm heeft drie kenmerken:

1. Het lijdend voorwerp in de bedrijvende vorm, wordt het onderwerp in de lijdende vorm.

De jongen heeft een tekening gemaakt.

De tekening is gemaakt (door de jongen).

Bedrijvende en lijdende vorm

2. Het gezegde wordt uitgebreid met het werkwoord worden of zijn.

De jongen heeft een tekening gemaakt.

De tekening is gemaakt (door de jongen).

Bedrijvende en lijdende vorm.

3. Het onderwerp van de bedrijvende vorm kan een bijwoordelijke bepaling worden binnen de lijdende vorm. 

De bijwoordelijke bepaling begint dan met het voorzetsel door.

De jongen heeft een tekening gemaakt.

De tekening is gemaakt door de jongen.

De opdracht

Maak de actieve zinnen passief en andersom:

1. De hond wordt door ons uitgelaten in het park.

2. De oefeningen worden door mij gemaakt.

---

3. De docent vertelt een verhaal over Berlijn.

4. Veel leerlingen hebben de toets goed gemaakt.

De antwoorden

1. Wij laten de hond uit in het park.

2. Ik maak de oefeningen.

---

3. Er wordt een verhaal over Berlijn verteld door de docent.

4. De toets is door veel leerlingen goed gemaakt.

Maak van de bedrijvende/actieve zin een lijdende/passieve zin:

De leerlingen werken de lesstof beter uit.

3.9 Spelling: Voltooid deelwoord 

Als er een voltooid deelwoord in de zin staat, is de pv meestal een vorm van zijn, hebben of worden. 

Spellen voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden? 

Het werkwoord langer maken of 't ex-kofschip!

Bijvoorbeeld: bezorgen - bezorgde - bezorgd

Voorbeelden

gedanst

verhuisd

Hoe spel je het voltooid van sterke werkwoorden?

Spelling voltooid deelwoord bij 

sterke werkwoorden

Bij sterke werkwoorden verandert de klinker in de verleden tijd en eindigt het voltooid deelwoord op -en:

     lopen - liep - gelopen

     wijzen - wees - gewezen

     helpen - hielp - geholpen. 

3.9 Spelling: Tegenwoordig deelwoord

Als de handeling nog niet voorbij is, dan gebruik je een TEGENWOORDIG DEELWOORD. 

Spellen? Plak een 'd' achter de infinitief!

Bijvoorbeeld : Gierend van de lach kwamen de leerlingen online.

                              De postbode deed fluitend zijn ronde.

Twijfel je of het en tegenwoordig deelwoord is?

Vervang het tegenwoordig deelwoord door en bijzin met 'terwijl".

De vriendinnen sloten elkaar huilend in de armen.

Terwijl ze huilden, sloten de de vriendinnen elkaar in de armen.

Nu doen:

Paragraaf 3.9 Spelling: oef. 1, 3, 4

Nakijken huiswerk (antwoorden gedeelde mapje)

Huiswerk van dinsdag: paragraaf 3.3 Lezen: oef. 1, 3, 4, 5, 6, 7 en 11

Schrijven: opdracht 1 en 2

Huiswerk van woensdag (opvang): Lezen 3.3 oef, 8 en 14; Schrijven 5 a,b en c en opdracht 7a.