Extra uitleg grammatica zinsdelen 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

             Welkom

Pak je boek!

We beginnen met lezen.

Wat doen we vandaag?

- Herhaling zinsdelen, persoonsvorm, onderwerp

- Oefenen

- Oefenen en

- Oefenen....

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm.

Probeer maar:

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

                           PV

Vaak verslindt een hamstermoeder een aantal jongen uit haar nest. Verander het getal van de zin.

Waarom grammatica?

1. Om zinnen en woorden te begrijpen.

vb. - Mijn zus gaat morgen naar mijn tante

- Mijn tante gaat morgen naar mijn zus

Dezelfde woorden, maar ze betekenen iets anders omdat ze op een andere plek in de zin staan. Als je de woorden zomaar ergens in de zin zet is de betekenis onduidelijk of zeg je wat je niet bedoelt.

Waarom grammatica?

2. Om over een taal na te denken of te praten.

Als je iets moet opschrijven wat absoluut niet verkeerd begrepen mag worden dan is het belangrijk dat je de regels kent en snapt.

Waarom grammatica?

3. Om een vreemde taal te leren.

Het is makkelijker om een vreemde taal te leren als je de regels van je eigen taal kent. Als je weet wat in het Nederlands werkwoorden en zelfstandige naamwoorden zijn en hoe je die gebruikt, zul je ook in het Frans Duits of Engels de woorden en hun plaats in de zin sneller herkennen.

Waarom grammatica?

4. Om een woordenboek te gebruiken.

De regels van grammatica moet je kennen om een woordenboek goed te kunnen gebruiken. 

vb. Het woord haken. In een woordenboek vind je 3 betekenissen. Om een woordenboek te gebruiken is het dan handig als je weet wat een zelfstandig naamwoord is en wat een werkwoord is.

Zinsdelen en woordsoorten

Twee verschillende soorten grammatica.

Zinsdelen = je verdeelt de zin in stukjes en ieder stukje krijgt een naam.

Woordsoorten = elk woord in de zin krijgt een naam.

Altijd een vaste volgorde...ALTIJD!

1. Zoek de persoonsvorm (pv) en zoek de overige werkwoorden (ww.gezegde).

2. Verdeel de zin in zinsdelen (verplaatsingsproef).

3. Zoek het onderwerp.

4. Kijk of het gezegde een echt ww gezegde is.

5. Zoek het lijdend voorwerp (alleen bij een ww. gezegde).

6.De rest van de zinsdelen noemen we even andere zinsdeln.

Stap 1 Zoek de persoonsvorm (pv)

Er zijn drie manieren om de pv te vinden.

1. Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert is de pv.

2. Verander het getal van de zin, dus maak van enkelvoud meervoud of andersom. Het werkwoord dat verandert is de pv.

3. Maak van de zin een vraag. De pv komt dan vooraan te staan.

Op zoek naar eten braken beren vaak auto's open. Zet de zin in een andere tijd.

De meeste mensen blijken zich in het verkeer vrij netjes te gedragen. Maak van deze zin een vraag.

De meeste mensen blijken zich in het verkeer vrij netjes te gedragen. Wat zijn de overige werkwoorden in de zin?

Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• De woorden in een zinsdeel kunnen niet uit elkaar gehaald worden.
• Uitzondering: werkwooordelkijk gezegde met meerdere werkwoorden!
• Zinsdelen hebben een betekenis (een functie) binnen een zin.
• Alle woorden voor de persoonsvorm zijn 1 zinsdeel!

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: zoek de persoonsvorm.

Probeer maar:

De dokter heeft aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Wijs iemand aan

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: (zoek de persoonsvorm) én de overige werkwoorden!

Probeer maar:

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik gegeven.

Zoek de zinsdelen

Tussen zinsdelen zet je deze streepjes: |

Stap 1: (zoek de persoonsvorm) én de overige werkwoorden!

Probeer maar:

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik |gegeven|.

                           PV

Zoek de zinsdelen

Stap 2: welke woorden kunnen voor de persoonsvorm staan? Verander de volgorde van de zin.

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven.

                           PV

Na deze slide zijn twee routes mogelijk:

1. naar het online schoolbord (link in volgende dia), en hier meeschrijven met de antwoorden van de leerlingen.

2. De leerlingen laten vertellen en met de dia's 14-16 nog eens kort uitleggen en illustreren hoe het werkt.

Oefening

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

...... | heeft | .................................| gegeven.

Oefening

De dokter | heeft| aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven

Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven

Oefening

De dokter | heeft | aan de patiënt een pijnlijke prik | gegeven

Aan de patiënt | heeft | de dokter een pijnlijke prik | gegeven

Een pijnlijke prik | heeft | de dokter aan de patiënt | gegeven

Oefening

De dokter | heeft | aan de patiënt | een pijnlijke prik | gegeven

Stap 3 Zoek het onderwerp

Stap 1 Zoek de pv en overige ww (ww.gezegde).

Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen.

Stap 3 Zoek het onderwerp:

• Stel de vraag: Wie/wat + pv? Het antwoord op die vraag is het onderwerp.
• Verander de pv van getal. Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Op het perron stond Peter op de aankomst van zijn vriendin te wachten. Stap 1 Zoek de pv.

Op het perron stond Peter op de aankomst van zijn vriendin te wachten. Stap 1 (Zoek de pv) en overige ww.

Op het perron stond Peter op de aankomst van zijn vriendin te wachten. Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen.

Op het perron stond Peter op de aankomst van zijn vriendin te wachten. Stap 3 Zoek het onderwerp