Module 5 H5 Onderhandelingen H5.2 Verzonken kosten

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Module 5 H5 Onderhandelingen 

H5.2 Verzonken kosten

Leerdoel:

-Je kan uitleggen dat verzonken kosten in de vorm van een specifieke investering de uitkomst van een spel kunnen beïnvloeden.

Nash-evenwichten

Een Nash-evenwicht is een situatie waarin geen speler zijn of haar strategie kan verbeteren door eenzijdig van strategie te veranderen.

Leg uit wat een Nash-evenwicht is en waarom het belangrijk is in speltheorie.

Meerdere Nash-evenwichten

Bij meerdere Nash-evenwichten:

Meningsverschil over beste uitkomst.

Onderhandelen biedt de oplossing(en).

Wat is de oorzaak van meerdere Nash-evenwichten?

1. Geen van beide spelers heeft een dominante actie.
2. Het is te complex om uit te leggen.
3. Beide spelers hebben een dominante actie.
4. Eén speler heeft een dominante actie.

Onderhandelen/volgtijdelijk kiezen

Volgtijdelijkheid belangrijk: als eerste kiezen geeft voordeel.

De speler die als eerste kiest, zorgt voor één Nash-evenwicht: het meest voordelige voor hem!e

Verzonken Kosten

Verzonken kosten zijn kosten die niet kunnen worden terugverdiend als een speler besluit om zich terug te trekken uit een spel.

Leg uit wat verzonken kosten zijn en hoe ze van invloed kunnen zijn op de beslissingen van een speler.

Specifieke Investeringen

Een specifieke investering is een investering die alleen waardevol is in combinatie met een bepaalde strategie.

Leg uit wat specifieke investeringen zijn en hoe ze van invloed kunnen zijn op de beslissingen van een speler.

Verzonken Kosten en Specifieke Investeringen

Verzonken kosten in de vorm van specifieke investeringen kunnen de uitkomst van een spel beïnvloeden omdat spelers zich verplicht voelen om door te gaan met het spel om hun investering terug te verdienen.

Leg uit hoe verzonken kosten en specifieke investeringen van invloed kunnen zijn op de beslissingen van een speler.

Geloofwaardige Binding

Een speler kan zichzelf geloofwaardig binden door het doen van een specifieke investering die hem of haar verplicht om een bepaalde strategie te volgen.

Leg uit wat geloofwaardige binding is en hoe het kan worden gebruikt om spelers te beïnvloeden.

Economiespel voordelig beïnvloeden

Optie: voorafgaand investering doen

Twee voorwaarden voor investering:

1 Specifieke investering: alleen van waarde bij een van de twee acties

2 Verzonken kosten: investering is niet terug te draaien

Speler met specifieke, verzonken kosten

Beïnvloedt de uitkomst in zijn voordeel.

Creëert een dominante actie voor zichzelf.

Specifieke investering is geloofwaardige vorm van zelfbinding.

Toepassingen

Speltheorie kan worden toegepast op vele verschillende gebieden, waaronder economie, politiek en biologie.

Leg uit waar speltheorie kan worden toegepast en waarom het belangrijk is.

Voorbeeld: Vliegtuigmaatschappijen

Een voorbeeld van hoe geloofwaardige binding en verzonken kosten kunnen worden gebruikt in de speltheorie is bij de vliegtuigmaatschappijen.

Geef een voorbeeld van hoe geloofwaardige binding en verzonken kosten kunnen worden gebruikt in de speltheorie.

Verzonken kosten

Kosten die zijn gemaakt en niet meer teruggedraaid kunnen worden

Voorbeelden:

Kopen van een vrachtwagen bij de vuilophaaldienst

De uitgaven van het maken van een film

Het aanleggen van een spoorweg (betuwelijn)

Voorbeeld

In het vorige voorbeeld (§ 3.1)werd duidelijk gemaakt dat er twee evenwichten waren. Stel nu dat Jan al een dvd had gehuurd. De opbrengstenmatrix verandert dan:

Voorbeeld

In het vorige voorbeeld (§ 3.1)werd duidelijk gemaakt dat er twee evenwichten waren. Stel nu dat Jan al een dvd had gehuurd. De opbrengstenmatrix verandert dan:

Door de specifieke investering van de film, is er nu wel één evenwicht.

Voorbeelden verzonken kosten:

• Fundering van een gebouw aanleggen voordat je de vergunning hebt.
•  Specifiek cadeau kopen, voordat je zeker weet dat je op een feestje mag komen.
• Onderhandelingen voor een nieuw regeerakkoord.
• Een specifiek cursus volgen voor je werkgever, terwijl je nog niet weet of je niet ontslagen wordt.

Oplossingen:

• Spelers kijken naar de collectieve opbrengsten
• Sociale norm
• (geloofwaardige) zelfbinding: overtuig de ander dat je geen keuze hebt om niet voor het collectief te kiezen
  
• Onderworpen aan collectieve dwang

Je hebt in januari een kaartje gekocht voor een concert in augustus.
Op de dag van het concert wordt je echter ziek. De kosten van het kaartje kun je niet meer terug krijgen, je kunt het kaartje niet meer doorverkopen,
Alleen door te gaan heeft het kaartje nog waarde voor je.

Dit is een voorbeeld van verzonken kosten

Dit is geen voorbeeld van verzonken kosten

Een werknemer van een bedrijf volgt een cursus voor het gebruiken van een computerprogramma dat speciaal voor dit bedrijf ontwikkeld is. De kennis die de werknemer opdoet kan alleen gebruikt worden als hij bij dit bedrijf in deze functie blijft werken.

1. Alle kosten, inclusief de tijd, die samenhangen met de cursus zijn verzonken kosten.
2. Alleen de gemaakte kosten voor de opleiding zijn verzonken kosten
3. Alleen de tijd besteed aan de opleiding zijn verzonken kosten

Een verzekeringsmaatschappij onderhandelt al maanden met een medicijnfabrikant over het vergoeden van een nieuw medicijn.

1. Als er een deal gesloten ontstaan er verzonken kosten
2. Pas als de deal afketst is er sprake van verzonken kosten

Een kleine gemeente in de Alpen wil een nieuwe skigebied aanleggen als economische impuls voor de regio.

NU alvast een hotel gaan bouwen

Wachten totdat de plannen definitief zijn

Een slimme ondernemer begint alvast met de bouw van een groot hotel en de aanleg van een eigen skilift.
Hotel en skilift zijn specifieke investeringen. Ze kunnen alleen worden terugverdiend als de gemeente het skigebied ontwikkelt.

Ik zie verzonken kosten aankomen

Ik zie een potentieel berovingsprobleem

Ik zie beide

Ik zie een beeldscherm

De gemeente zou de ondernemer zelfs kunnen ‘dwingen’ om mee te betalen aan de aanleg van het skigebied door te dreigen met het stopzetten van de ontwikkeling van het gebied.

1. Dat is slim van de gemeente
2. Geen mening

Buckler

Een prima voorbeeld uit de realiteit van verzonken kosten

Ik kan een tweede offerte aanvragen waardoor ik de prijs kan beoordelen.
Een nadeel van deze oplossing is:

Ik kan de loodgieter tot op detail laten opschrijven wat hij gaat doen waardoor ik de loodgieter kan binden aan afspraken.
Een nadeel van deze afspraak is:

Oplossing

Nationale Badkamer Garantie

Een van de vijf zekerheden van Nationale Badkamer Garantie heeft betrekking op de onafhankelijke Geschillencommissie: wanneer u niet tevreden bent over een product of dienst, kunt u een klacht indienen bij de ondernemer. Als de ondernemer niets van zich laat horen, of u komt er samen niet uit, dan kunt u een klacht indienen bij de Geschillencommissie.

Download hier het reglement Geschillencommissie waarin u meer leest over o.a. de samenstelling van de Geschillencommissie en bevoegdheden.