bs 1: reageren op je omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Zintuigen

• prikkels uit de omgeving
• opgevangen door 
            zintuigcellen
• boodschap aan 
            hersenen via zenuwen = 
            impuls
• centrale zenuwstelsel

Thema 5

bs 5.1

Bs 1  zintuigen

Leerdoelen

1 Je kunt de werking van zintuigen beschrijven.

2 Je kunt de zintuigen noemen met hun ligging en hun prikkel.

3 Je kunt uitleggen wanneer zintuigen prikkels omzetten in zenuwimpulsen.

Welke zintuigen heb je?

 Zintuigen vangen prikkels op.

Een prikkel: informatie uit je omgeving

De organen die prikkels opvangen: oor, oog, neus, tong en huid

 adequate prikkel

Wat gebeurt er met je waarnemingen?

Elke zintuigcel zet prikkels om in berichten.

impulsen > zenuwen > hersenen

Je hersenen versturen impulsen waardoor je lichaam reageert.

Zenuwen lopen in je rug via je ruggenmerg naar je hersenen. Dit samen vormen je zenuwstelsel

drempelwaarde

In de zintuigcellen ontstaan alleen impulsen als de prikkel sterk genoeg is.

de kleinste prikkel die een impuls veroorzaakt  = de drempelwaarde

gewenning

Je kunt gewend raken aan prikkels en daardoor verhoogd de drempelwaarde. 

Denk bijvoorbeeld aan je kleren. Na een poosje voel je niet meer dat je ze aan hebt!

Ruiken

• lucht inademen
• geurstoffen komen bij je
reukzintuig
• geurstoffen zijn de prikkels
voor je reukzintuig
• reukzintuig stuurt via de
reukzenuw een impuls naar
je hersenen
• hersenen geven aan welke
geur het is
•

Proeven

• verspreid op je tong liggen
een groot aantal kleine
smaakzintuigen
• smaakzintuigen worden ook
smaakpapillen genoemd
• als je iets eet of drinkt
komen er smaakstoffen op je
tong, deze prikkelen de
smaakzintuigen en die
sturen een impuls naar je
hersenen.

Proeven

vijf soorten smaakzintuigen:

1. zoet
2. zout
3. zuur
4. bitter
5. umami(hartig)

Proeven

• je proeft meer dan de vijf verschillende smaken
• dat komt doordat je ook ruikt
• via de keelholte gaan de geurstoffen van je voedsel naar je neus
• bij het proeven werken je reuk (neus) en smaak (tong) samen
• hersenen krijgen via zenuwen de informatie van je smaakzintuigen
op je tong en de reukzintuigen in je neus
• je hersenen hebben de informatie gecombineerd: je proeft wat je
eet

Beoordelen van voedsel

• uiterlijk, geluid, temperatuur
en structuur van voedsel is
ook belangrijk.  In je tong, lippen en mondholte
zitten ook tastzintuigjes voor
de structuur
• je hersenen worden alle
informatie van je zintuigen
gecombineerd om te bepalen
of je iets lekker vindt

proefje

doe je ogen dicht

neem een skittle uit je bekertje en laat die aan je klasgenoot zien.

knijp je neus stevig dicht en stop het snoepje in je mond. 
probeer te proeven welke kleur skittle je in je mond hebt

wel ademen door je mond!

laat dan je neus los en proef nog een keer goed

• eetgewoonten bepalen ook een rol of je iets lekker vindt
• ligt ook aan het land waarin je opgegroeid bent
• ervaring is ook een belangrijke rol • voorkeuren kunnen veranderen tijdens je leven
• vroeger vond je babyvoeding lekker, nu niet meer
• je kunt wennen aan eten en drinken (koffie, spruitjes)