begeleiden: geriatrie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

begeleiden: geriatrie 

vandaag

• vergrijzing en veroudering
• de geriatrische patiënt
• geriatrische syndromen en symptomen
• CGA
• SAMPC

lesdoelen

• u kunt na deze les benoemen wat veroudering en vergijzing betekent.
• u kunt na deze les benoemen welke 2 soorten leeftijden er zijn.
• u kunt de kenmerken van een geriatrische patiënt benoemen.
• u heeft kennis van de CGA analyse en de SAMPC methodiek.

geriatrie

vergrijzing:

toename van aantal ouderen in de samenleving.

cijfers....

belangrijkste oorzaken

• daling in de vruchtbaarheid. er worden minder kinderen geboren. daarom zijn er meer ouderen dan jongeren.
• de oudere leeft langer (langere levensverwachting).

CBS verwacht dat deze stijging zal aanhouden tot 2040!!

woonsituatie

• de oudere woont op zichzelf of is opgenomen (verpleeg/ verzorgingstehuis).
• tegenwoordig wilt de overheid dat de oudere zo lang mogelijk deel uit maakt van de samenleving en zelfstandig woont.
• de oudere moet zo lang mogelijk gezond oud worden. 

waar moet op gelet worden om de oudere zo gezond mogelijk oud te laten worden?

letten op:

1. het voorkomen en uitstellen van ziekte en sterfte.
2. preventie van beperken van functioneren.
3. voorkomen van verlies van zelfredzaamheid.
4. terugdringen van afhankelijkheid van de zorg.

benoem een voorbeeld bij het voorkomen en uitstellen van ziekte en sterfte.

benoem een voorbeeld bij preventie van beperken van functioneren.

benoem een voorbeeld bij voorkomen van verlies van zelfredzaamheid.

benoem een voorbeeld bij terugdringen van afhankelijkheid van de zorg.

soorten leeftijd

biologische leeftijd: 

• hoezeer het lichaam verouderd is.

kalenderleeftijd:

• hoeveel jaar iemand heeft geleefd

welke leeftijd is belangrijker?

1. biologische
2. kalender

biologische

bij de toestand van het lichaam (biologische) kan bepaald worden of een behandeling gestart kan worden.

een kalenderleeftijd is minder zeggend.

veroudering

• er is afname van de vitaliteit
• de organen nemen af
• de reserves nemen af
• er kan een verloop zijn van afname (steeds meer zaken nemen achter elkaar af)

wat neemt er niet negatief bij veroudering?

1. heftigheid van een ziekte of aandoening
2. herstel na een ziekte
3. coping strategie
4. chronische aandoeningen

op welke complicaties kan de (kwetsbare) oudere meer kans hebben?

opname ziekenhuis

• je hoort vaak dat als een (kwetsbare) zelfstandige oudere wordt opgenomen in het ziekenhuis deze daarna wordt opgenomen in een verpleeg/ verzorging huis.
• er wordt zoveel mogelijk gescreend (functioneel) om beperkingen te voorkomen.

(bijv: delier, vallen, ondervoeding, fysieke beperkingen)

welke functies kunnen uitvallen/ afnemen bij veroudering?

wat is de gemiddelde leeftijd waarop je maximaal kan presteren?

1. 25
2. 30
3. 35
4. 40

wat is de gemiddelde leeftijd waarbij je organen het best presteren?

1. 20
2. 25
3. 30
4. 35

kenmerken geriatrie

• interpedentie (lichamelijke, cognitieve en sociale problemen volgen elkaar op).
• ziektebeelden geassocieerd met hoge leeftijd.
• kwetsbaarheid (frailty)
• vaak hoge leeftijd
• multi morbiditeit
• interactie van ziekte en ouderdom

at vind de geriatrische patiënt het belangrijkst?
(meerdere antwoorden mogelijk)

1. lang leven
2. mobiliteit
3. zelfredzaamheid
4. kwaliteit van leven

benoem een aandoening die kenmerkend is bij hoge ouderdom?

"kenmerkend"

• staar (cataract)
• presbyacusis (ouderdom slechthorendheid)
•  artrose (gewrichtsslijtage)
• osteoporose (botontkalking)

klachten

klachten kunnen zich op hogere leeftijd "Atypisch" presenteren.

enkele oorzaken:

• Multi morbiditeit: andere ervaring, verdwijnen van de klacht of presentatie van de klacht.
• andere presentatie door verlaging of verdwijnen van pijn drempel.
• door angst de klacht niet vertellen/ bagatelliseren. 

symptomen

symptoom verarming:

symptomen die normaal aanwezig zijn, zijn nu afwezig. (geen pijn bij plassen bij een UWI)

symptoomverschuiving:

er doen zich andere symptomen voor dan normaal.(verwardheid bij hartaanval)

symptomen

symptoom omkering:

de symptomen zijn omgekeerd dan normaal (rust bij een te snel werkende schildklier)

symptoomvermeerdering:

twee dezelfde aandoeningen geven dezelfde klacht (POB bij hartklachten en longontsteking)

geriatrische syndromen

• verminderde mobiliteit
• vallen 
• incontinentie
• depressie
• verwardheid
• duizeligheid

syndroom <-> symptoom

bij een geriatrisch syndroom is één symptoom (bijvoorbeeld vallen) echter het gevolg van meerdere aandoeningen.

zo kan vallen het gevolg zijn....

vallen kan een gevolg zijn van welke aandoeningen?

bij ouderengeneeskunde wordt er gebruik gemaakt van de CGA analyse.
waar staat dit voor?

1. cognitieve geaardheid analyse
2. comprehensive geriatric assessment
3. cerebraal geriatrische analyse
4. complete geriatric analysis

CGA bestaat uit

1. algemeen:  

medische voorgeschiedenis, medicatie

2. anamnese:

speciale/ tractus , hetero, functionele, sociale.

CGA bestaat uit

3. lichamelijk onderzoek:

algemeen en neurologisch, psychiatrisch, functioneel.

4. aanvullend onderzoek:

klinimetrie, laboratorium, ECG.

voorbeelden

er wordt gebruik gemaakt van verschillende instrumenten.

hierbij kan er een goed beeld gevormd worden.

uit deze resultaten kan er een gedegen preventie of behandeling gestart worden

hier volgen wat voorbeelden....

welke aanvullende bloedonderzoeken kunnen er plaats vinden?

bloed onderzoeken

• leuko's
• vitamine
•  trombo's
• nierfunctie
• schildklierfunctie
• glucose
• etc...

na de CGA

er wordt een SAMPC (probleemlijst) opgesteld met de belangrijkste punten.

• Sociaal
• ADL/ mobiliteit
• Maatschappelijk
• Psychisch
• Communicatie

 

SAMPC

er kan nu een behandeling, begeleiding, maatregel of verder onderzoek ingezet worden door de geriater (arts gespecialiseerd in oudere geneeskunde).

lesdoelen

• u kunt na deze les benoemen wat veroudering en vergijzing betekent.
• u kunt na deze les benoemen welke 2 soorten leeftijden er zijn.
• u kunt de kenmerken van een geriatrische patiënt benoemen.
• u heeft kennis van de CGA analyse en de SAMPC methodiek.

vandaag

• vergrijzing en veroudering
• de geriatrische patiënt
• geriatrische syndromen en symptomen
• CGA
• SAMPC

volgende keer

• Algemene wetgeving
• Voedselveiligheid en HACCP