Les 30/03/2022 1C

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Grammatica zinsdelen H4 les 2

Lezen uit je leesboek

Leg je huiswerk (het werkblad) op de hoek van je tafel

Wat gaan we doen vandaag?

- Huiswerk bespreken

- Herhaling theorie 

- Nieuwe theorie 

- Werken aan de opdracht

Huiswerk: werkblad 

Herhaling onderwerp

Twee manieren om het onderwerp te vinden:

1. Wie/Wat + persoonsvorm?
   Morgen ga ik op vakantie naar Spanje. -> Wie gaat?
   OW = ik 
2. Verandering van getal. 
   De klas heeft morgen een toets. -> De klassen hebben morgen een toets.
   OW = de klas 

Herhaling werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit de persoonsvorm + de andere werkwoorden. 

Als de woordjes te of aan het vóór het werkwoord staan, horen die woordjes bij het werkwoordelijk gezegde.

Herhaling werkwoordelijk gezegde

1. Ik schenk je graag nog een glas in. 

• WG: schenk in 
  
  

2. Vier van de zes soorten mensapen worden met uitsterven bedreigd.

• WG: worden bedreigd 
  
  

3. Hij zag heel erg op tegen het tentamen.

• WG: zag op 

Werkwoordelijke uitdrukking

Soms is het werkwoordelijk gezegde een werkwoordelijke uitdrukking 

Hij stelde haar van het nieuws op de hoogte.

• WG: stelde op de hoogte 

Het lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp (lv) komt voor in zinnen waarin iets/iemand wat 'overkomt' of 'ondergaat'.

Het lijdend voorwerp is de persoon die iets 'overkomt' of het voorwerp dat iets 'ondergaat'

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Noteer onderwerp en werkwoordelijk gezegde 

Stel de vraag Wie/Wat + werkwoordelijk gezegde + onderwerp? 

Het antwoord op die vraag is het lijdend voorwerp

Tip: het lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel 

Voorbeeld lijdend voorwerp

Vanwege het slechte weer hebben we het tuinfeest uitgesteld. 

• PV: hebben
• OW: we
• WG: hebben uitgesteld 
• Vraag: Wat hebben we uitgesteld?
• Antwoord: het tuinfeest -> lv = tuinfeest
• Vanwege / het slechte weer / hebben / we / het tuinfeest / uitgesteld.

Oefenen

1. We gaan in de klas het interview bekijken. 

2.  Vrienden uit Italië hebben voor hem een zelfgemaakte pizza meegebracht.

Schrijf op van elke zin:

De persoonsvorm, het onderwerp, het werkwoordelijke gezegde & lijdend voorwerp. Zet ook streepjes tussen de zinsdelen.

We gaan in de klas het interview bekijken.

• PV: gaan
• OW: we
• WG: gaan bekijken
• LV: het interview 
• We / gaan / in de klas / het interview / bekijken.

Vrienden uit Italië hebben voor hem een zelfgemaakte pizza meegebracht

• PV: hebben
• OW: vrienden uit Italië
• WG: hebben meegebracht
• LV: een zelfgemaakte pizza 
• Vrienden uit Italië / hebben / voor hem / een zelfgemaakte pizza / meegebracht

Werken aan de opdracht

Wat? Opdracht 1 blz 118

Hoe? Zelfstandig en stil 

Tijd? 10 minuten 

Wanneer? Het is huiswerk voor 6 april. 

Vragen? Wacht met stellen totdat ik langs loop 

Klaar? Werk verder aan ander huiswerk of lees uit je leesboek

Huiswerk

Voor volgende week woensdag 6 april moet opdracht 1 blz 118 af zijn.

Schrijf dit op in je plenda.

Werkwoordspelling les 2

10 minuten stil lezen

Leg je huiswerk (opdr 1 en 2 blz 126-127) open op de hoek van je tafel. 

Wat gaan we vandaag doen?

- Wat weet je nog?

- Huiswerk bespreken 

- Herhaling theorie

- Werken aan de opdracht 

Het voltooid deelwoord hoort bij het werkwoordelijk gezegde

1. waar
2. niet waar

Welke werkwoorden (of een vorm ervan)
staan altijd bij het voltooid deelwoord?

Op welke letter eindigt het voltooid
deelwoord van zwakke werkwoorden?

Op welke letters eindigen vaak het voltooid
deelwoord van sterkte werkwoorden?

Het onvoltooid deelwoord geeft aan dat een handeling aan de gang is

1. waar
2. niet waar

Huiswerk: opdracht 1 en 2 blz 126

Het voltooid deelwoord 

Het voltooid deelwoord (vd) geeft vaak aan dat een handeling is afgerond. Het maakt meestal deel uit van het gezegde. 

Er staat dan altijd een vorm van hebben, zijn of worden bij. 

• Tijdens de vakantie heeft Julia bij een boerderij gekampeerd.
• Vorige jaar is Farid naar Marokko gevlogen. 
• Op het scoutingkamp worden veel activiteiten georganiseerd.

Zo schrijf je het voltooid deelwoord 

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt vaak op -en

• Wij hebben heerlijk couscous gegeten.
• De intercity is om 15.05 uur op station Amersfoort aangekomen.

Zo schrijf je het voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op -d of -t. De juiste letter bepaald je met het 't (e)x-foksch(aa)p. Kijk naar de letter die in infinitief voor de uitgang -en staat:

• Verwaarlozen -> pvvt: verwaarloosde -> Marijke heeft haar konijn verwaarloosd. 
• Klaverjassen -> klaverjaste -> Guido heeft zaterdagavond geklaverjast. 

Het onvoltooid deelwoord

Het onvoltooid deelwoord (od) geeft aan dat een handeling aan de gang is.

 

• Boas reist zeilend de wereld over.
• Vrolijk lachend stapten de kinderen uit de bus. 

Het onvoltooid deelwoord spel je als infinitief + d

• Lopen + d = lopend 
• Juichen + d = juichend 

Werken aan de opdracht

Wat? Opdracht 3 en 4 blz 127

Hoe? Zelfstandig en stil 

Tijd? 10 minuten 

Wanneer? Het is huiswerk voor 6 april. 

Vragen? Wacht met stellen totdat ik langs loop 

Klaar? Werk verder aan ander huiswerk of lees uit je leesboek

Afsluiting

Schrijf 3 zinnen op. 

1 zin met een voltooid deelwoord met een zwak werkwoord.

1 zin met een voltooid deelwoord met een sterk werkwoord.

1 zin met een onvoltooid deelwoord.

Huiswerk

Voor volgende week woensdag 6 april moet opdracht 3 en 4 blz 127 af zijn.

Schrijf dit op in je plenda.