3.3 kruisingen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

3.3 kruisingen

Even herhalen

Wat is genotype?

Julia heeft lang in de zon gelegen en daarom is zij nu bruin. Wat is er veranderd?

Robin heeft stijl haar. Zijn de allelen voor zijn haarvorm homozygoot of heterozygoot? leg uit...

Bij een intermediaire kruising is er geen dominant allel voor een eigenschap.

1. waar
2. niet waar

Bij een intermediaire kruising zijn er drie allelen voor een eigenschap.

1. waar
2. niet waar

Klopt de volgende uitspraak? Leg uit..
In je maagcel staat het gen voor je oorlel 'aan'.

Het gen van je oogkleur is Aa. Is dit gen homozygoot of heterozygoot?

Leerdoelen

3.3.1 Je kunt een kruisingsschema opstellen.

3.3.2 Je kunt bij een gegeven kruising genotypen en fenotypen van ouders en/of nakomelingen afleiden.

Een kruising

- Als twee organismen met elkaar nakomelingen krijgen, dan noemen we dat kruisen.

- In deze basisstof gaat het bij kruising altijd om één erfelijke eigenschap (één gen).  

Een kruising

- Bij een kruising dan geef je de ouders aan met de letter P (parentes)

- De eerste generatie geef je aan met de letter F1 (filii).

- De tweede generatie geef je aan met de letter F2. 

generatie = nakomelingen van hetzelfde ouderpaar. 

Een kruisingsschema maken

- kruisingsschema = tabel met alle mogelijke combinaties van allelen bij een kruising.

Door een kruisingsschema te maken, kun je voorspellen welk fenotype de nakomelingen van een kruising krijgen. Een kruisingsschema is een tabel waarin je alle mogelijke combinaties van allelen bij één kruising noteert.

Een kruisingsschema maken

Stap 1 (P): Bedenk wat de fenotype en genotype van de ouders zijn. 

P = AA x aa

Stap (2): Bedenk welke allelen in de geslachtcellen van de ouders kunnen ontstaan. 

AA = altijd A

aa = altijd a

Een kruisingsschema maken

Stap 3 (F1): Stel vast welke genotypen en fenotypen de nakomelingen kunnen hebben. 

Stap 4 (F2): Stel vast welke genotypen en fenotypen de dieren in de F2 kunnen hebben.

klassikaal uittekenen kruisingsschema 

Stappen uitgewerkt

Stap 1: (P)                                       AA x aa

Stap 2: (geslachtscellen)          A x a

Stap 3: (F1)                                          Aa

                                                              Aa       x      Aa

                (geslachtscellen)       A of a         A of a

Stap 4: (F2)                                   kruisingsschema 

Mogelijkheden

Mogelijkheden voor genotype en fenotype

- Genotype; vier mogelijkheden genotype. 

(AA 25%, Aa 50%, aa 25%)

- Fenotype; twee mogelijkheden fenotype. 

(Zwart 75%, geel 25%)

maken 

Vanaf blz. 182

opdracht 1 t/m 5