Cette leçon contient 21 diapositives, avec quiz interactifs et diapositives de texte.
La durée de la leçon est: 55 min
Éléments de cette leçon
Welkom v6b!
Slide 1 - Diapositive
10 minuten lezen
Slide 2 - Diapositive
Programma van de les
Programma:
Lezen
Terugblik afgelopen les
Literatuur 23 - Modernisme
Afsluiting en vooruitblik
Lesdoel:
- Aan het einde van de les kun je de literaire stromingen op volgorde plaatsen
Slide 3 - Diapositive
1000-1600
1600-1700
carpe diem
memento mori
middeleeuwen
renaissance
theocentrisch
antropocentrisch
Slide 4 - Question de remorquage
1700-1800
1800-1880
1880-1914
Tachtigers
verlichting
realisme
romantiek
engagement
voortzetting romantiek
naturalisme
modernisme
nationalisme
huiselijkheid
maatschappij-kritiek
rationalisme
ideale samenleving
opvoeding
Slide 5 - Question de remorquage
Slide 6 - Diapositive
Van wie was het vorige werk?
A
Van Gogh
B
Van Ostaijen
C
Mondriaan
D
Zoutewelle
Slide 7 - Quiz
Historische achtergrond 1914-1940
De behoefte aan nieuwe manieren om de werkelijkheid te beschrijven, wordt versterkt door de verschrikkingen van WOI en de dreiging van een volgende.
Kan je de werkelijkheid überhaupt kennen en is taal wel in staat om deze te beschrijven?
Deze scepsis en twijfel wordt gevoed door het nihilisme zoals verwoord door Friedrich Nietzsche.
Slide 8 - Diapositive
Zingeving
Nussbaum
Kwetsbaarheid en afhankelijkheid
Camus
Leven is zinloos
Taylor
Meerdere zingevings-kaders
Nietzsche
God is dood
Slide 9 - Diapositive
God is dood-theorie
Mensen hebben het idee van God vermoord.
God was eerder de gever van morele wetgeving en van betekenis
Nu God niet bestaat, is het leven zinloos.
De stroming in de filosofie die het bestaan van waarden/betekenis in de wereld ontkent heet het nihilisme.
Zonder God...
...is er ook geen moraal, alleen maar machtsstrijd tussen de mensen.
Niemand kan dan nog vanuit bovenmenselijk perspectief een andere wet voorschrijven.
Slide 10 - Diapositive
Modernisme (1914-1940)
Kunstenaars en schrijvers gaan op zoek naar nieuwe vormen om de werkelijkheid te beschrijven.
Tegelijkertijd ontstaat er een fundamentele discussie tussen de aandacht voor vorm en de aandacht voor de mens achter een werk (vent).
Beide bewegingen vormen samen het modernisme.
Slide 11 - Diapositive
Waarom vloeit het modernisme voort uit het nihilisme?
Slide 12 - Question ouverte
Hoe heten de voorlopers van het modernisme?
Slide 13 - Question ouverte
Wat houdt de vorm-of-ventdiscussie in?
A
Zijn gedichten zonder inhoud goed?
B
Is een man leuk als hij een aantrekkelijk uiterlijk heeft?
C
Moeten gedichten voldoen aan vormeisen?
D
Gaat het om het werk of de mens achter het werk?
Slide 14 - Quiz
"Vorm-fans"
De vorm-aanhangers laten de vaste vormen zoals rijm, metrum of een bepaalde strofebouw van de Tachtigers steeds meer los.
Paul van Ostaijen experimenteert bijvoorbeeld met klanken, frasen uit liedjes en typografie in o.a. Bedreigde stad.
Zijn werk behoort deels tot het expressionisme: een nieuwe stroming waar niet de impressie, maar de krachtige persoonlijke ervaring van de werkelijkheid centraal staat. Dit moet zo spontaan mogelijk worden weergegeven en niet worden beknot door strakke versvormen.
Vrije versvorm
Slide 15 - Diapositive
Aan welke elementen kun je zien dat Van Ostaijen een 'vorm-fan' is? Noteer er minstens drie.
Slide 16 - Diapositive
Noteer hier de kenmerken (incl. voorbeelden)
Slide 17 - Carte mentale
"Vent-fans"
E. Du Perron en Menno Ter Braak bieden verzet tegen de aandacht voor vorm van de expressionisten
...vragen juist meer aandacht voor de mens achter een werk: de vent en diens visie, intellect en persoonlijkheid.
Dit tegengeluid geeft aanleiding tot de beroemde vorm-of-ventdiscussie.
Tegen mooipraterij
Sluiten qua stijl aan bij de in Europa ontstane nieuwe zakelijkheid: functioneel taalgebruik, beschrijvingen van gewone gebeurtenissen en in alledaagse taal (realistische visie)
Slide 18 - Diapositive
Vent-criterium
Ter Braak en Du Perron richten tijdschrift Forum op: podium voor hun eigen literaire opvattingen en werk van schrijvers dat voldoet aan het ‘vent-criterium’ zoals Nescio, Elsschot, Bordewijk, Vestdijk.
Hoe meer de dreiging van het nationaalsocialisme in Duitsland toeneemt, hoe meer Forum ook gaat dienen om kritiek te leveren op het fascisme.
Ook kritisch t.o.v. kolonialisme, slavernij, communisme en christendom.
Slide 19 - Diapositive
Kenmerken
Opkomst modernisme: kunst bevrijden van regels en afspraken (verbrokkeling van stromingen)
Wereld- en mensbeelden:
nihilistisch (pessimisme) als reactie op WOI vitalistisch (optimisme) als reactie op het nihilisme romantisch (ontsnappen) als constante stroom realistisch (functioneel, zakelijk) als reactie op avant-garde