Hoofd- en bijzin + enkelvoudig en samengesteld

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Samengesteld of enkelvoud met hoofd - of bijzin

Lesdoelen

-ik ken een hoofd en bijzin, enkelvoudige en samengestelde zinnen

Wat weet je al van samengestelde zinnen?

samengestelde zin

Een samengestelde zin bestaat uit twee of meer enkelvoudige zinnen. 

Elke van deze enkelvoudige zinnen heeft een eigen persoonsvorm. 

Een samengestelde zin bevat dus twee of meer persoonsvormen.

De poes miauwt. + Ze heeft honger. = De poes miauwt, want ze heeft honger.

+ De brokjes zijn op. = De poes miauwt, want ze heeft honger en de brokjes zijn op.

persoonsvorm

= werkwoord

Vind je door:

-de zin vragend te maken of
                                    de zin in een andere tijd zetten

Ik ga naar school lopen - Ga ik naar school lopen? - 'ga' = persoonsvorm

hoofd- en bijzinnen

In een samengestelde zin staat altijd een hoofdzin.

Aan die hoofdzin plak je nog een hoofdzin

of je plakt er een bijzin aan (de bijzin kan ook vooraan staan)

 

Een hoofdzin ziet er net zo uit als een enkelvoudige zin:

• het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar;

• de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats in de zin.

De poes miauwt, want ze heeft honger. = hoofdzin + hoofdzin

In de bijzin verandert de volgorde:

• het onderwerp en de persoonsvorm staan uit elkaar (of je kunt ze uit elkaar halen).

• de persoonsvorm staat op de laatste of een na laatste plaats in de zin.

De poes heeft honger, omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten. = hoofdzin + bijzin

Samengevat

          hoofdzin = de zin in een samengestelde zin die er net zo uit ziet als een zin in een enkelvoudige zin.

bijzin =     de zin in een samengestelde zin waarin de woordvolgorde anders is en waarin de persoonsvorm achteraan staat. Een bijzin kan niet zonder een hoofdzin.

Voegwoorden

De poes miauwt, want ze heeft honger

want = een voegwoord
De zinnen van een samengestelde zin plak je meestal aan elkaar met een voegwoord

en, maar, want, of, dat, omdat, als, toen, hoewel en terwijl 

Let op!

• Hoofdzin + hoofdzin: het voegwoord staat er altijd tussenin.

• Hoofdzin + bijzin: het voegwoord staat ertussenin.

• Bijzin + hoofdzin: het voegwoord staat helemaal vooraan.

Ik ga naar school lopen, want ik moet werken.

1. hoofdzin + bijzin
2. hoofdzin + hoofdzin
3. bijzin + hoofdzin

Ik geloof nu wel dat Timo goed voetbalt.

1. hoofdzin + bijzin
2. hoofdzin + hoofdzin
3. bijzin + hoofdzin

Hoewel we kampioen werden, vond ik er geen bal aan.

1. hoofdzin + bijzin
2. hoofdzin + hoofdzin
3. bijzin + hoofdzin

Omdat Timo goed voetbalt, wordt hij als eerste gekozen.

1. hoofdzin+hoofdzin
2. hoofdzin+bijzin
3. bijzin+hoofdzin

Noem twee dingen die je geleerd hebt vandaag.

Benoem één vraag die je de volgende les beantwoord wilt hebben.