Nectar Hfst 12.3 GL

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Evolutie van ziekteverwekkers

Programma

- Terugblik

- Leerdoelen

- Lesinstructie

- Zelf aan de slag

- Afsluiting

Huiswerk opdrachten

Hoe ging het maken van de opdrachten?

Welke waren bijzonder moeilijk?

Waar wil je meer over weten?

Wanneer kan een nieuwe soort ontstaan?

1. Als de oude soort niet meer voortplant met de vorige soort
2. Als de nieuwe soort niet op de oude soort lijkt
3. Als de soorten niet geïsoleerd zijn
4. Dat kan niet, een soort blijft altijd een soort

Wat is het gemeenschappelijke kenmerk die alleen reptielen, vogels en zoogdieren hebben?

In de afbeelding is een stamboom van enkele soorten organismen schematisch getekend. Elk rondje stelt een soort voor.
Welk(e) organisme(n) zijn uit voorouder 7 ontstaan?

Wat is een overeenkomst tussen de mens en de chimpansee?

1. opponeerbare duim
2. opponeerbare grote teen
3. hersenvolume
4. DNA

De Gibbon is de enige apensoort zonder opponeerbare duim. Op welk moment ontstond er bij de gemeenschappelijke voorouder deze eigenschap?

1. Voor A
2. Tussen A en B
3. Tussen B en C
4. Na C

Leg uit wat het principe natuurlijke selectie betekent. (survival of the fittest)

hh

Naar aanleiding van deze stamboom worden twee uitspraken gedaan. Geef bij iedere uitspraak aan of deze juist of onjuist is volgens de gegevens in de bovenstaande stamboom.

1. Haaien zijn eerder ontstaan dan beenvissen

2. Beenvissen zijn meer verwant aan haaien dan amfibieën. 

Leerdoelen

- Je begrijpt en kunt uitleggen waardoor bacteriën resistent kunnen zijn tegen een antibioticum.

- Je begrijpt hoe nieuwe virussen kunnen ontstaan.

 

Virus en bacterie

• Wie weet nog het grote verschil tussen bacterie en een virus?

Wat is resistentie?

• Het minder gevoelig worden van een organisme voor een bestrijdingsmiddel van dat organisme.

Wat is resistentie?

• Het minder gevoelig worden van een organisme voor een bestrijdingsmiddel van dat organisme.

Denk hierbij aan medicatie voor ziekteverwekkers

Of bestrijdingsmiddelen die niet meer werken tegen schadelijke insecten

Wat is resistentie?

• Het minder gevoelig worden van een organisme voor een bestrijdingsmiddel van dat organisme.

Denk hierbij aan medicatie voor ziekteverwekkers

Of bestrijdingsmiddelen die niet meer werken tegen schadelijke insecten

• Ontstaat door natuurlijke selectie.

Antibioticaresistentie 

Natuurlijke selectie

1. Iemand is ziek door bacteriën in lichaam
2. Antibioticum -> doden/resistentie
3. Resistente bacteriën vermenigvuldigen + doorgeven genen
4. Antibioticum werkt niet meer

• MRSA-bacterie is resistent tegen alle antibiotica.

Evolutie bij bacteriën

• evolutie door natuurlijke selectie
• zeer snel doordat ze zich heel snel kunnen voortplanten
• elke 20 minuten delen ze zich
• uit 1 bacterie heb je na 8 uur 17 miljoen bacteriën

Nieuwe virussen

• Mutaties, gebeurd continu. Sommige mutaties zijn gunstig voor het virus, deze worden doorgegeven.
• Combinatie DNA van twee of meer virussen 

Ontstaan nieuwe virussen

• In een deel van de wereld ontstaat virustype 1
• Op een ander moment ontstaat virus type 2
• Door puur toeval komen deze samen en vormen door DNA uitwisseling virustype 3
• Omdat dit virus ook mensen kan infecteren, zijn ook wij nu drager. 

Waarom is het gevaarlijk als bacteriën resistent worden tegen antibioticum?

Waarom kunnen virussen sneller evalueren als andere organismen?

1. In virussen gebeuren vaker mutaties.
2. Als er een mutatie plaats vind dan zijn er snel erg veel met deze mutatie omdat ze snel kopiëren.
3. Omdat andere organismen veel langer leven.
4. Omdat virussen veel besmettelijker zijn.

Afsluiting

• Wat betekend resistentie?
• Wat heeft resistentie te maken met evolutie?
• Leg eens uit hoe een bacterie resistent kan worden voor antibiotica.

• Hoe ontstaan nieuwe virussen?