Les 31

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Nieuwe planning

Deze les

* Schooltaalwoord

* Daarna: Woordenschat H4 (de leerstof) - 17 quiz-vragen

Tenslotte: de winnaar van lolly

Sophie

* Schooltaalwoord *

Woordenschat H 4

                                Nieuwe woorden maken, hoe kun je dat doen?

• Wanneer? bijv. uitvindingen/ ontdekkingen

• Nieuwe woorden: woke

• Bestaande woorden gebruiken (samengestelde woorden)
  

      Nieuwe woorden maken

door bestaande woorden te gebruiken

Manier 1: Je kunt twee woorden aan elkaar plakken.

stok (= woord) + brood  (= woord)              = stokbrood (= 1 woord uit 2 woorden)

koek  (= woord) + trommel (= woord)  = koektrommel (= 1 woord uit 2 woordn)

     Nieuwe woorden maken
door bestaande woorden te gebruiken

Manier 2:  Je kunt VOEGSELS voor- of achter een woord plakken.

her  (= GEEN woord) + examen (= woord) = herexamen

• herexamen =  een woord met voorvoegsel.

beweeg  (= woord) + ing (= GEEN woord)   = beweging.

• beweging = woord met achtervoegsel

Meer voorbeelden samengestelde woorden:

1. FIETSBEL:                    Bestaat dit woord uit 1 of 2 woorden?

    2. LAPTOPTAS:             Bestaat dit woord uit 1 of 2 woorden?

    3. ONAARDIG:             Bestaat dit woord uit 1 of 2 woorden?

    4. VOEDZAAM:            Bestaat dit woord uit 1 of 2 woorden?

1. nagellak

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

2. gemopper

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

(Grond)woord: 

Zonder dit stukje bestaat het woord niet. 

Geeft de belangrijkste betekenis aan het woord.

Dit woord bestaat los.

 voorvoegsel/ achtervoegsel:

komt voor of achter aan een woord. 

Geeft vaak extra/ nieuwe betekenis aan een woord. (onoplosbaar) 

Een (voor/achter-)voegsel bestaat nooit* als los woord  (onoplosbaar) 

* één uitzondering: ex

3. onvriendelijk

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

4. lelijk

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

5. heropening

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

6. herder

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

7. tussenoplossing

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

8. geblaf

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

9. oorlogsschip

1. 1 woord
2. een woord met voorvoegsel
3. een woord met achtervoegsel
4. een woord met voor- en achtervoegsel

10. ex-marinier

Wat betekent 'ex'

1. oude
2. oude scharrel
3. vroegere
4. vroege

11. asociaal

Wat betekent 'a'

1. oude
2. tokkie
3. niet meer
4. niet

12. herstart

Wat betekent 'her'

1. opnieuw
2. weer
3. vroege
4. niet

13. gevoelloos

Wat betekent 'loos'

1. met
2. zonder
3. kwijt
4. mens

14. misoogst

Wat is het grondwoord?

1. mis
2. oogst

15. waterrijk

Wat is het grondwoord?

1. water
2. rijk

16. ondankbaar

Wat is het grondwoord?

1. on
2. dank
3. baar

17. LAATST VRAAG -behulpzaam

Wat is het grondwoord?

1. be
2. hulp
3. zaam

Grondwoord: 

Zonder dit stukje bestaat het woord niet. 

Geeft de belangrijkste betekenis aan het woord.

Dit woord bestaat los.

 voorvoegsel/ achtervoegsel:

komt voor of achter aan een woord. 

Geeft vaak extra/ nieuwe betekenis aan een woord. (onoplosbaar) 

Een (voor/achter-)voegsel bestaat nooit* als los woord  (onoplosbaar) 

* één uitzondering: ex