Grammatica blok 1 les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Grammatica blok 1

Na deze paragraaf:

- kun je werkwoorden in de tegenwoordige en in de verleden tijd zetten;

- kun je de persoonsvorm, het werkwoordelijk gezegde en het onderwerp in een zin benoemen;

- kun je het bouwplan van een zin maken.

Bouwstenen

Bouwstenen

Een zin bestaat eigenlijk uit verschillende legoblokjes.

Elk legoblokje krijgt zijn eigen naam:

- persoonsvorm

- werkwoordelijk gezegde

- onderwerp

- lijdend voorwerp

- meewerkend voorwerp

Bouwplan

Om alle onderdelen in een zin te benoemen maak je gebruik van een stappenplan. Dit noem je een bouwplan.

Verschillende werkwoorden in een zin

Ze denken dat hij niets gezien kan hebben.

Alle werkwoorden in de zin die met elkaar te maken hebben noem je het werkwoordelijk gezegde.

denken - gezien - kan - hebben

Wat is het werkwoordelijk gezegde in deze zin?

De leerlingen hebben een leuke vakantie gehad

Persoonsvorm

Het werkwoord in de zin dat de tegenwoordige- of verleden tijd aangeeft noem je de persoonsvorm

Ze denken dat hij niets gezien kan hebben.

Doe de tijdproef om de persoonsvorm te vinden:

Ze dachten dat hij niets gezien kan hebben.

Welk werkwoord is de persoonsvorm?

Doe in je hoofd de tijdproef.

Zinsdelen

Een zin | bestaat | uit zinsdelen.

Alles wat voor de persoonsvorm staat of kan staan is 1 zinsdeel.

Een zinsdeel kan uit één woord bestaan maar kan ook uit meerdere woorden bestaan.

Zinsdelen

Hussel de zin om te kijken wat voor de persoonsvorm kan staan:

1. Ik heb een lekkere pizza gebakken.

2. Een lekkere pizza heb ik gebakken

Deze zin bestaat dus uit 4 zinsdelen.

Uit hoeveel zinsdelen bestaat de volgende zin?

Ik loop elke dag naar school?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Zinsdelen

Ik loop elke dag naar school. = persoonsvorm (= WWG)

Ik loop elke dag naar school.

Elke dag loop ik naar school.

Naar school loop ik elke dag.

Zinsdelen

Elk zinsdeel geeft een stukje informatie:

Wat gebeurt er? Wie doet het? Waar gebeurt het? Wanneer gebeurt het? Wie was erbij? Waarom gebeurt het?

Onderwerp

Ik loop elke dag naar school. 

Persoonsvorm = wat gebeurt er = lopen

Onderwerp = wie of wat + persoonsvorm

Wie of wat loopt --> ik

Opdracht

Wat: maak paragraaf 1.3 - 1.4 -1.5 van grammatica blok 1

Waar: Op Niveau

Hoe: zelfstandig en in stilte

Klaar: geef dit aan

Niet af betekent huiswerk voor de volgende les.

Wat is het onderwerp in de volgende zin?

Morgen gaan we naar de bioscoop.

Lijdend voorwerp

Het lijdend voorwerp (lv) is het zinsdeel dat antwoord geeft op de vraag: Wie of wat + gezegde + onderwerp?

Het komt voor bij werkwoorden waarbij je twee vragen stelt. Werkwoorden zoals bakken, omhakken en plukken.

Lijdend voorwerp

Mijn opa bakt lekkere taarten.

Persoonsvorm = bakt

2 vragen stellen:

• wie bakt? = mijn opa = onderwerp
• wat wordt gebakken = lekkere taarten = lijdend voorwerp