Thema 5: Homeostase bij planten

• Biologie
• Secundair onderwijs

Thema 5: Homeostase bij planten

1. Van prikkel tot reactie

• Receptor: geen zintuigcellen, maar prikkelgevoelige moleculen 
• Prikkels: licht, zwaartekracht, warmte en tast
• Prikkels geven info over: standplaats, moment van de dag, tijd van het jaar, aanwezigheid andere planten, groeirichting, ..

Het organisme als systeem

Het organisme als systeem

2. Organen van de bloemplant

2. Organen van de bloemplant

• Wortel: hoofdwortel, zijwortel en wortelharen
• Stengel: stevigheid + transport  water, mineralen en voedingsstoffen
• Blad: bloedgroenkorrels of chloroplasten --> groene kleur + fotosynthese
• Blad: huidmondjes: in- en uitstroom CO2, O2 en waterdamp
• Bloem: geslachtelijke voortplanting

3. Weefsels van de bloemplant

Wortels, stengels en bladeren bestaan allemaal uit dezelfde weefseltypes:

• Huidweefsel
• Transportweefsel of vasculair weefsel
• Grondweefsel

3.1 Huidweefsel

• Buitenkant van de plant
• Bescherming tegen ziekteverwekkers + beschadigingen

• Meerjarige planten: dikke schors = periderm of bast
• Eenjarige kruidachtige planten: dunne buitenste beschermlaag = epidermis
• Wortels: andere vorm epidermis = rhizodermis

3.2 Transportweefsel

Transport van water, mineralen en voedingsstoffen

2 soorten weefseltypes:

• xyleem of houtvaten = transport vanuit wortels naar de rest van de plant (tegen de zwaartekracht in) 
• floëem of zeefvaten = transport van water met organische moleculen (vb: glucose door plant zelf gevormd). Vanuit bladeren naar de andere delen van de plant

3.3 Grondweefsel

Overige weefsel dat geen huid- of transportweefsel is. 

Zit tussen de andere weefsels: 

• steun geven
• opslag voedingsstoffen

Grondweefsel onder epidermis van het blad en de stengel: schors of cortex

3.3 Grondweefsel

Overige weefsel dat geen huid- of transportweefsel is. 

Zit tussen de andere weefsels: 

• steun geven
• opslag voedingsstoffen

Grondweefsel onder epidermis van het blad en de stengel: schors of cortex

Planten zijn gevoelig voor uitwendige prikkels en kunnen daarop reageren

1. Waar
2. Niet waar

Planten bezitten, zoals dieren, specifieke receptorcellen om prikkels te registreren

1. Waar
2. Niet waar

Zowel het blad, de stengel als de wortel van een eenjarige plant hebben een epidermis

1. Waar
2. Niet waar

Het xyleem zorgt voor het transport van water met andere organische moleculen. Het floëem zorgt voor het transport van water en mineralen.

1. Waar
2. Niet waar

Grondweefsel zorgt voor steun en voor de opslag van voedingsstoffen zoals zetmeel.

1. Waar
2. Niet waar

4. Cellen van de bloemplant

• Parenchymcellen
• Collenchymcellen               Grondweefsel
• Sclerenchymcellen
• Transportcellen: xyleemcellen en floëemcellen
• Meristeemcellen of stamcellen

4. Cellen van de bloemplant

Parenchymcellen:

• Algemene vorm: grote vacuole, dunne celwand, meestal bladgroenkorrels (fotosynthese, afwezig in de wortel). 
• Ze leven lang
• Komen overal in de plant voor 
• Opslagfunctie voor water en voedingsstoffen             : 

4. Cellen van de bloemplant

Transportcellen of vasculaire cellen:

• Xyleemcellen: buisvormig en hol, sterven snel af, water en voedingsstoffen transporteren in 1 richting: van wortel naar rest van de plant. 
  
• Floëemcellen: water, mineralen en voedingsstoffen in 2 richtingen doorheen de plant

4. Cellen van de bloemplant

Meristeemcellen of stamcellen:

• Vanaf zaadje ontkiemt: celdelingen
• Hebben nog geen specifieke vorm of functie, delen snel
• Na deling: 1 cel blijft meristeemcel, de andere vormt zich om tot een ander type: parenchym of sclerenchymcel

Parenchymcellen hebben een kleine vacuole en bevatten meestal bladgroenkorrels

1. Waar
2. Niet waar

De transportcellen in het floëem vervoeren stoffen in 1 richting: van de wortel naar de plant. De transportcellen in het xyleem vervoeren stoffen in 2 richtingen

1. Waar
2. Niet waar

Meristeemcellen zijn stamcellen en hebben geen specifieke vorm of functie

1. Waar
2. Niet waar

5. Conductoren: hormonen

• Floëem vervoert naast water, voedingsstoffen en mineralen ook hormonen
• Hormoon bereikt doel, binden zich aan de juiste membraamreceptoren in doelwitcellen, reactie vindt plaats
• 8 verschillende hormoontypes in planten, waaronder auxine en ethyleen 

5. Conductoren: hormonen

Auxine:

• Bevorderen celstrekking en stengelgroei
• Vorming bijwortels
• Voorkomen bladverlies
• Bevordering vruchtvorming
• Stimuleren ethyleenproductie
• Voorkomen zijscheuten

5. Conductoren: hormonen

Ethyleen:

• Sturen van bloem- en bladverlies
• Bevorderen van fruitrijping

Bladverlies

Planten beschikken niet over een zenuwstelsel om informatie door te geven. Ze doen dat via hormonen.

1. Waar
2. Niet waar

Hormonen worden getransporteerd via het xyleem

1. Waar
2. Niet waar

Ethyleen zorgt ervoor dat vruchten rijp worden

1. Waar
2. Niet waar

Door temperatuurdaling daalt de productie van ethyleen en stijgt de productie van auxine.

1. Waar
2. Niet waar

6. Homeostase

Homeostase is het proces waarbij een organisme met verschillende lichaamsprocessen probeert om inwendig in evenwicht te blijven, ondanks de wijzigingen in het milieu waarin het leeft.

1. Waar
2. Niet waar