Voeding les 1

• Introductiemodule
• MBO
• Studiejaar 1

Voeding les 1

Woensdag 08-09-2021

W1BOC

Regels

• Wanneer de docent uitlegt dan is iedereen stil​
  
• Wanneer een ander praat, dan ben jij stil. ​
  
• Je bent op tijd. Maximaal 5 minuten te laat, daarna niet meer welkom.​
  
• Moet je naar het toilet, dan meld je dit bij de docent.​
  
• Niet bellen onder de les.​
  
• Geen mobiel gebruik, tenzij toestemming van de docent. ​
  
• Oortjes alleen bij toestemming van de docent.​
  
• Jas uit, tas op de grond, telefoon in de tas en laptop uit tijdens de uitleg. ​
  

• Geen deodorant of parfum spuiten in het klaslokaal
• ​

Wat gaan we doen vandaag?

• Soorten taken bij de verzorging van maaltijden
  
• Gezonde voeding adviseren
• Voedingsmiddelen en voedingsstoffen
• Bereiden van een maaltijd
  

Lesdoelen

• Aan het einde van de les kan de student vertellen wat de taken zijn bij het verzorgen van een maaltijd.
• Aan het einde van de les kan de student de schijf van vijf uitleggen.
• Aan het einde van de les kan de student het verschil tussen voedingsmiddelen en voedingsstoffen uitleggen. 
• Aan het einde van de les kan de student de 6 voedingsstoffen uitleggen. 
• Aan het einde van de les kan de student vertellen welke voorschriften toegepast moeten worden bij het bereiden van een maaltijd

Welke taken horen er volgens jou bij het verzorgen van een maaltijd als beroepskracht?

Taken bij het verzorgen van een maaltijd

• Boodschappen doen
• Adviezen geven over het inkopen van voedingsmiddelen
• De zorgvrager aanleren boodschappen te doen
• Voedingsmiddelen beheren en bewaren of adviezen geven hierover
• Adviezen geven over gezonde voeding voor verschillende levensfasen en gericht op aandoeningen
• Het menu samenstellen in overleg met de zorgvrager
• Brood- en warme maaltijden klaarmaken en aanleren 
• De zorgvrager motiveren tot het maken van een maaltijd
• Adviezen geven over gezonde tussendoortjes
• Adviezen geven over aanpassingen en hulpmiddelen in de keuken
• Afwassen (met zorgvrager)
• Voorlichting geven over alternatieve maaltijdvoorziening
• Voorlichting geven over de organisatie van de maaltijdvoorziening in een instelling.

Gezonde voeding adviseren

Functie van vocht:

• Belangrijk bij de opname van voedingsstoffen in de darm.
• Het transport van voedings- en afvalstoffen in het lichaam.
• Het regeluren van de lichaamstemperatuur.
• Meeste krijg je binnen via drinken. 

Waar zit vocht in?

1. Drinken
2. Eten
3. Eten en drinken
4. Geen van beide

Opdracht

Doel: Voorkennis ophalen over de schijf van vijf.

Wie?: in tweetallen.

Wat?: Maak de schijf van vijf op papier. Schrijf de vijf vakken op en geef voorbeelden van voedingsmiddelen die erin voorkomen. 

Wanneer?: 5 minuten.

250 gram groente

2 stuks fruit

volkoren (vezels)

afwisseling plantaardig en dierlijke eiwitten (zuivel)

00:30

Welke producten staan er in het oranje vak van de Schijf van Vijf?

Wel in de Schijf van Vijf

Niet in de Schijf van Vijf

01:05

Heeft je lichaam beide (groente en fruit) elke dag nodig?

1. Ja
2. Nee

02:23

Wat staat er in het gele vak van de Schijf van Vijf?

Waarom staan deze producten niet in de Schijf van Vijf? Deze producten bevatten veel verkeerde (verzadigde) vetten die je lichaam niet nodig is. 

Wel in de Schijf van Vijf

Niet in de Schijf van Vijf

01:28

Noem een voorbeeld van een zuivelproduct

Wat zijn volgens jou voedingsmiddelen?

Dag- of weekkeuze?

• Je kunt volgens de schijf van vijf niet alle producten elke dag nemen. 
• De vuistregel

Kun je dit elke dag nemen of beter een keer in de week?

Uitleg over dagkeuze (iets kleins)

Een dagkeuze is iets kleins: Een klein koekje, een waterijsje, een stukje chocolade, honing voor in de yoghurt of een eetlepel tomatenketchup. Grote eters, zoals tieners in de groei, kunnen maximaal 5 porties erbij nemen. Minder grote eters gaan uit van maximaal 3 tot 4 porties.

Kinderen jonger dan 4 jaar hebben weinig ruimte voor dagkeuzes. Geef een jong kind eventueel een dagkeuze als beleg op brood, maar liever niet als tussendoortje. Kinderen van 4 tot 8 jaar kun je een dagkeuze als beleg op brood en een dagkeuze tussendoor geven.

Uitleg over weekkeuze (iets groters)

Een weekkeuze is wat groter: Een croissant, een stuk taart, een zakje chips, een glas frisdrank, een diepvriespizza of een bakje gezoete ontbijtgranen. Deze keuzes passen er elke week bij, maar kies in totaal niet meer dan 3 porties per week. Hou het klein en eet niet te vaak hetzelfde.

Kinderen jonger dan 4 jaar hebben geen ruimte voor weekkeuzes. Ook voor 4- tot 8-jarigen bevat een weekkeuze vaak erg veel calorieën.

48+ kaas op de boterham

1. Dagkeuze
2. Weekkeuze

bevat veel verzadigd vet. elke dag dan voor 30 +

Vers geperst vruchtensap

1. Dagkeuze
2. Weekkeuze

Zit veel suiker dat je makkelijk wegdrinkt. 

Chocolade

1. Dagkeuze
2. Weekkeuze

Chocola staat niet in de schijf van vijf maak kan wel elke dag. 

Boterham met salami

1. Dagkeuze
2. Weekkeuze

bevat veel verzadigd vet of zout, veel meer dan in ham of kipfile

Witte rijst

1. Dagkeuze
2. Weekkeuze

bevat weinig vezels, daarom een weekkeuze. zilvervliesrijst staat wel in de schijf van vijf, dagkeuze. 

Vruchtenyoghurt

1. Dagkeuze
2. Weekkeuze

Zit veel suiker in. kies vaker voor gewone halfvolle yoghurt en doe er wat fruit bij in. 

Kennen jullie programma's waarmee je inzicht kunt krijgen in wat jij eet?

Opdracht eetmeter

Doel: inzicht krijgen in je voedingspatroon.

Wie?: de student.

Wat?: Je gaat de app Eetmeter van het Voedingscentrum downloaden. Je gaat deze app minimaal 3 dagen bijhouden. Volgende week woensdag 08:30 komen we hierop terug. 

Wanneer: downloaden tijdens de les, bijhouden minimaal 3 dagen. 

Wat zijn voedingsmiddelen?

Voedingsmiddelen

Wat zijn voedingsmiddelen…

• Alles wat je eet of drinkt.
  
• Elk voedingsmiddel is opgebouwd uit voedingsstoffen die ons lichaam nodig heeft.
  
• Het voedingsmiddel is wat
• je eet en is zichtbaar.
  

Noem een voorbeeld van een voedingsstof

Voedingsstoffen

• Voedingsstoffen → zijn alle bruikbare bestanddelen van voedingsmiddelen. 
  
• Voedingsstoffen zijn niet zichtbaar. Deze zijn pas in het lichaam herkenbaar.
  
• Voor de opbouw, herstel en 

energievoorziening van het 

lichaam heb je voedingsstoffen

 nodig. 

Er zijn 6 voedingsstoffen. Noem minimaal 1 voedingsstof.

Welke voedingsstof komt het meeste voor in halfvolle kwark?

1. Koolhydraten
2. Eiwitten
3. Vetten
4. Mineralen

100 gram vruchtenhagel bevat 98,2 gram koolhydraten

Welke voedingsstof komt het meeste voor in vruchtenhagelslag?

1. Koolhydraten
2. Eiwitten
3. Vitamines
4. Mineralen

100 gram vruchtenhagel bevat 98,2 gram koolhydraten

Welke voedingsstof komt het meeste voor in olijfolie?

1. Koolhydraten
2. Eiwitten
3. Vetten
4. Mineralen

100 gram vruchtenhagel bevat 98,2 gram koolhydraten

Welke voedingsstof komt het meeste voor in paprika?

1. Koolhydraten
2. Eiwitten
3. Vetten
4. Vitamines

100 gram vruchtenhagel bevat 98,2 gram koolhydraten

Opdracht voedingsstoffen 

• Doel: functies van voedingsstoffen
• Wie?: in tweetallen 
• Wat?: 

1. - beschrijf de functie van de onderstaande voedingstoffen
2. - Beschrijf in welke voedingsmiddelen de voedingsstoffen het meeste voorkomt.

De voedingstoffen:

- Koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
- Vitamines
- Mineralen
- Water

• Wanneer?: 20 minuten de tijd. 

Koolhydraten

• Verteerbare koolhydraten: zetmeel en suikers
  

In het spijsverteringskanaal worden koolhydraten omgezet in glucose (suikers). Glucose heb je nodig in de cellen om energie te krijgen

• Onverteerbare koolhydraten: voedingsvezels
  

Ze worden niet afgebroken in het spijsverteringskanaal en komen in 

z'n geheel aan in de dikke darm. Ze geven geen voedingsstoffen af 

aan het lichaam. Ze zijn belangrijk voor een goede darmwerking. 

Vezels geven een verzadigd gevoel en verlagen kans op hart- en vaatziekten, 

beroerte, diabetes en darmkanker.

Vetten

• Vetten heeft een negatieve bijklank; veel mensen lijden aan overgewicht en vetten leveren van alle voedingsstoffen de meeste calorieën op. Maar in vetten zitten ook soms vitamines en belangrijke onverzadigde vetzuren. Vetten geven het lichaam energie.
  

1. Onverzadigde vetten: minder kans op hart- en vaatziekten; margarine, olie, vloeibare bak- en braadproducten, vette vis.
   
2. Verzadigde vetten: zetten lever aan om meer cholestrol te maken, vergroten risico op hart- en vaatziekten; harde margarine, hard frituurvet, vet vlees, volle zuivelproducten, roomboter, chocolade, koek, gebak, snacks en zoutjes
   

Eiwitten

• Eiwitten leveren bouwstoffen aan het lichaam.
  
• Ze bevatten aminozuren waarmee nieuwe cellen worden gevormd.
  
• Ze leveren ook energie, het lichaam kan aminozuren namelijk omzetten in glucose.
  

Dierlijke eiwitten bevatten alle aminozuren die het lichaam nodig heeft om nieuwe cellen te kunnen vormen. Van de plantaardige eiwitten geldt dit alleen voor soja.

Vitamines

• Vitamines komen in kleine hoeveelheden voor in voedsel. Er zijn dertien soorten vitamines en ze hebben veel verschillende functies voor het lichaam.
  
• In water oplosbare vitamines: B-vitamines en vitamine C. Doordat ze oplosbaar zijn, is het belangrijk groente in zo weinig mogelijk water te koken.
  
• In vet oplosbare vitamines: vitamine A, D, E en K. Je krijgt ze vooral binnen door het eten van voedingsvetten.
  

Mineralen

• Mineralen komen net als vitamines in kleine hoeveelheden voor in het voedsel en leveren geen calorieën. Ze zijn afkomstig uit de natuur. Planten en dieren nemen deze mineralen op, waardoor ze in het voedsel terechtkomen.

• Calcium (stevigheid skelet en gebit)
  
• Ijzer (bouwstof rode bloedlichaampjes)
  
• Natrium (op peil houden lichaamsvocht, samentrekking spieren en geleiding zenuwprikkels)
  
• Andere mineralen: fosfor, kalium, jodium, fluoride, magnesium, chloor, koper, mangaan, molybdeen, seleen, zink
  

Water

• Water is een belangrijk bestanddeel van het lichaam. 
  
• Een vrouw bestaat gemiddeld voor 52 procent uit water, een man voor 63%. Baby's bestaan zelfs voor 75% uit water.
  
• Het is belangrijk om genoeg te drinken. Zieke mensen hebben daar soms moeite mee. In dat geval kun je de vochtbalans bijhouden (24 uur)
  

Verdeling van de zes voedingsstoffen

Waar moet je volgens jou opletten bij het bereiden van een maaltijd?

Het bereiden van een maaltijd

Voorschriften toepassen bij het bereiden van een maaltijd. Denk aan de volgende punten;

• Hygiënisch werken
  
• HACCP (HACCP staat voor Hazard Analysis and Critical Control Points.). Gevarenanalyse en kritische controlepunten. Het is een voedselveiligheidssysteem 
  
• Veilig werken
  
• Ergonomisch werken
  
• Milieubewust werken
  
• Afval scheiden 
  
• Kostenbesparend werken
  
• Deksel op de pan & Koop niet teveel voedingsmiddelen
  

Opdracht gezond ja of nee

Doel: theorie toepassen aan de hand van recepten.

Wie?: In tweetallen

Wat?: Bestudeer drie recepten. Gebruik internet om de recepten op te zoeken. Kijk vooral  naar de ingrediënten die worden gebruikt binnen het recept. Dus welke voedingsmiddelen zitten er allemaal in het recept

1. Zijn de gerechten die worden beschreven gezond of niet? Leg dit uit met behulp van de Schijf van vijf.
2. Van je bevindingen schrijf je een kort verslag. ( 1A4-tje per recept)

        - Je legt duidelijk uit of de gerechten wel of niet gezond zijn. Natuurlijk zet je het recept er wel even bij…

       -  Het beargumenteren of een gerecht gezond of niet gezond is, doe je aan de hand van de schijf van vijf.

       - Ook ga je analyseren welke voedingsstoffen er in het recept zitten.

Wanneer?: 20 minuten. 

Huiswerk

1. Maak een foto van je koelkast. Zet deze foto bij in je document (vergeet niet de inhoud van de deur erbij op te zetten). Probeer ervoor te zorgen dat alle producten goed zichtbaar te zijn.
   
2. Beantwoord de volgende vragen:

• Bekijk je koelkast en kies vijf verschillende voedingsmiddelen uit en beschrijf welke voedingsstoffen er per gekozen voedingsmiddel inzit.
  
• Maak na de inspectie van de inhoud van jouw koelkast een overzicht (gebruik bijvoorbeeld een padlet of tabel in word) waarin je aangeeft wat wel en wat niet binnen de schijf van vijf valt. 
  
• Heb je uit elke schijf voldoende producten thuis?

Je neemt de foto en antwoorden op de vragen mee naar de les op woensdag 15 september 2021. 

EN Eetmeter 3 dagen bijhouden. 

Zijn er nog vragen?

Hoe vind jij dat je deze les hebt meegedaan?

Geef een tip en een top aan de docent.