8.6 Het moderne imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

8.6 Het moderne imperialisme

Kenmerkend aspect: de moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie

Leerdoel

Aan het einde van de les kan je uitleggen wat we bedoelen met modern imperialisme.

Imperialisme

Imperialisme: het streven naar een groot rijk onder macht van een koning of één volk

We hebben dit begrip eerder gezien in de voortgaande tijdvakken. Denk aan de Europese expansie, slavernij, overzeese handel, etc.

Europese machten willen meer macht en gebieden (kolonialisme)

Modern imperialisme (1)

Modern imperialisme: op zoek naar nieuwe grondstoffen en afzetmarkten. Vele landen in Azië en Afrika worden gekoloniseerd door Europese landen in de 19e eeuw

Kolonialisme verandert van karakter

Het veroveren (en besturen) van gebieden om aan je eigen land toe te voegen

Modern imperialisme (2)

Moederland controleert de hele kolonie

Moederland gebruikt de landen en bevolking voor grondstoffen

Zo ontstonden grote rijken

Let op: kolonialisme was voor deze tijd voornamelijk handel met kustgebieden

Verschil met kolonialisme

1500-1850: kolonialisme

1850-1920: modern imperialisme

Verovering en intensiever bestuur van koloniën

Grondigere exploitatie van de koloniën (bijv. grondstoffen)

Alleen in Afrika en Azië

Nieuwe landen gaan koloniën veroveren, zoals Amerika en Duitsland

Oorzaken modern imperialisme:

economie

Grondstoffen voor de groeiende (Europese) industrie

Afzetmarkten voor de groeiende industrie

Oorzaken modern imperialisme:

politiek

Nationalisme

Een groot rijk gaf internationale, politieke en militaire aanzien

Oorzaken modern imperialisme:

cultuur

Verspreiding van het Christendom

Sociaal-Darwinisme: blanke ras zou superieur zijn

White man's burden: de morele plicht van wit Europa om minder ontwikkelde volken beschaving bij te brengen

Gevolgen voor de koloniën: economie

Wereldwijde arbeidsverdeling

Grondstoffen worden uit de koloniën gehaald, maar worden verwerkt door Europese fabrieken

Iedereen krijgt een taak in de nieuwe wereldeconomie

Gevolgen voor de koloniën: politiek

Koloniën raken eigen bestuur kwijt

Koloniën worden direct of indirect bestuurd door de Europese mogendheden

Deel van de inheemse bevolking werd ingeschakeld bij het bestuur en het leger

Inheemse bevolking kan niet in opstand komen. Grote Westerse controle

Gevolgen voor de koloniën: cultuur

 Onder invloed van o.a. het Christendom en Westerse rechtspraak werden lokale tradities aangetast

Opdringen van Westerse cultuur

White man's burden

Een gedicht van de Engelse dichter en schrijver Rudyard Kipling (1899)

Take up the White Man's burden—

Send forth the best ye breed—

Go bind your sons to exile

To serve your captives' need;

To wait in heavy harness,

On fluttered folk and wild—

Your new-caught, sullen peoples,

Half-devil and half-child.