13.1 en 13.2 A2d

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

13.1 deel 2 en 3

• Wat weet je nog?
• Uitleg: aantekeningen maken!
• Opdrachten maken 

Waarom is plantaardig voedsel moeilijk te verteren?

Wat eet dit dier?

1. Planten
2. Vlees
3. Zowel planten als vlees

Bekijk de afbeelding. Wat is dit voor dier?

1. Omnivoor
2. Carnivoor
3. Herbivoor

Een olifant is een herbivoor. Bekijk het gebit. Kauwt een olifant van links naar rechts of van voor naar achter?

1. links naar rechts
2. voor naar achter

Fotosynthese

Glucose

Koolstofdioxide

Zuurstof

Water

Zonlicht

Hoe komt een plant aan koolstofdioxide?

Hoe 'eten' planten

Groene planten maken zelf glucose tijdens 

fotosynthese:

• koolstofdioxide en water nodig
• glucose en zuurstof ontstaan

De energie die nodig is om glucose te maken 

haalt de plant uit zonlicht. 

Waar haalt de plant koolstofdioxide (CO2) en water vandaan?

Onderdelen plantencel

Eencellige organismen

Bijv. pantoffeldiertje of amoebe. Eten algen (o.a.).

Eet door celmembraan om alg te doen en het op te nemen. Dan wordt de alg verteerd in de cel.

Hoe 'eten' eencellige organismen?

Proces = endocytose

Deel van het celmembraan vouwt om het te eten eencellige plantje (=alg) en wordt zo opgenomen.

Proces = exocytose

Onverteerde resten of andere grote stoffen worden verpakt in blaasjes en deze vloeien samen met het celmembraan. Inhoud wordt zo naar buiten afgegeven.

Actief en passief transport

Andere stoffen kunnen ook uitgewisseld worden met omgeving. Dit kan op twee manieren:

• het gaat 'vanzelf': passief transport

• het kost de cel energie: actief transport

• diffusie
• osmose 

Diffusie

Zuurstof en koolstofdioxide passeren het celmembraan vanzelf, dit kost geen energie. Dit heet diffusie. 

• bij verschil in concentratie (binnen/buiten de cel)
• stof gaat door het membraan
• stof gaat van hoge concentratie naar lage concentratie (gelijke verdeling)

Osmose

Water gaat via osmose de cel in of uit, dit kost de cel geen energie.

• deeltjes kunnen niet door membraan, dus water gaat door membraan
• water gaat van kant met lage concentratie naar kant met hoge concentratie (gelijke verdeling van stoffen)

Wat moet je kunnen?

• uitleggen wat actief en passief transport is.
• de processen osmose en diffusie beschrijven.

Waardoor worden organismen niet gegeten

Hoe voorkomen organismen dat ze worden opgegeten?
1. Planteneters grote oren en ogen aan zijkant
-> snellere waarneming en snel vluchten

2. Camouflage --> door niet op te vallen in hun omgeving

3. Mimicry --> lijken op een ander gevaarlijk dier (bijvoorbeeld

 zweefvliegen die op wespen lijken)

Planten: doorns, maken van bittere stoffen (soms giftig!), 

brandharen... 

Waardoor worden organismen niet gegeten?

Camouflage: niet opvallen in de omgeving

Waardoor worden organismen niet gegeten?

Mimicry: lijken op een ander (giftig) dier

Waardoor worden organismen niet gegeten?

Aan de slag... 

Opdrachten van 13.1 huiswerk voor volgende les

Basis: (3 t/m 9, 13 en 16) 17, 20, 21, 22 en 24

Extra oefening: (1, 2, 10 t/m 12) 18 en 19

Klaar? --> Nakijken 13.1