Blok 4-5 kijken en luisteren

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Kijken en luisteren

Blok 4 en 5

Spreekdoel, taalgebruik en stemgebruik

Als iemand iets vertelt, dan doet hij dat met een doel. Dit noem je het spreekdoel. Het spreekdoel kan bijvoorbeeld informeren, amuseren, of overhalen zijn. 

Aan wie de spreker iets wil vertellen, noem je het publiek.

Het publiek kan bijvoorbeeld een klein kind, een groep jongeren of een volwassene zijn. Het taalgebruik moet passen bij het spreekdoel en het publiek. Er wordt formele taal gebruikt in het NOS journaal en informele taal in Sesamstraat. 

Bovendien past de spreker het stemgebruik aan. In het NOS journaal is het stemgebruik normaal en rustig, in een kinderprogramma is het hoog en vrolijk. Het verschil in stemgebruik maakt programma’s aantrekkelijk voor de andere doelgroepen.

Spreekdoel, taalgebruik en stemgebruik

Welke spreekdoelen

Je ziet en hoort verschillende fragmenten.

Welk spreekdoel hoort bij welk fragment:

informeren - amuseren - overhalen

Einde van de les

Spreken

Blok 4 en 5

Spreken

Mensen die op televisie presenteren, willen graag dat mensen blijven kijken en luisteren. Daarom proberen zij hun boodschap zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Dat doen zij vooral door hun taal- en stemgebruik aan te passen aan het publiek. De toonhoogte, het volume, het tempo en de intonatie passen bij het spreekdoel en het publiek. Daarnaast letten ze op het soort woorden dat ze gebruiken. Je gebruikt simpele woorden als je iets tegen kleine kinderen zegt, maar je kunt moeilijke woorden gebruiken als je tegen volwassenen spreekt.

Spreekdoel: overtuigen

Als je ergens een duidelijke mening over hebt, wil je graag dat anderen het met je eens zijn. Je vindt bijvoorbeeld een serie op televisie leuk en je vrienden kennen die serie niet. Je probeert hen er dan van te overtuigen dat het een geweldige serie is. Je vertelt waar het over gaat en waarom je de serie zo goed vindt.

Overtuigen met argumenten

Als iemand wil overtuigen, zorgt hij eerst dat hij genoeg over het onderwerp weet. Daarna vormt hij zijn mening: hij bedenkt wat hij ervan vindt en waarom hij dat vindt. Want om de kijkers echt te kunnen overtuigen, moet hij bewijzen dat hij gelijk heeft. Hij moet goede argumenten (redenen) geven.

Spreekdoel: overtuigen

 Je komt overal het spreekdoel overtuigen tegen.

Welke argumenten worden er gegeven?

Welk argument(en) worden er genoemd?

Hoeveel goede argumenten geeft de presentator?

Wat vindt hij van turnen?

Vindt hij dat je van brood dik wordt?

02:21

Wat denk je is de tester een eerlijke tester ?

Wat vind je van de mening van deze man?

00:50

Ben je het eens of oneens met deze jongen?

01:00

Wat vind je van haar mening?

01:02

Wat is denk je de mening van de oude man?

Overtuigen met argumenten

Als iemand wil overtuigen, zorgt hij eerst dat hij genoeg over het onderwerp weet. Daarna vormt hij zijn mening: hij bedenkt wat hij ervan vindt en waarom hij dat vindt. Want om de kijkers echt te kunnen overtuigen, moet hij bewijzen dat hij gelijk heeft. Hij moet goede argumenten (redenen) geven.