Het centrale zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

 Het centrale zenuwstelsel 

Witte en grijze stof in 

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Ruggenmerg

Witte en grijze stof

Grijze stof = Cellichamen met de celkern

Witte stof = Uitlopers met beschermlaag (myeline)

Hersenen

Bescherming CZS-hersenen

3 vliezen:

Zacht vlies (binnenste)

Spinnenwebvlies

Hard vlies (buitenste)

Bloed-hersenbarriëre

Tussen spinnenwebvlies en zachte hersen/ ruggenmergvlies zit hersenvocht en daar lopen de bloedvaten.

Er is geen directe verbinding

tussen bloed en hersenvloei-

stof.

Anatomie hersenen (88C1)

Anatomie grote hersenen 

• Twee helften
• Verbonden met de hersenbalk
• Schors en merg

Anatomie grote hersenen 

Ontvangt informatie van de rechterkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de rechterkant aan.

L                      R

Ontvangt informatie van de linkerkant van het lichaam. Stuurt de spieren/ klieren van de linkerkant aan.

Anatomie grote hersenen 

Primaire auditieve schors: ontvangt signalen van het gehoorzintuig/ gewaarwording. Inkomend.

Anatomie grote hersenen 

Secundaire auditieve schors: interpretatie van de ontvangen signalen/ geheugen

Grote hersenen (88C3) 

Anatomie hersenen (88C1)

Kleine hersenen 

Coördinatie

bewegingen.

Werkt dus samen 

met de primaire en

secundaire 

motorische schors.

Hersenstam

Hersenstam

Coördineert allerlei 

lichamelijke

basisfuncties.

Bestaat uit: 

• Middenhersenen
• Pons
• Verlengde merg

Hersenstam - middenhersenen

• Beloningscentrum
• Reflexen mbt zien

       en horen

Hersenstam - pons

• Verbinding grote 

       en kleine hersenen

• Verbinding even-

       wichtszintuig en

       kleine hersenen 

Hersenstam - verlengde merg

• Verbinding her-

       senen en ruggen-

       merg

• Kruising zenuw-

       banen  

Hypothalamus

Hypothalamus

Thalamus

Hypothalamus

Temperatuurregelaar

Biologische klok

Thalamus

• Informatie van de zintuigen richting de sensorische schors (behalve van geur). Daar wordt gefiltert welke informatie wel en niet wordt doorgegeven. 
• informatie van de motorische schors naar de spieren (coordinatie)
• Aansturen van emoties

Ruggenmerg

Bescherming CZS -ruggenmerg

3 vliezen:

Zacht vlies (binnenste)

Spinnenwebvlies 

Hard vlies (buitenste)

Ruggenmerg (88J)

Loopt van hersenen naar stuitje. 

Loopt door de wervels in de wer-

velkolom.

Bij elke wervel ontspringen

zenuwen.

Wervel

Ruggenmerg (88J)

Aan de rugzijde (dorsaal) komen de

sensorische neuronen binnen. De cel-

kernen ervan liggen nog buiten

het ruggenmerg in de spinale ganglia.

Ruggenmerg (88J)

Aan de buikzijde (ventraal) gaan de

motorische neuronen naar buiten. 

De celkernen hiervan liggen ín het

ruggenmerg.

Reflex

Een snelle reactie op een prikkel zonder dat daarvoor eerst bewustwording optreedt.

Vaak ter bescherming/ voorkoming van problemen.

Reflexboog

Reflex

De aansturing van de spieren/klieren zonder betrokkenheid van de grote hersnenen.

Loopt meestal via het ruggenmerg en meteen weer terug.

Behalve als het via hersenzenuwen loopt, dan via de hersenstam (bijvoorbeeld pupilreflex, speekselreflex).

Reflex

Beschrijf stap voor stap wat er gebeurt als je in een legoblokje stapt. Vermeld ook het type cellen dat betrokken is.

Zenuwen

Bundel van uitlopers van 

neuronen.

Gemenge zenuw: zowel uitlopers van

sensorische als motorische neuronen.

Gevoelszenuw: alleen uitlopers van sensorische neuronen.

Bewegingszenuw: alleen uitlopers van
motorische neuronen. 

Zenuwen

Ruggenmerg zenuw: zenuw die ont-

springt in het ruggenmerg.

Zenuwen

Ganglia bevatten

cellichamen van de 

zenuwcellen.

Zenuwen

Grensstrengen verbinden

de horizontale zenuw-

banen ook vertikaal.

Perifeer zenuwstelsel.

Hersenzenuwen (88L)

12 zenuwen ontspringen in

de hersenen zelf. 

I en II in de grote hersenen 

(sensorisch reuk en zicht),

de rest in de hersenstam.

Hersenzenuwen (88L)

Nummer X: Nervus vagus/ zwervende zenuw

maakt verbinding met veel organen.