H3.2 Metalen en zouten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H3.2 Metalen en zouten

Lesdoelen: je kunt na deze paragraaf

•  Uitleggen wat een metaalrooster en een ionrooster is.

• Toelichten wat een metaalbinding is en wat een ionbinding is.

• Aangeven hoe het komt dat metalen en zouten meestal hoge smelt- en kookpunten hebben.

• Uitleggen wanneer en waardoor metalen en zouten stroom geleiden.

• Uitleggen wat een legering is en waarin die in eigenschappen verschilt van het oorspronkelijke metaal.

• Uitleggen hoe een zout ontstaat.

Instructie

Les 2 (H3.2):

• Metalen => Metaalrooster
• Zouten => Kristalrooster (= Ionrooster)
• Reactie tussen metaal en niet-metaal (ontstaan zout)

Geleiden van elektrische stroom als:

- er moeten geladen deeltjes zijn EN

- deze geladen deeltjes moeten vrij kunnen bewegen

Moleculaire stoffen

Ongeladen deeltjes, dus GEEN geleiding

Zouten

Geladen deeltjes (ionen), maar bewegen alleen vrij in de vloeibare fase. Dus geleiding alleen in vloeibare fase.

Metalen

Geladen deeltjes (elektronen) en bewegen altijd vrij. 

Dus altijd geleiding.

Bohrmodel

Oplosbaarheid NaCl

Stearinezuur

Metaalrooster

Metaalrooster

Ionrooster

Molecuulrooster

Buigzaamheid

Metalen buigen, zouten niet. 

Dit heeft te maken met hun roosters.

Metaalrooster

Metaalrooster

Ionrooster

Ionrooster

Hoe kun je stoffen herkennen?

Formules van stoffen:

• Moleculaire stoffen: niet-metaal atomen
  
• Zouten: metaal + niet-metaal atomen
  
• Metalen: metaal atomen

Lesdoelen: je kunt na deze paragraaf

•  Uitleggen wat een metaalrooster en een ionrooster is.

• Toelichten wat een metaalbinding is en wat een ionbinding is.

• Aangeven hoe het komt dat metalen en zouten meestal hoge smelt- en kookpunten hebben.

• Uitleggen wanneer en waardoor metalen en zouten stroom geleiden.

• Uitleggen wat een legering is en waarin die in eigenschappen verschilt van het oorspronkelijke metaal.

• Uitleggen hoe een zout ontstaat.

Waarom is in het ionrooster het chloride ion groter weergegeven dan het natriumion?

1. Het chloride ion is belangrijker.
2. Het chloride ion lost het eerste op.
3. Beide ionen zijn eigenlijk even groot, verschil is zo duidelijker.
4. Het chloride ion heeft meer elektronen.

Moleculaire stoffen bestaan uit moleculen.
Waaruit zijn moleculen opgebouwd?

1. Ionen
2. Atomen

In welke 3 groepen kun je stoffen indelen op basis van hun elektrisch geleidingsvermogen?

1. Halogenen, Metalen, Zouten
2. Metalen, Niet-metalen, Zouten
3. Niet-metalen, Zouten, Moleculaire stoffen
4. Metalen, Zouten, Moleculaire stoffen

Wat voor
soort stof
is dit?

1. Zout
2. Metaal
3. Moleculaire stof

Welke stof is een voorbeeld van een element?

1. 
2. 
3. 
4. 

Welke verbinding heeft de volgende ontleedbare stof:
IJzeroxide

1. ionaire verbinding
2. moleculaire verbinding

Welke verbinding heeft de volgende ontleedbare stof:
Natriumfluoride

1. ionaire verbinding
2. moleculaire verbinding

Welke verbinding heeft de volgende ontleedbare stof:
zwavel-di-oxide

1. ionaire verbinding
2. moleculaire verbinding

Wat is CO?
En is CO een element of een verbinding?

1. cobalt, een element
2. cobalt, een verbinding
3. koolstofmonoxide, een element
4. koolstofmonoxide, een verbinding

Wat is een zout?

1. Een verbinding van een metaal en een niet-metaal
2. een verbinding van twee metalen
3. een verbinding van twee niet-metalen

Hoe heet een stof die verschillende soorten moleculen heeft?

1. zuivere stof
2. mengsel
3. element
4. verbinding

Welke letter geeft een zuivere verbinding aan?

1. A
2. B
3. C

Hoe heet een verbinding tussen een metaal en een niet-metaal

1. moleculaire stof
2. ionaire stof
3. atomaire stof
4. legering

Hoe heet een mengsel tussen twee metalen

1. moleculaire stof
2. ionaire stof
3. atomaire stof
4. legering

wat is het grootste voordeel van een legering?

1. goedkoper
2. sterker
3. makkelijker te bewerken
4. duurder

Welke legering bestaat uit koper en zink

1. Messing
2. Brons
3. Nordic gold
4. Soldeer

Wat is staal?

1. Een andere vorm van ijzer
2. Het metaal ijzer met daarin C-atomen
3. Het metaal ijzer met daarin Zn-atomen
4. Het metaal ijzer met daarin Sn-atomen

Wat is een goede eigenschap van Staal?

1. Staal is zacht
2. Staal is hard/sterk
3. Staal is niet buigzaam
4. Staal is erg goedkoop

Wat gebeurt er met staal als je daaraan nog meer koolstof toevoegt?

1. Het wordt harder
2. Het wordt zachter
3. Het wordt harder, maar breekt ook makkelijker
4. Het is niet meer buigzaam

Vorming van een zout

• Atoommodel van Bohr: protonen en
  neutronen in kern, elektronen in schillen eromheen.
• Valentie-elektronen zijn elektronen
  in de buitenste schil.
• Edelgasconfiguratie: 8 elektronen
  in buitenste schil. 

Vorming van een zout

• Na heeft 1 valentie-elektron
• Wordt zelf Na⁺-ion
  
  
• Cl heeft 7 valentie-elektronen.
• Wilt er nog 1 voor edelgasconfiguratie
• Wordt zelf Cl^- -ion

Vorming van een zout

• Metaal en een niet-metaal
• Ionen die ontstaan trekken elkaar aan: ionbinding
• Ionen zitten in een ionrooster

Heb je wat aan deze les gehad?

1. 
2. 

Wat wil je dat de volgende les (nogmaals) wordt uitgelegd?

Moleculaire stoffen

• Ongeladen deeltjes
• Kunnen GEEN elektrische stroom geleiden
• Molecuulroosters: Moleculen zijn volgens een bepaald patroon gerangschikt.
• Afhankelijk van de molecuulstructuur welk patroon het rooster en dus het kristal aanneemt.
• V.b. Zwavel, Suiker, Kaarsvet

Zouten

• Geladen deeltjes (positieve en negatieve ionen) => In vaste toestand NIET vrij bewegen, in oplossing WEL vrij bewegen.
• Kunnen alleen  opgelost elektrische stroom geleiden
  
• Ionrooster: positieve ionen zijn geplaatst naast negatieve ionen =>
   + en - trekken elkaar aan => stevig rooster.
• Afhankelijk van de grootte en de lading van de ionen welke vorm het rooster en dus het kristal aanneemt.
• V.b. Zinkchloride, Natriumchloride, Natriumfluoride etc.

Metalen

• Geladen deeltjes (elektronen) => Zowel vaste als vloeibare toestand bewegen de elektronen vrij.
  
• Metaalatomen veranderen dan in positieve ionen => - en + trekken elkaar aan => Stevig Metaalrooster.
•  In vaste fase bewegen alleen de vrije elektronen, de positieve metaalionen blijven op hun plaats.
  In de vloeibare fase bewegen zowel de vrije elektronen als de positieve metaalionen.
• V.b. Koper, Zink, Goud, Lood