V-demo

• Kunst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

V-Demo 

Massacultuur - Postmoderne dans

Kunst, wetenschap en techniek

- Reproduceerbaarheid

Vak visie (KuA & CKV)

1. Creatief denken

2. Kritisch denken

3. Persoonsvorming

Creatieve denkvermogen

Verwondering > nieuwsgierigheid > (intrinsieke) motivatie > 

divergent denken

Vloeiendheid, originaliteit, flexibiliteit en uitwerking van unieke ideeën 

>  basis potentiële creatieve denkvermogen

Van Perlo en Wolbert (2020), Csikzentmihalyi (1990), Runco & Acar (2010) 

Kritische denkvermogen

•  “There is an intimate interrelation between the intellectual making of things and the ongoing critique of that making”  (Paul & Elder, 2008) 
  
  
  
• Kritisch analyseren & Evalueren
• Algemeenvormend > visuele media (Hyperrealiteit) >  kritisch bewustzijn
• Visuele geletterdheid  

(Freedman, 2003) (Garoian, 1988). 

Persoonsvorming

• 'Subjectificatie' (Biesta, 2019)
  
• Vrijheid en verantwoordelijkheid
• Reflecteren op kwesties die voortvloeien uit kunst 

Mini-hoorcollege: kunst analyseren

Massacultuur: Postmoderne dans

Kunst, wetenschap en techniek: Reproduceerbaarheid 

Korte oefening !

Waarom doen we dit?

• 'Postmoderne dans'          Alledaagse bewegingen+Herhaling
• Dans is een "in tijd en ruimte geordende beweging die doel op zichzelf is"
• Maat, ritme, tempo = tijdspatroon van de beweging
• Danspas, dansthema, danspatroon
  
• Context van dans + la dans pour la dans + totale lichaamsactivering (impuls)

(Utrecht, 1988)

1. Wat voor alledaagse bewegingen herken je in de postmoderne choreografie van 'Rosas danst Rosas' die naar danspassen verwerkt worden? 
   
   
2. Hoeveel danspatronen (reeksen achterelkaar vallen je op?) 

De Geschiedenis in 1 minuut

• Jaren 60/70  -> tegen de moderne dans in! 
• Sleutelfiguur: Merce Cunningham
• "LA DANSE POUR LA DANSE"
• Tijd, ruimte en lichaam de schop op!
• Analytische postmoderne dans
  (geometrisch, minimalistisch)

(Banes, 1994 ; Banes & Caroll, 2006)

Variations V (1966) - Merce Cunningham Dance Company

7 credo

1. Iedere beweging kan als danspas of thema worden gebruikt

2. Iedere procedure kan als choreografische kompositiemethode worden gebruikt
    (toevalsprocedure)

3. Ieder deel van het lichaam kan worden gebruikt om te dansen (isolaties) - traditionele Indiase danskunst/oosterse dansvormen

4. Choreografie, muziek, kostuums, decors, en licht zijn afzonderlijke bestanddelen van een dansstuk, die eventueel geheel autonoom kunnen functioneren

5. Iedere danser kan als solist optreden (dansthema's )

6. Iedere ruimte kan fungeren als theater of dansruimte

7. Dans kan overal over gaan, maar gaat in eerste instantie en principieel over het menselijk lichaam en zijn bewegingsmogelijkheden

(Utrecht, 1988)

Jaren 80/90  ‘The return of the repressed'(Banes, 2011)

• Betekenisloos
• Expressie/inhoud / muziek
• Multidisciplinair en vermengingen
• De Keersmaeker "Rosas danst Rosas" 1983

Vaste lijn: De reproduceerbaarheid van een beweging / herhaling, uithoudingsvermogen, dans zelf als vaardigheid

Waarom liet ik jullie een korte dans maken?

KuA: Vak begrippen en termen om dans te analyseren en mee te beschrijven (domein A: vaardigheden)

Tevens kan een leerling vanuit die focus op de reproduceerbaarheid (domein B: invalshoek voor reflectie) binnen de massacultuur (Domein C: onderwerpen) kritisch leren kijken naar deze postmoderne dans en aangeven hoe de techniek [het unisono en het repetitieve element in de dans] bijdraagt aan dit tijdperk van reproductie. 

Vak visie: kritische denkvermogen / Creatieve denkvermogen / Persoonsvorming 

KCP - kunstanalysemodel versie 2

Vorm -> inhoud+ visie> betekenis (multi-interpretabel) 

Reproduceren

repetitieve

> Decor?

> Kostuums?

> Muziek?

> Dans? Wiskundig

Kracht > Lichaamsenergie voor de beweging

Balans: Taoïsme (Yin/Yang)

'Loosening of control'

passief vs. actieve inzet

Ruimte > waar zijn ze? Hoe bewegen/verplaatsen ze zich in de ruimte?

(hoog- midden- laag)

Luister naar de muziek: is er een verband tussen het ritme in de muziek en de beweging? 

Theatrale middelen: decor, kostuums, grime, licht, muziek

Voorstelling: alledaagse bewegingen van een repetitie dag

of de loop van de dag ?

Visie: De Keersmaeker zegt immers zelf ook: 

“Het was nooit onze bedoeling een algemeen statement te maken of een manifest uit te dragen.’[lees: in Rosas danst Rosas] “We dansten onszelf, vanuit onze eigen ervaring. Ik had er moeite mee als die ervaring werd gegeneraliseerd of gerecupereerd” (Keersmaeker, 2017). 

Verhalend door de film, herhaling vervreemd het soms en maakt abstracter

De wereld danst Rosas

De dans als deze is uitermate reproduceerbaar, aangezien de dans een unisono is, ook wel een ‘gesynchroniseerde groepschoreografie (Marinus, 2021). 

= populair want fascinerend
(strenge lichamelijk toewijding / precisie /  herhalende collectieve beweging / sterke verbodenheid tonen onderling 

www.rosasdanstrosas.be

De wereld danst Rosas

• Met iedere reproductie komt het originele creatieproces steeds verder te liggen. Het is nooit precies hetzelfde (Van Kerkhoven, 2002) 
  
  
• Walter (2008) ‘De aura of het hier en nu’ van een kunstwerk die via reproductie in een andere context wordt geplaatst. 

Voordeel: blijft voortbestaan.

Nadeel:  De ‘echtheid’ gaat verloren > reproductie in waarde of betekenis achteruit kan gaan (Walter, 2008). De tijd en kracht = vergankelijk.

V-DEMO

Hogere orde docentvaardigheid: Differentiëren

Hogere orde denkvaardigheid: Kritisch denkvermogen

> Examenvraag 

Examenvraag: Havo 2014, tijdvak II, Kunst

 

Stelling: De kritiek die Beyonce kreeg op deze werkwijze is onterecht, want in de postmoderne cultuur valt niets nieuws (origineels) meer te creëren, omdat eigenlijk alles toch al een keer gedaan is.

1.  (2pt) Analyseer met een kritische blik de videoclip van Countdown en geef een verklaring voor en een argument tegen deze stelling.

Filmfragment 4: In 2011 kopieerde popartieste Beyoncé elementen uit de film Rosas Danst Rosas. Ze gebruikte, zonder dit te vermelden, De Keersmaekers choreografie in haar clip Countdown. In het filmfragment zie je die scène uit de clip. Beyoncé kreeg in de media veel kritiek op deze werkwijze.

Relevantie examenvraag

• Vat de kern: Ik wil namelijk de leerlingen tonen hoe de reproduceerbaarheid binnen de postmoderne kunst, en in dit geval, dans fungeert.
• School vs. Plagiaat
• Massacultuur en postmoderne denken vs. plagiaat
• Pluralisme (inspiratie en vermeningen)

Kritisch denkvermogen nodig

1. Leerlingen moeten over kennis betreffende de hoofdkenmerken van het postmodernisme beschikken, oftewel de kunst principes die deze tijdsperiode hanteert. 
2. Leerlingen moeten vervolgens meer specifieke kennis over postmoderne dans hebben.
3. Leerlingen zullen de videoclip van zowel ‘Rosas danst Rosas’and ‘Countdown’ moeten analyseren op deze kenmerken en dus overeenkomsten gaan achterhalen/inzien.
4. Leerlingen zullen vervolgens na een analyse een eigen evaluatie op moeten stellen wat betreft een verklaring vóór deze stelling en argument tegen de stelling inclusief een onderbouwing.

• Analyseren en evalueren zijn hogere orde denkvaardigheden  (Anderson & Krathwohl, 2001).
• Complex ervaren (verschillende aspecten bij komen kijken )
• Hulp> misconcepties (Koroscik) voorkomen.

Relevantie eindexamen

Kwaliteit beredenering o.b.v. de gemaakte analyse

Expertisecentrum Kunsttheorie - ANALYSE EXAMEN KUA VWO 2015 TIJDVAK 

 Examenvraag antwoordenmodel

Argument voor: De kritiek die Beyonce kreeg is onterecht. In de postmoderne cultuur is het gebruikelijk om te citeren en kopiëren uit elkaars werk en/of bewegingen te recyclen. Hierdoor is het onderscheiden van wat nu al wel of niet gedaan is binnen de geschiedenis van de postmoderne dans bij voorbaat al een onbegonnen zaak / en lastig door vrije interpretatie mogelijkheden. Wat Beyonce hier doet kan men beter een (her) waardering voor de choreografie noemen. Ze recycled danspatronen/bewegingen/danspassen uit ‘Rosas danst Rosas,’ en brengt het naar nu. Hierdoor is de werkwijze van Beyoncé eerder een manier om publiciteit te creëren voor het origineel en zo ook een eerbetoon naar De Keersmaeker toe.

Argument tegen: De kritiek die Beyoncé kreeg is terecht. Ook al staat de postmoderne cultuur erom bekent dat kunstenaars inspiratie halen uit dansvormen vanuit andere culturen of terugpakken op stijlen uit het verleden, wilt dit nog niet zeggen dat wanneer een ander letterlijk deze dans uitvoert er iets nieuws gecreëerd wordt. Beyoncé had wel degelijk iets nieuws kunnen creëren door zich enkel bezig te houden met de techniek van De Keersmaeker en deze vervolgens als inspiratie laten dienen voor haar eigen choreografie. Momenteel is enkel de context verandert. Wat Beyoncé hier doet is dus diefstal. Beyoncé erkent het intellectuele eigendom niet door fragmenten uit 'Rosas Danst Rosas' letterlijk te kopiëren en/of Beyoncé had de bron moeten vermelden, zonder bronvermelding is het plagiaat. − Wat Beyoncé hier doet is een (ster)artiest onwaardig. Beyoncé parasiteert op de creativiteit van een ander zonder er iets artistieks aan toe te voegen.

Hogere orde docentvaardigheid: Differentiëren

• Taakrotatie uit de The Strategic Teacher (Harvey et al., 2007) 
• Effectief differentiatie:
  'Readiness, interest and learning profile.’  (Tomlinson, 2001) > Motivatie! 
  
  

1.  Beheersingstaken: Onthouden  & Beschrijven
2. Inzichtstaken: Beredeneren & Onderbouwen
3. Interpersoonlijke taken:  Reflecteren & Relateren (persoonlijke invulling)
4. Zelf-expressie taken: Creëren & Voorstellingsvermogen

Hogere orde docentvaardigheid: Differentiëren

2 Keuzemogelijkheden 

binnen iedere taak

 Interesse, betrokkenheid versterken kennis en denken,  & autonomie 

1. Postmoderne dans  
2. Kunstdisciplines binnen het postmodernisme
   
   
   > Belevingswereld
   (Walt Disney, Tiktoks, fotografie)
   
   > Dezelfde leeractiviteiten / vaardigheden oefenen / eigen tempo

(Silver, 2011) ; (Castelijns & Verbeeck, 2014) 

(beeldend, fotografie, dans of architectuur)

Ontdekkend leren/ hele taak eerst (Janssen et al., 2016)

Vraag bovenaan het blad: kernvraag (les) -> ‘Hook’

• Selectief weglaten wat normaliter instructie is > onafhankelijkheid (Tomlinson, 2001). 
  
  
• Goed voor: Competentie + vertrouwensband
  
  
• Gestructureerd/sneller: Instructies per blad 
• Doceent = ‘guided practice’ > vragen / voorkeurleerstijlen 

Key concept: De techniek (de reproduceerbaarheid) binnen postmoderne dans analyseren en achterhalen wat dit betekent voor de ontwikkeling/maakproces van dans vandaag de dag. - > nodig: kritisch denken en kijken naar kunst. 

 

 

 

(Harvey et at., 2007) ; (Rosenshine, 2012) 

Groepstaak 

Leren van en met elkaar (Ebbens & Ettekoven, 2013)

Verschillende perspectieven aanhoren

Eigen standpunten onderbouwen (Rosenshine, 2012)

Antwoordenmodel taakrotatie

> Zie bladen 

kritische denkvermogen

Parallel curriculum: 

“Verschillende denkvaardigheden die gebruikt worden om data en bewijs te analyseren en evalueren om daarmee de effectiviteit vast te stellen, te beoordelen of om te reageren op een argument of standpunt”(Tomlinson, 2009)

> Werkvorm + examenvraag

ICALT observatieformulier

1. Vraagt leerlingen redenen te geven voor het optreden van gebeurtenissen
> Inzichtstaken / Interpersoonlijke taken 

2. Vraagt leerlingen naar hun mening

> Interpersoonlijke taken 

3. Vraagt leerlingen na te denken over gegeven oplossingen of antwoorden > > Interpersoonlijke taken 

4. Vraagt leerlingen eigen voorbeelden te geven

 > Beheersingstaken / zelf-expressietaken 

 

Examenvraag: Havo 2014, tijdvak II, Kunst

 

Stelling: De kritiek die Beyonce kreeg op deze werkwijze is onterecht, want in de postmoderne cultuur valt niets nieuws (origineels) meer te creëren, omdat eigenlijk alles toch al een keer gedaan is.

1.  (2pt) Analyseer met een kritische blik de videoclip van Countdown en geef een verklaring vóór en een argument tegen deze stelling.

Filmfragment 4: In 2011 kopieerde popartieste Beyoncé elementen uit de film Rosas Danst Rosas. Ze gebruikte, zonder dit te vermelden, De Keersmaekers choreografie in haar clip Countdown. In het filmfragment zie je die scène uit de clip. Beyoncé kreeg in de media veel kritiek op deze werkwijze.