1,2 Werken en wonen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Welkom in de geschiedenisles!

Nederland van 1848 tot 1914

https://www.youtube.com/watch?v=fsXpaPSVasQ

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
• Werken en wonen
• Opdrachten
• Afsluiting  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen hoe het leven van de meeste mensen in Nederland eruit zag voor de Industriële revolutie.

• Je kunt uitleggen hoe de industriële revolutie samenhing met urbanisatie.

• Je kunt uitleggen hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders er in de 19e eeuw uit zagen.

Lesdoelen

Aan het eind van deze les kun je:

• Je weet wat we bedoelen met de sociale kwestie en waarom die na 1870 in Nederland ontstond.

• Je kunt uitleggen op welke drie manieren mensen dachten de sociale kwestie op te kunnen lossen.
  

• Je kunt uitleggen wie Troelstra was en wat hij wilde bereiken in Nederland.

• Je kunt uitleggen waarom algemeen kiesrecht het belangrijkste doel van de socialisten was. 

Herhaling 

• Wat veranderde er door de grondwetsherziening van 1848?
• Noem twee belangrijke personen uit paragraaf 1

• Wat is censuskiesrecht?
• Noem een aantal klassieke grondrechten.
  
• Wat is een coalitie?
  
• Wat is een oppositie?

Grondwet opdracht 

• Nabespreken
  

• Lees de grondwet fragmenten (1815 en 1848)

• Schrijf de verschillen (discontinuïteit) en de overeenkomsten (continuïteit) op.
  

Grondwet opdracht 

Grondwet opdracht 

Industrialisatie

• Stoommachines
  

Welke verband heeft de industrialisatie met de urbanisatie?

Benoem een aantal gevolgen van deze snelle urbanisatie in de 18de eeuw.

Waarom moet jij eigenlijk naar school?

Voor de industrialisatie 

• Groot deel van de bevolking woont op het platteland in de landbouw.
• Veel armoede.
• Veel werd er met der hand gemaakt (huisnijverheid)

Industrialisatie

• Industrialisatie: overgang van handwerk (huisnijverheid) naar werken met machines.

• Algemene toepassing stoommachine: 1764 

• Veel mensen trekken anar de steden (Urbanisatie)

• Mensen leven in slechte omstandigheden. (14 uur per dag werken)

• Hebben een laag loon en kunnen niet protesteren: dan worden ze ontslagen.

LB blz. 17

Werken

Wonen

De sociale kwestie

''De leefomstandigheden van de arbeiders in de negentiende eeuwen en het besef dat daar iets aan gedaan moest worden.''

• Voor 1854 voornamelijk bestreden via liefdadigheid.
  
• 
  

LB blz. 19 

Vakbonden

• Vakbonden: organisatie die opkomt voor de belangen van werknemers.

• Als je lid was van een vakbond kon je staken: door lidmaatschap was er een kas waaruit je betaald werd, ook als je ziek was.

• Voorbeeld: de Algemene Nederlandse Typografen bond (1866)

Verandering via Revolutie

• Armoede aanpakken via revolutie is idee van Karl Marx: hij bedenkt communisme.

•  Arbeiders moeten in opstand komen tegen armoede.

Verandering via parlement

• Armoede aanpakken via parlement zijn sociaaldemocraten. Zij willen dat rijken meer belasting betalen om armoede op te lossen.

Socialisme

• Doel van beiden is gelijk: samenleving waarin bezit gelijk is verdeeld (=socialisme). 

• Pieter Jelles Troelstra richtte de SDAP (Sociaal-Democratische Arbeiderspartij) op.

Invoering sociale wetgeving:

• 1854: Armenwet aangenomen, steun van de overheid
  
• 1874: Kinderwetje van Van Houten
• 1901: Leerplichtwet
• 1901: Woningwet: redelijke kwaliteit van woningen is een eis
• 1901: Ongevallenwet: Uitkering als je niet meer kunt werken door een ongeluk

Opdradchten

Paragraaf 1,1 - Een nieuwe grondwet

Lees eerst de teksten goed door!

Blz. 8 t/m 16
Opdrachten: 2, 3, 4, 6, 7, 10

Opdrachten

Paragraaf 1,2 - Werken en wonen

Lees eerst de teksten goed door!

Blz. 17 t/m 23

Opdrachten: 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10

Schrijf dit in je Plenda!

Afsluiting

Aan het eind van deze les kun je:

• Je kunt uitleggen hoe het leven van de meeste mensen in Nederland eruit zag voor de Industriële revolutie.

• Je kunt uitleggen hoe de industriële revolutie samenhing met urbanisatie.

• Je kunt uitleggen hoe de werk- en leefomstandigheden van de arbeiders er in de 19e eeuw uit zagen.

Afsluiting

Aan het eind van deze les kun je:

• Je weet wat we bedoelen met de sociale kwestie en waarom die na 1870 in Nederland ontstond.

• Je kunt uitleggen op welke drie manieren mensen dachten de sociale kwestie op te kunnen lossen.
  

• Je kunt uitleggen wie Troelstra was en wat hij wilde bereiken in Nederland.

• Je kunt uitleggen waarom algemeen kiesrecht het belangrijkste doel van de socialisten was. 

Fijne dag!