Lijdend voorwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Het lijdend voorwerp

De stappen vóór het LV . . . . . . .

- zoek de PV

- verdeel de zin in zinsdelen

- kijk wat de 'actie' is --> dat zie je aan het WG (alle ww in de zin)

- kijk wie/wat de 'actie' of 'handeling' uitvoert --> hoofdpersoon     --> is OW  (weet je nog? OW en PV zijn 'best friends')

- nu ga je pas op zoek naar het LV

 

Wat is de 'rol' van het LV? 

• een lv is 'iemand die' of 'iets wat' de handeling ondergaat
• het lv kan dus een persoon zijn, of een 'ding'                                                   Voorbeeld: De tuinman helpt zijn buurman. (persoon)                                         De tuinman gebruikt een grasmaaier. (ding)
• welke handeling. . . . dat zie je aan het werkwoord (we noemen het werkwoord ook wel de regisseur in de zin, dus het werkwoord deelt de rollen uit --> in het voorbeeld de werkwoorden: helpen en gebruiken) 
• het onderwerp (de tuinman) heeft de 1e rol 
• het lijdend voorwerp (buurman/grasmaaier) heeft de 2e rol

(vervolg)

• de werkwoorden 'helpen' en 'gebruiken' zijn dus WW die een LV bij zich kunnen hebben
• Je kan het checken door er 'iets' of 'iemand' bij te zetten: de tuinman helpt iemand / de tuinman gebruikt iets
• de LV 'en --> de buurman / de grasmaaier --> ondergaan de handeling (de buurman wordt geholpen / de grasmaaier wordt gebruikt DOOR DE TUINMAN, want dat is het OW)

WW met maar 1 rol (OW)

• er zijn ook WW die maar 1 rol  uitdelen
• bijv. zwerven --> De dakloze man  zwerft door de stad. 
• er past wel een OW bij, maar geen LV
• je kan niet zeggen: De dakloze man zwerft iets / iemand door de stad.
• hetzelfde geldt voor: groeien, bloeien, vriezen, hoesten etc.
• DUS: niet alle WW kunnen een LV bij zich hebben

Welke rol past bij het LV?

1. iemand (of iets) voert de handeling uit
2. iemand (of iets) ondergaat de handeling

Welk werkwoord deelt één rol uit?

1. kuchen
2. verzorgen

Welk werkwoord deelt 2 rollen uit?

1. verdwalen
2. repareren

Wat is het LV? Maandag maken we op school de toets voor Nederlands.

1. op school
2. de toets
3. de toets voor Nederlands
4. we

Heb je gegokt of gecheckt?

• pv = maken
• zinsdelen --> Maandag / maken / we / op school / de toets voor Nederlands. (bij twijfel kies je voor een langer zinsdeel, dus NIET als LV 'de toets' , maar 'de toets voor Nederlands'.
• check: kan ik i.p.v. het LV 'iets' of 'iemand' invullen?
• JA: Maandag maken we op school 'iets' voor Nederlands.
• Wat ondergaat de handeling/wat wordt gemaakt? . . . . . . .= LV

Wat is het LV? De directeur van AH laat leerlingen van Hofstad lyceum in de pauze niet meer in de supermarkt.

1. de directeur van AH
2. supermarkt
3. leerlingen
4. leerlingen van Hofstad Lyceum

Wat is het LV? Zijn wij vorig jaar in de zomervakantie in Griekenland geweest?

1. wij
2. Griekenland
3. zomervakantie
4. geen LV

Wat is de 'rol' van het LV? 

• een lv is 'iemand die' of 'iets wat' de handeling ondergaat
• het lv kan dus een persoon zijn, of een 'ding'                                                   Voorbeeld: De tuinman helpt zijn buurman. (persoon)                                         De tuinman gebruikt een grasmaaier. (ding)
• welke handeling. . . . dat zie je aan het werkwoord (we noemen het werkwoord ook wel de regisseur in de zin, dus het werkwoord deelt de rollen uit --> in het voorbeeld de werkwoorden: helpen en gebruiken) 
• het onderwerp (de tuinman) heeft de 1e rol 
• het lijdend voorwerp (buurman/grasmaaier) heeft de 2e rol