Thema 9 Paragraaf 6 Het hormoonstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 9 Paragraaf 6 Het hormoonstelsel

Leerdoelen

9.6.1 Je kunt de bouw en functie van het hormoonstelsel beschrijven en je kunt in een afbeelding de belangrijkste hormoonklieren benoemen.

9.6.2 Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de hypofyse en uit de schildklier.

9.6.3 Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de eilandjes van Langerhans en uit de bijnieren.

Klier

Een klier is een orgaan dat een stof produceert en afgeeft.

Hormoonklier

Hormoonklieren zijn klieren die hormonen produceren en afgeven. 

Hormonen zijn stoffen die de werking van bepaalde organen regelen.

Hormoonklieren regelen vooral langzame, langdurige processen.

Schildklier

Onder invloed van een hormoon uit de hypofyse produceert de schildklier schildklierhormoon. 

Schildklierhormoon stimuleert de verbranding in cellen. 

Schildklier

Als de schildklier te veel schildklierhormoon produceert, vindt er te veel verbranding in de cellen plaats. Iemand wordt dan rusteloos en valt af. 

Als de schildklier te weinig schildklierhormoon produceert, vindt er te weinig verbranding in de cellen plaats. Iemand krijgt het daardoor snel koud en wordt snel moe.

De eilandjes van Langerhans

In de alvleesklier liggen een groep cellen genaamd eilandjes van Langerhans. 

Deze cellen produceren het hormoon insuline en glucagon.

Bloed bevat gemiddeld 0,1% glucose en de hormonen insuline en glucagon houden dit constant. 

Insuline

Dunne darm neemt glucose op en in het bloed (uit voedsel). Het glucose gehalte zal boven de 0,1% komen. 

De eilandjes van Langerhans produceren insuline. 

Insuline zorgt ervoor dat glucose opgenomen wordt door de cellen van de lever en spieren als reservestoffen.

Glucose wordt omgezet in glycogeen.

Glucagon

Als er veel verbranding plaats vindt in de cellen heb je extra glucose nodig. Het glucose gehalte zal onder de 0,1% komen.

De eilandjes van Langerhans produceren dan glucagon die de opgeslagen glycogeen kan omzetten tot glucose. 

Bijnieren

De bijnieren produceren adrenaline. 

Adrenaline versnelt de stofwisseling.

Adrenaline is het enige hormoon met een snelle, kortdurende werking. Door adrenaline kan het lichaam in spannende situaties snel handelen.

Huiswerk

Opdracht 1 t/m 3 in je boek 

(BLZ 147-148)

en

Opdracht 5 t/m 8 in je schrift

(BLZ 150-151)

n de afbeelding is de ligging van enkele belangrijke hormoonklieren bij een vrouw getekend.

Hoe heet de hormoonklier die is aangegeven met Q?

Bij welk orgaan ligt de hypofyse

Corinne heeft zich verslapen. Om op tijd op school te komen heeft ze haar ontbijt overgeslagen. Zo kon ze rustig naar school fietsen, waardoor haar hartslag en ademhaling laag blijven.
Bij meting zou blijken dat het glucosegehalte in haar bloed aan het begin van de les laag was, maar aan het eind van de les weer een normale waarde had.

Welk hormoon heeft ervoor gezorgd dat het glucosegehalte in het bloed aan het eind van de les normaal was?

1. adrenaline
2. glucagon
3. insuline
4. schildklierhormoon