Taalbeleid 15 maart 2023

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Na deze 30 minuten

1. Kan je aangeven waarom aan leesvaardigheid werken ook in jouw les essentieel is 

2. Kun je benoemen welke strategieën je kan inzetten om woordenschat en tekstbegrip te vergroten

Een vraag om in te komen ... 

Jouw methode biedt de leerstof als volgt aan:

Dit is....

Veel te veel tekst. Ik vat het zelf samen en leg uit met visuele ondersteuning

Veel te talig. Leerlingen leren niet of te weinig door te lezen. Leerlingen moeten 'doen'

Uitdagend. Leerlingen zich lang genoeg laten concentreren om te lezen is lastig, maar kan wel iets opleveren

Perfect. Lezen en verwerken van talige stof draagt bij aan ontwikkeling op meerdere vlakken

Mijn mening staat hier niet bij

Taalbeleid enquête vorig jaar

- Leerlingen lezen vragen niet, slaan delen tekst over

- Leerlingen zijn niet gemotiveerd om te lezen

- Leerlingen begrijpen teksten en /of vraagstellingen niet

- Leerlingen kunnen zich niet in complete en coherente zinnen uitdrukken

Enzovoort....

Recent op 't Huygens 

Afname Roos van Leary. Leerlingen vragen:

Diataaltoetsen - representatieve lijn tekstbegrip en woordenschat (3e jaar)

Generieke oorzaken?

‘Matteüseffect’ (Vernooy 2006, 2008)

Geringe woordenschat --> moeite met lezen --> minder lezen 

--> minder nieuwe woorden leren --> verdere achteruitgang wat betreft leesvaardigheid. 

WOORDENSCHAT EN

TEKSTBEGRIP ZIJN WEDERKERIG

Inmiddels

1.  Kan je aangeven waarom aan leesvaardigheid werken ook in jouw les essentieel is  

2. Kun je benoemen welke strategieën je kan inzetten om woordenschat en tekstbegrip te vergroten

leesstrategieën

1. verkennend lezen: tekst bekijken om een eerste indruk te krijgen.

2. nauwkeurig lezen: tekst helemaal lezen om hem te begrijpen.

leesstrategieën

3. zoekend lezen: in een tekst zoeken naar antwoord op een vraag.

4. studerend lezen: tekst lezen om de informatie te onthouden.

Verkennend lezen

Doel:

Tekstdoel en onderwerp van een tekst begrijpen. Zo kan je voorspellen waar de tekst over gaat. 

Aanpak:

Kijk naar titel - afbeelding - eerste zinnen - opvallende woorden - bron. 

Nauwkeurig lezen

Doel:

Tekst begrijpen en precies weten wat erin staat:

 

Aanpak:

1. Let op de informatie in de inleiding en het slot.

2. Vraag je af wat het belangrijkst is wat over het onderwerp wordt gezegd.

3. Stel de betekenis vast van belangrijke moeilijke woorden.

4. Kijk wat het verband is tussen tekstdelen (uitleg? oorzaken? argumenten?)

Centraal staat markeren of notities maken, en het zoeken naar betekenissen!

MOEILIJKE-WOORDENWIJZER

Woordenschat vergroten - ook zonder woordenboek

1. Bepaal welke woorden belangrijk zijn om te kennen

2. Niet te veel; herhaling is noodzakelijk

3. Leg nieuwe woorden concreet en specifiek uit (context en leefwereld, onbekend vs bekend). 

4. Laat leerlingen associeren: waar denk je aan? Wat zie/hoor/ruik/proef je bij dit woord? Hoe schrijf je het? Wat is een synoniem, wat een tegenstelling?

Zoekend lezen

Doel:

Antwoord vinden op een vraag, of informatie over een bepaald onderdeel

Aanpak:

Gebruik tussenkopjes, opvallende woorden (in de kantlijn, dikgedrukt), eerste en laatste zinnen van alinea's als 'zoekhulp'.

Studerend lezen

Doel:

De belangrijkste informatie onthouden

Aanpak

Lees de tekst eerst verkennend en dan nauwkeurig. 

Maak een samenvatting van de tekst

Maak vragen over de tekst

Wissel uit met medeleerlingen

LESPRAKTIJK

Een taaldoel kan zijn: de leerling heeft de tekst van H3.5 begrepen

Instructie en begeleiding van de leesstrategie nauwkeurig lezen

1. Benoem het leesdoel, wat moeten leerlingen uit de tekst halen?

2. Leg uit welke strategie toegepast moet worden. Doe de strategie voor en denk hardop. Bijv bij nauwkeurig lezen: welke vragen roept de tekst op?

3. Doe voor, modelleer hoe je de moeilijke woordenwijzer gebruikt, of behandel bepaalde woordbetekenissen klassikaal

4. Laat leerlingen vragen maken bij de tekst (niet te vaak doen)

5. Laat leerlingen de tekst zelf visualiseren (niet te vaak doen)

6. Laat leerlingen samen over de tekst praten, stimuleer interactie om tot begrip te komen.

Het geven van een leesdoel, modelleren en het stimuleren tot interactie zijn het belangrijkst. 

Tijd hiervoor inplannen is dus essentieel. 

Welk taaldoel formuleer jij voorafgaand aan de laatste les voor een toets?
Wat doe je in de les om dat doel te bereiken?

Als het goed is

1.  Kan je aangeven waarom aan leesvaardigheid werken ook in jouw les essentieel is  

2. Kun je benoemen welke strategieën je kan inzetten om woordenschat en tekstbegrip te vergroten

--> posters in lokalen!