9.1 Exotherm en endotherm

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Opdracht titratie 

25 ml van een zwavelzuuroplossing met onbekende molariteit wordt gepippetteerd in een erlenmeyer, waarna er een paar druppels indicator worden toegevoegd.

Vervolgens wordt met een buret 0,1013 M natronloog toegedruppeld.

Als er 22,7 ml natronloog is toegevoegd, slaat de kleur om.

A) Wat is de reactie die tijdens de titratie plaatsvindt?

B) Wat is de molariteit van de zwavelzuuroplossing?

25 ml van een zwavelzuuroplossing met onbekende molariteit wordt gepippetteerd in een erlenmeyer, waarna er een paar druppels indicator worden toegevoegd. Vervolgens wordt met een buret 0,1013 M natronloog toegedruppeld.

Als er 22,7 ml natronloog is toegevoegd, slaat de kleur om.

Zwavelzuuroplossing: 2 H+ (aq) + SO42- (aq)      STERK ZUUR

Natronloog : Na+ (aq) + OH- (aq)                            STERKE BASE

        H+ (aq) + OH- (aq) --> H2O (l)

Hoofdstuk 9 Energie en reactiesnelheid

Leerdoelen

• Ik kan een energiediagram tekenen van een reactie (exo- of endotherm).  
  
• Ik kan de E-act aangeven in een energiediagram.  

Wat weet je nog van exotherm of endotherm?

Noem een voorbeeld van een exotherm of endotherm proces:
exotherm: .... of endotherm: ...

Experiment 1 op pagina 28.

Exotherm

Endotherm

Is het verdampen van water endotherm of exotherm?

1. endotherm
2. exotherm

Welk proces is exotherm?

1. Het bakken van een ei
2. Het smelten van kaarsvet
3. Het verbranden van aardgas
4. Het koken van water

Welke reactie is endotherm?

1. Het stollen van ijs
2. Verbranding van aardappelen in je lichaam
3. Condenseren van waterdamp
4. Het smelten van ijs

Energiediagram 

• Exotherm: chemische energie neemt af.
• Activeringsenergie (Eact) nodig. Veel exotherme reacties hebben even een begin nodig (niet alle). 
• Reactiewarmte (ΔE) is energieverschil. 

Energiediagram

Bij een exotherme reactie is het energieniveau van de beginstoffen is hoger dan dat van de reactieproducten.

Energiediagram 

• Endotherm: chemische energie neemt toe.
• Activeringsenergie nodig. Deze heeft non-stop energie nodig. 
• Reactiewarmte (ΔE) is energieverschil. 

Endotherme reactie

Het verbreken van bindingen tussen atomen kost energie. Het vormen van nieuwe bindingen tussen atomen levert juist energie op.

In de figuur hiernaast zie je dat bij een endotherme reactie meer energie nodig is dan er vrij komt.

Waarom moet je reacties op gang helpen?

Bij een chemische reactie worden de bindingen tussen de atomen in de moleculen van de beginstof verbroken. 

Er worden nieuwe bindingen tussen atomen gevormd, waarbij nieuwe moleculen ontstaan.

Hieronder is het energiediagram voor de verbranding van methaan weergegeven. Sleep de namen naar de juiste plek.

methaan

water

koolstofdioxide

zuurstof

reactiewarmte

activeringsenergie

Wat voor soort reactie is dit?

1. Endotherme reactie
2. Exotherme reactie

Huiswerk

Lees 9.1 goed door. 

Maak de opdrachten: 2 t/m 7 van deze paragraaf. 

Bekijk het filmpje met uitleg over het rekenen met vormingswarmten (9.2) voor woensdag.