2324 4v §4.4 Politieke ontwikkelingen tot 1980

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

§4.4 Politieke ontwikkelingen tot 1980

Wat zegt deze foto over de geschiedenis van Zuid-Amerika?

Wat zegt de foto op de vorige slite over de geschiedenis van Zuid-Amerika

Plaatje zegt veel over geschiedenis Z-Amerika.

Toen de Spaanse conquistadores (veroveraars) in 1532 binnentrokken schakelden ze de inheemse maatschappelijke bovenlaag uit, verwoestten de tempels en paleizen van de Inca’s en bouwden op de fundamenten ervan hun kerken en overheidsgebouwen.

Lesdoelen:

Je leert:

• uitleggen dat de basis voor de ongelijkheid in de Latijns-Amerikaanse samenleving al in de koloniale tijd werd gelegd.
• uitleggen wat de reden was voor de opkomst en ondergang van het populisme.
• de opkomst van de militaire dictaturen in de jaren 1970 en 1980 verklaren. 

Inca's

13e eeuw

elite vs. onderhorige massa

Uitvoeren macht

en "bescherming"

Belasting en diensten

Elite

Bestuurslaag en leger

Boeren, burgerij (onderhorig)

Koloniale periode 

Spanje & Portugal overheersen

Slaven werkten op de plantages

Inheemse gebieden niet

gekoloniseerd?

Feodale structuur

• 1825 bijna alle landen onafhankelijk
• feodale structuur bleef bestaan
• machtshebbers hebben geen belang bij goede voorzieningen voor de armere massa op het platteland
• Cliëntelisme
• ontsnappen? --> vlucht naar de stad 
• FEODALE STELSEL GRONDOORZAAK: economische achterstand en politieke problemen Zuid Amerika

Vorming van de oligarchie

Macht in kleine groep elitairen

Staat in dienst van de elite

Kavanagh Building

Opkomst van het populisme

Oligarchie (macht bij kleine groep mensen) zet kwaad bloed bij bevolking. Populistische partijen spelen hier op in. 

• Latijnse populus betekent volk.
• Populisten; belangrijk is charismatische leider en spreken namens 'de mensen' of 'het volk'. 

'De mensen zijn het zat', 'het volk pikt het niet langer' en 'het is de schuld van de elite'. Zomaar drie zinnetjes die je met een heel klein beetje speuren al snel tegenkomt in toespraken en campagnes van populistische politici. Want populisten spreken altijd namens 'de mensen' of 'het volk'. Het Latijnse woord populus betekent niet voor niets letterlijk volk.

Wie zijn deze twee personen op de foto?

Wie zijn deze twee personen 

op de foto's?

Juan Domingo Perón (Lobos, 8 oktober 1895 – Olivos, 1 juli 1974) was een Argentijns militair en president van Argentinië van 1946 tot 1955 en van 1973 tot 1974. 

Eva Maria Duarte de Perón (Los Toldos, 7 mei 1919 – Buenos Aires, 26 juli 1952) was de tweede echtgenote van de Argentijnse president Juan Perón (1895-1974) en first lady van 1946 tot haar dood in 1952.

0

Na WO II --> bemoeienis vanuit de VS

Doel: tegengaan communisme en socialisme in Zuid-Amerika (Koude Oorlog)

Gevolgen: militaire regimes aan de macht (geholpen door VS)

Pas in de economische crisis van de jaren '80 zijn de meeste van deze regimes afgezet

 Dwaze Moeders (Asociación Madres de Plaza de Mayo)

‘Moeders van de Plaza de Mayo’, naar het centrale plein in Buenos Aires waar zij tot op de dag van vandaag elke donderdag een stille demonstratie houden, getooid met karakteristieke witte hoofddoeken (luiers).

Argentijnse moeders van desaparecidos, verdwenen personen. Volgens cijfers van de Argentijnse regering verdwenen onder de dictatuur van de militaire junta, die het land van 1976 tot 1983 bestuurde, 13.000 mensen.

De huidige tijd

Strijd tussen neo-liberalisme & linkse regimes

Tijdspad

1500-1800: koloniale periode (cliëntelisme)

1800-1930: Elite aan de macht (oligarchie)

1930-1950: Het volk aan de macht? (populisme)

1950-1980: Het leger aan de macht (militaire dictatuur)

Nu maken

Opdrachten 1, 2 en 3 en deze bespreken we deze les

§4.4 Politieke ontwikkelingen tot 1980

Tijdspad

1500-1800: koloniale periode (cliëntelisme)

1800-1930: Elite aan de macht (oligarchie)

1930-1950: Het volk aan de macht? (populisme)

1950-1980: Het leger aan de macht (militaire dictatuur)

Lesdoelen:

Je leert:

• uitleggen dat de basis voor de ongelijkheid in de Latijns-Amerikaanse samenleving al in de koloniale tijd werd gelegd.
• uitleggen wat de reden was voor de opkomst en ondergang van het populisme.
• de opkomst van de militaire dictaturen in de jaren 1970 en 1980 verklaren. 

Nu maken

Opdrachten 4, 5 en 6 en deze bespreken we deze les

Samenvattingsopdracht par 4.4 blz. 167 

Neoliberalisme 

Kenmerken:

1. privatisering

2. bezuinigen op overheidsuitgaven

3. deregulering

4. bedrijfsleven krijgt meer macht

Van top-down naar buttom-up

Reacties burgers leiden tot:

bottum-up democratisering

bevolkingsparticipatie

Al sinds de koloniale tijd werd de inheemse bevolking gediscrimineerd. Nu krijgen zij de ruimte zich politiek te organiseren en voor hun rechten op te komen.

Kwetsbare economie

Wat maakt de landen in Zuid-Amerika kwetsbaar tijdens een economische crisis (zoals de crisis van begin 21e eeuw)?

Tijdens een crisis dalen grondstof-prijzen, grondstoffen zijn voor veel landen de belangrijkste exportproducten (eenzijdig).

Dat leidt tot:

Sociale onrust (versterkt door corruptieschandalen)

Probleem blijft de grote kloof tussen de elite en het volk. 

Sociale polarisatie

Pachamama: Moeder Aarde

In Bolivia is inheemse bevolking in de meerderheid, maar achtergesteld,
Omdat: inkomsten uit mijnbouw en landbouw bij multinationals terechtkwamen; bevolking arm hun leefgebied werd aangetast

In 2006 (tm 2019) Evo Morales president 

De eerste indiaanse leider van Aymara.Nieuwe grondwet die rekening houdt met ‘Moeder Aarde’

Maatregelen Evo Morales:

1. Bevolking mag meebeslissen over exploitatie van natuurlijke hulpbronnen en moet profiteren van exploitatie

2. Nationaliseren van gaswinning → inkomsten stijgen → sociale programma’s voor onderwijs, gezondheidszorg en pensioenen

3. Resultaat: arme indiaanse bevolking profiteert wel, maar armoede en sociale ongelijkheid nemen nauwelijks af, omdat er geen nieuwe banen worden gecreëerd.

Onrust Chili

2019

HW voor volgende week

Maak van Hoofdstuk 4;

§4.5 de opdrachten: 2 t/m 5

PO

Uitleg PO waar we de komende weken aan gaan werken. Twee weken in de les en inleverdatum is:

zondag 2 juni 22.00 uur.  

www.npostart.nl