1.4 Aangeboren of aangeleerd 4V 2122

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

1.4 Aangeboren of aangeleerd

Vragen over het huiswerk??

Wat is waar over prikkels en signalen?

1. Het is hetzelfde
2. Een signaal is altijd een prikkel
3. Een prikkel is altijd een signaal

Doel 1.4

Je leert welk gedrag dieren vanaf hun geboorte vertonen en hoe ze nieuw gedrag leren

Je leert welke vormen van leren er zijn

0

Aangeboren gedrag

Aangeboren gedrag

Aangeboren én aangeleerd gedrag

Leren - inprenting

Lorenz - 1903-1989

Gevoelige periode

Leren door associeren - klassieke conditionering

Pavlov - 1849-1936

Klassieke conditionering - verband tussen twee verschillende prikkels

Leren door combineren - operante conditionering

Skinner - 1904-1990

Trial-and-error

Operante conditionering - leren door belonen en straffen

Gewenning - aangeleerd/ aangeboren gedrag afleren

Leren van elkaar

Sociaal gedrag moet je leren, hiervoor heb je soortgenoten nodig.

In groepen is sprake van een rangorde - sommige individuen zijn dominant, anderen onderdanig.

Welke vorm van leren is hier te zien?

1. Gewenning
2. Klassieke conditionering
3. Operante conditionering
4. Inprenting

Intelligentie is aangeboren of aangeleerd

1. Meer aangeboren dan aangeleerd
2. Meer aangeleerd dan aangeboren
3. Allebei ongeveer evenveel

Domme en slimme ratten

Ratten in een doolhof - hoe snel leren ze de weg?

Slimme ratten met elkaar doorfokken - slimme groep

Domme ratten met elkaar doorfokken - domme groep

Normale omstandigheden: leervermogen tussen de twee groepen verschilt 

Domme en slimme ratten

Maar.....

In een prikkelarme omgeving daalt het leervermogen van de slimme ratten sterk, de domme ratten hebben er geen last van.

In een rijke omgeving ontwikkelt het leervermogen van de domme ratten zich tot het niveau van de slimme (die zelf niet beter werden).

Domme en slimme ratten

Sterker nog:

De domme ratten in een rijke omgeving waren slimmer dan de slimme ratten in een saaie omgeving.

Doel 1.4

Je hebt geleerd welk gedrag dieren vanaf hun geboorte vertonen en hoe ze nieuw gedrag leren

Je hebt geleerd welke vormen van leren er zijn

Begrippen 1.4

aangeboren, aangeleerd, spelen, rangorde, dominant, associatief leren, klassieke conditionering, trial- and-error, proefondervindelijk leren, operante conditionering, inprenting, gewenning.

Huiswerk

In de online methode.

Kies een leerweg (default B).

Maak 1.4 opdracht 4 t/m 8.

Maak een samenvatting van de paragraaf.

Aandacht voor de begrippen.