Onb vnw - vz - bijw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Vandaag

Als eerste:

Hoe is het met jullie?

Wat vond je leuk de afgelopen maanden?

Wat vond je minder?

Les vandaag:

onbepaald voornaamwoord

vragend voornaamwoord

voorzetsel

bijwoord

Aanwijzend voornaamwoord

(aanw.vnw)

Een aanw.vnw wijst iets aan.

Voorbeelden:

deze, die, zulke, zo'n, dergelijke etc.

Aanwijzend voornaamwoord

• De naam zegt het al een beetje. Een aanwijzend voornaamwoord wijst iets aan.
  

• Deze, die, dit en dat
  

Vragend voornaamwoord

(vr.vnw)

Een vr.vnw staat meestal aan het begin van een vraag of van een zin die gemaakt is van een vraag.

Voorbeelden:

wie, wat, welke, wat voor een

Onbepaald voornaamwoord

(onb.vnw)

Een onb.vnw zegt iets over een persoon of ding, maar niet precies wie of wat.

Voorbeelden:

iemand, iets, niets, men etc.

Voorzetsel

Een voorzetsel geeft vaak plaats, tijd of reden/oorzaak.

Een voorzetsel staat meestal vóór een lidwoord of een voornaamwoord met een zelfstandig naamwoord

Vaste voorzetsels

Veel werkwoorden hebben een vast voorzetsel: vertrouwen op, beschikken over, zich schamen voor.

Bijwoorden

Bijwoorden geven bijvoorbeeld een plaats, tijd aan of zijn vraagwoorden.

Bijwoorden zeggen iets van:

• Een gezegde: Hij loopt hard. Vandaag komen de nieuwe computers. Wanneer gaat hij weg?
• Een bijvoeglijk naamwoord: Dat is een erg mooie kanarie. Dat is een tamelijk uitgekookt meisje.
• Een ander bijwoord: Hij loopt heel snel. Hij praat erg hard.

Veel woorden die in hun eentje een zinsdeel kunnen vormen, zijn bijwoorden. 

Enkele voorbeelden: nu, straks, niet, beslist, bijna, graag, nooit, daar, hiernaast, ergens:

Misschien / vindt hij / ooit / ergens / het antwoord dat hij zoekt.

Voorbeelden tijd: 

nu, soms, plotseling, ’s morgens, gauw daarna

Voorbeelden plaats: 

hier, daar, er, rechts, ergens, nergens

Voorbeeld vraagwoorden: 

waar, wanneer, waarom, waardoor, waarmee, hoe  

Let op: GEEN vragend voornaamwoorden!!!

Voorbeeld overige woorden: 

niet, wel, toch immers, ook, nog, misschien

Aanwijzend voornaamwoord:

1. die
2. welke
3. naar
4. wie

Haal alle bijwoorden uit deze zin:

Dankzij het internet kun je tegenwoordig archiefstukken thuis lezen.

1. tegenwoordig
2. tegenwoordig, thuis
3. thuis
4. thuis lezen

Wat geeft vaak plaats, tijd, reden/oorzaak aan?

1. Een bijvoeglijk naamwoord
2. Een zelfstandig naamwoord
3. Een voorzetsel
4. Een betrekkelijk voornaamwoord

Welk antwoord bevat bijwoorden?

1. daarom, daardoor, hierdoor
2. gisteren, morgen, vandaag
3. absoluut, misschien, natuurlijk
4. er, daar, hier, overal

Wat is GEEN voorzetsel?

1. hier
2. in
3. tussen
4. wegens

Vragend voornaamwoord:

1. het
2. is
3. wat
4. vragend

Vul het juiste voorzetsel in. Kies uit:
aan - achter - in- met - op - over - tegen - van - voor.

Gelukkig ging de rector akkoord …..het voorstel.

Onbepaald voornaamwoord:

1. daar
2. wie
3. verder
4. men

Hoeveel bijwoorden staan in deze zin:

Momenteel werkt de kunstenaar hier wekelijks aan zijn schilderij.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Vul het juiste voorzetsel in. Kies uit:
aan - achter - in - met - op - over - tegen - van - voor.

Anne was …..de wolken met haar cijfer voor wiskunde.

Benoem de bijwoorden:

Gisteren heb ik heel erg hard gelopen.

1. Gisteren
2. hard
3. heel, erg
4. gisteren, heel, erg, hard

Ken jij nog meer werkwoorden met een vast voorzetsel?

Werkboekje grammatica woordsoorten

Opdracht 10 t/m 14 maken

(blz. 12 t/m 16)